Tourism and recreation in the XXI century: problems and prospects

TOURISM AND RECREATION IN THE XXI CENTURY: PROBLEMS AND PROSPECTS
3-4 May 2019
139
Baku, Azerbaijan

---

üzvlük prinsipi ilə müəyyən etdiyi zamanlarda turizmin inkişafına istiqamətlənmiş bir çox işlər 
görmüşdü. Ödənişli modeldə hazırlanan konqres tədbirlərinin xərcini 60 % dövlət üzərinə götürürdüsə, 
bunun 40 %-i üzvlərlərdən alınan gəlir hesabına baş tuturdu. 
Üzvlük sisteminin vəziyyəti 2016-cı il milli valyuta devalvasiyası nəticəsində dəyişdi. Konqreslər 
Bürosuna üzv olan bir sıra şirkətlər (Victory Tour, ENC Tours, Geo Travel and Philosophy Travel) 
büdcənin azalması problemləri ilə üzləşərək Azərbaycan Görüşlər İttifaqını tərk etmək məcburiyyəti 
altında qaldılar. Buna baxmayaraq büroya üzvlük arzusunda olan şirkətlər ödənişli üzvlük prinsipinə 
qoşulmağı seçdilər. Məsələn, 2016-cı ilin noyabr ayından “BCD Global Travel Azerbaijan” 
Konqreslər Bürosunun üzvləri sırasına qoşuldu [2].
Hazırki dövrə nəzər salsaq, Azərbaycan Konqreslər bürosu 2018-ci ildən ödənişsiz üzvlük 
modelində işləyir. Bu konsept Gürcüstan modelinə olduqca yaxındır. Turizmə marağın artırılması və 
konqres turizm bazarına dinamiklik gətirən bu model günümüzdə aktualdır. Bildiyimiz kimi, konqres 
turizmi olduqca xərc tutumlu bir sahədir və bu tipli görüşlərin təşkilatçılığı da böyük xərclər hesabına 
başa gəlir. Dünyanın müxtəlif yerlərindəki insanlar bir qurultayı fərqli təcrübələrlə tamamlayaraq öz 
ölkələrinə qayıtdıqda özləri ilə zehinlərində konqres haqqında xüsusi bir təəssürat və duyğular 
daşımaqdadır. Buna görə, konqres təşkilatçıları konqres iştirakçıları səviyyəsində yaxşı təəssürat və 
təcrübə yarada biləcək məqamlara, eləcə də maddi mənfəətlə yanaşı xidmət keyfiyyətinə də diqqət 
yetirməlidirlər. Başqa sözlə, konqres proqramında iş nə qədər yaxşı qurularsa, konqresin faydası da bir 
o qədər uğurlu olacaqdır. 
Beynəlxalq MICE mütəxəssisləri və jurnalistləri üçün mətbuat səfərləri təşkil edərkən və ya 
tender müsabiqəsində iştirak edərkən, bəzən qeyri-peşəkar yanaşmalara rast gəlinir. Buna əsasən, 
Azərbaycan Konqreslər Bürosu digər beynəlxalq təcrübələrini bölüşmək üçün potensialının artırılması 
proqramı (üzvləri üçün təlimlər), uğurlu biznes təklifi hazırlığı və bir neçə təlim təklif etmək 
potensialına malikdir. Hazırda MICE sektoruna cəlb olunan insanlar daha da artmaqdadır ki, onlar da 
bir-birləri arasında məlumat mübadiləsi yaratmışlar.
Əvvəlcə infrastruktur baxımından baxdığımızda Azərbaycan biznes turizminin (və ya başqa 
sözlə, görüşlər sənayesi) inkişafında böyük potensiala malikdir. Yeni məkanlar, misal üçün 
çoxfunksiyalı Bakı Konqres Mərkəzi (3500 nəfərədək), mehmanxana qurumlarının yığıncaq imkanları 
hadisə planlaşdırıcıları üçün əsas seçim amillərindən biridir. Maksimum 3 gün davam edən konqres 
görüşləri üçün Azərbaycanın yeganə çox tutumlu obyekti Bakı Konqres Mərkəzidir. Mərkəzdə 17 
konfrans zalı yaradılıb [48]. 
Son dövrlər yaradılmış Bakı Ekspo Mərkəzi, Heydər Əliyev Mərkəzini də bu siyahıya əlavə edə 
bilərik. Bütün bunlar bizim destinasiyamızı konqres turizmi istiqamətində daha yaxşı fərqləndirir. Bu 
cür görüşləri təşkil etmək və gələn qonaqları yerləşdirmək əsas məsələdir. Bunun üçün ölkədə olan 
mehmanxanalardakı yerləşmə tutumunu nəzərə almaq lazımdır. Azərbaycandakı mehmanxanaların 
xidmət səviyyəsinin göstərilmiş ulduza uyğun olmaması əsas problemlərdəndir. Odur ki, konqres 
tədbirlərinin təşkili zamanı xidmət səviyyəsini nəzərə almaq, yerləşmə obyektlərində nömrə sayına 
uyğun qonaqların gəlişini təmin etmək mütləqdir.
MİCE birləşməsində hər bir sözü (görüş, təşviqat, konfrans və sərgilər) açarsaq, Azərbaycan hər 
bir işgüzar seqmentdə tədbirlərə ev sahibliyi etməyə çalışır (bir çox işgüzar konfranslar hər il baş 
verir). Beynəlxalq təcrübələrdən yararlanaraq Azərbaycan Konqreslər Bürosunun fəaliyyəti 3 
istiqamətə aparılır: Təşviqlər, Korporativ Tədbirlər və Assosiasiya Görüşləri.
Assosiasiya yığıncaqları başqalarından fərqlənir. Beləki, qatılan nümayəndələr heyətlərinin 
nümayəndəlik haqlarını (iştirak haqları) özləri ödəyir lakin qonaq ölkənin xərclərini ödəməyə ehtiyacı 
yoxdur (hökumət və idman tədbirlərində başqadır). Amma bu görüşlərin təşkilatçılığı uzun müddət 
hazırlıq tələb edir (ən azı 2 il). Bu zaman əsas amil yerli nümayəndəlik (yerli birliyin / təşkilatın) 
olmasıdır. Bəzən Bakıda təşkil oluna biləcək konfranslar olur, amma heç bir nümayəndəliyin 
olmaması buna mane olur. Bu zaman beynəlxalq birliyin üzvləri olan alimlərin Azərbaycandakı öz 
yerli birliyini (əgər olmadıqda) qurulması üçün təşviq etməyə çalışırıq.
Əgər 10 il bundan əvvəl biz Azərbaycanı bir dünya xəritəsində göstərsəydik, yəqin ki əksəriyyət 
onu tanımayacaqdı, amma indi Azərbaycanı tanıyanların sayı artmaqdadır. Onlar daha çox 
Azərbaycanı beynəlxalq sərgilərdə görmüş, CNN və Euronews-da televiziya reklamlarını seyr etməklə 
Azərbaycan haqda məlumatlanmış, bir neçə dəfə konfrans və tədbirlər üçün Azərbaycana gələn 
insanların ağızdan eşitmişlər.