Toshkent moliya instituti sh. N. Fayziev, R. D. Dusmuratov, A. A. Karimov, I. N. Kuziev, A. Z. Avlokulov

II. AUDITORLIK TAShKILOTLARINING
ASOSIY VAZIFALARI
Quyidagilar auditorlik tashkilotlarining asosiy vazifalari hisoblanadi: 
xo’jalik yurituvchi sub’ektlar moliyaviy hisobotlarining tahlili va ishonchliligini 
tasdiqlash; 
xo’jalik faoliyati samaradorligini real va haqqoniy baholash; 
mulkdorlar, aktsiyadorlar, investorlar, kreditorlar va boshqa moliyaviy hisobotdan 
foydalanuvchilar huquqlarini himoya qilish; 
xo’jalik yurituvchi sub’ektlar faoliyati samaradorligini oshirish bo’yicha amaliy 
takliflarni ishlab chiqish. 
6. Auditorlik tashkilotlari ularning zimmasiga yuklatilgan vazifalarga muvofiq moliyaviy 
hisobotlar hamda u bilan bog’liq bo’lgan moliyaviy axborotlarning qonunchilikka muvofiqligi 
va ishonchliligini auditorlik tekshiruvlaridan o’tkazadi, shuningdek professional xizmatlar 
ko’rsatadi. 
Xo’jalik yurituvchi sub’ektlar faoliyati samaradorligini tahlil qilish va baholashda 
auditorlik tashkilotlari, avvalambor daromadlilik (rentabellik), kapitaldan foydalanish darajasi, 

---

417 
moliyaviy barqarorligi, to’lov qobiliyati va o’zini-o’zi moliyalash darajasi, ishdagi faollik 
mezonlaridan kelib chiqadi. 
III. AUDITORLIK TAShKILOTLARINING
HUQUQ VA MAJBURIYaTLARI
7. Auditorlik tashkilotlari: 
auditorlik tekshiruvini o’tkazish to’g’risida qaror qabul qilish uchun xo’jalik yurituvchi 
sub’ektning ta’sis hujjatlari va buxgalteriya hisobi hamda moliyaviy hisobotlari bilan oldindan 
tanishib chiqish; 
auditorlik tekshiruvini olib borish shakllari va uslublarini mustaqil ravishda belgilash; 
auditorlik tekshiruvini o’tkazishda xo’jalik yurituvchi sub’ektning moliya-xo’jalik 
faoliyatini amalga oshirish bilan bog’liq hujjatlari bilan to’liq tanishib chiqish, shuningdek 
ushbu hujjatda hisobga olingan har qanday mulkning aniq mavjudligi yoki har qanday 
majburiyatlarning aniq holatini tekshirish; 
auditorlik tekshiruvi davomida yuzaga kelgan savollar bo’yicha xo’jalik yurituvchi 
sub’ektning moddiy javobgar shaxslaridan og’zaki va yozma tushuntirishlar hamda auditorlik 
tekshiruvi uchun zarur bo’lgan qo’shimcha ma’lumotlarni olish; 
xo’jalik yurituvchi sub’ektdan uchinchi shaxslar axborotining yozma tasdiqnomasini 
olish; 
xo’jalik yurituvchi sub’ekt ishonchli auditorlik xulosasini tayyorlash uchun barcha zarur 
bo’lgan axborotni bermagan taqdirda auditorlik tekshiruvini o’tkazishdan bosh tortish; 
auditorlik tekshiruvini o’tkazishda auditorlar va boshqa mutaxassislarni ishtirok etishga 
belgilangan tartibda jalb etish; 
auditorlik tekshiruvini olib borish davrida xo’jalik yurituvchi sub’ektga buxgalteriya 
hisobini yo’lga qo’yish, tiklash, olib borish hamda moliyaviy hisobotni tayyorlashdan tashqari 
professional xizmatlar ko’rsatish; 
respublika auditorlar jamoat birlashmasiga a’zo bo’lish huquqiga egadir. 
Auditorlik tashkilotlari qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega 
bo’lishlari mumkin. 
8. Auditorlik tashkilotlari: 
auditorlik faoliyatini amalga oshirishda qonun hujjatlarida belgilangan litsenziya talablari 
va shartlariga amal qilishi; 

---

418 
auditorlik tekshiruvini o’tkazish bo’yicha shartnoma tuzishdan avval buyurtmachining 
talabiga ko’ra auditorlik faoliyatini amalga oshirishga tegishli litsenziya, auditor 
(auditorlar)ning malaka sertifikatini ko’rsatishi; 
xo’jalik yurituvchi sub’ektning talabiga ko’ra auditorlik tekshiruvini o’tkazish bo’yicha 
qonun hujjatlaridagi talablar, auditorning fikr-mulohazalari asoslanadigan huquqiy normalar 
to’g’risida axborot taqdim etishi; 
auditorlik tekshiruvini amalga oshirishda olingan axborotlarni sir saqlashi; 
auditorlik hisobotida moliya-xo’jalik operatsiyalarining qonuniyligini buzish holatlari va 
ularni bartaraf etish bo’yicha takliflarni aks ettirishi; 
o’tkazilgan auditorlik tekshiruvlari natijalari bo’yicha auditorlik xulosalari va auditorlik 
hisobotlarining nusxalari auditorlik tashkilotida bo’lishi hamda ularning qonun hujjatlarida 
belgilangan tartibda saqlanishini ta’minlashi; 
xo’jalik yurituvchi sub’ektning mansabdor shaxslari va boshqa xodimlari mazkur 
sub’ektga zarar keltirganligiga yaqqol guvohlik beruvchi holatlarni aniqlagan taqdirda bu 
to’g’rida rahbariyat (mulkdor)ni xabardor qilishi hamda auditorlik xulosasida tegishli ravishda 
qayd etishi shart. Zarur hollarda auditorlik tekshiruvining natijalarini aktsiyadorlarga etkazish 
uchun ularning qonun hujjatlarida belgilangan tartibda umumiy majlisini chaqirishni talab 
qilishi; 
auditorlarning har yili malaka oshirish kurslaridan o’tishlarini ta’minlashi; 
respublika auditorlar jamoat birlashmalarining talabiga ko’ra auditorlik tashkilotlarini 
majburiy reyting baholash uchun axborot taqdim etishi shart. 
Auditorlik tashkilotlari qonun hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlarga ham ega 
bo’lishlari mumkin. 
9. Auditorlar nazorat yoki huquqni muhofaza qilish organlarining topshiriqlariga binoan 
faqat auditorlik tashkiloti bilan nazorat yoki huquqni muhofaza qiluvchi organlar o’rtasida 
tuzilgan shartnoma asosida turli tekshiruvlarni o’tkazishda mutaxassislar sifatida ishtirok 
etishlari mumkin.