Tourism and recreation in the XXI century: problems and prospects

ƏDƏBIYYAT SIYAHISI: 
1.
“Azərbaycan Respublikasında İxtisaslaşmış Turizm sənayesinin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi”, (elektron resurs) 
2.
Aydın, A. D. (2007), Sarikamiş’in Kış Sporları Turizmi Potansiyeli Açısından Değerlendirilmesi, Süleyman Demirel 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergi, Sayı:6 
3.
Azərbaycanda turizm sektoru: imkanlar, problemlər və perspektivlər yekun hesabat. ATİB, Bakı 2010. 
4.
Doyeon W. , Hyejin B., David J. S. (2008): “ Relative Importance of Factors Involved in Choosing a Regional Ski 
Destination: Influence of Consumption Situation and Recreation Specialization”. Journal of Sport & Tourism, 13:4, 
249- 271 
5.
http://www.qebele-ih.gov.az/page/80.html 
6.
İBRAGIMOV, Murat (2001), Ürün Çeşitlendirmesi Açısından Kış Turizmi ve Almatı Çimbulak – Medeu Örneği, 
Yüksek Lisans Tezi, İzmir. 
7.
www.shahdag.az  
8.
www.tufandag.com 
9.
http://visitgabala.com/az/infrastructure/tufandag-winter-summer-resort/
 
TOURISM AND RECREATION IN THE XXI CENTURY: PROBLEMS AND PROSPECTS
3-4 May 2019
138
Baku, Azerbaijan

---

AZƏRBAYCANDA KONQRES TURİZMİNİN
İNKİŞAF İSTİQAMƏTLƏRİ 
 
magistrant Aysel QULİYEVA 
b/m Şəmsiyyə TAHİRBƏYOVA 
Azərbaycan Turizm və Menecment Universiteti 
 
Abstract
: The main aim of the research is to analyze strategy and prospects for development of 
congress tourism in Azerbaijan. Application of international experience of congress tourism to 
Azerbaijan shows that the country has rich tourism resources, placement objects, congress halls and 
modern transport infrastructure, allowing to develop many types of tourism. These factors and also 
the economic effect from the congress type events are considered the success of the congress tourism 
in Azerbaijan. 
Key 
words
: congress, development, tourism, strategy, income, international experience. 
Konqres turizminin yüksək iqtisadi təsirlərini nəzərə alaraq, bu sənayenin idarə olunmasının 
şansa həvalə edilməyəcək şəkildə çox vacib və effektiv olduğu görülməkdədir. Turizmin bu növünün 
sağlam inkişafı və keyfiyyətinin yüksəldilməsi üçün etibarlı və müqayisə edilən informasiya 
sisteminin yaradılması zəruridir. Həm də turizm sənayesi ilə əlaqədar qlobal səviyyədə birgə 
tədqiqatların aparılması, digər sahələrlə əlaqələrin qurulması, 21-ci əsrin inkişafına səbəb olan 
universal məlumatın müxtəlifliyini müəyyən etmək, turizm marketinqi və ölkənin iqtisadi təsirləri ilə 
bağlı tədqiqatlar aparmaq və yaxşı hazırlanmış strategiyaların yaradılması sənayenin gələcəyi və 
inkişafı üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir edir. 
Konqres turizmin təsirləri turizm sektoru ilə məhdudlaşmayaraq bütövlükdə ölkə iqtisadiyyatına 
hərəkət gətirməkdədir. Regionlarda təşkil olunan kiçik miqyaslı görüşlər və konqres tədbirlərin 
turizmdən əlavə bütün regionun iqtisadi inkişafına müsbət təsir göstərdiyi məlumdur. İqtisadçıların 
hesablamalarına görə turizm sənayesinin illik gəliri 80.7 milyard dollar, vergi payı isə 12 milyard 
dolların üzərindədir [5, s. 46]. 
Məşhur alman iqtisadçı Oppermann və Conun açıqlamasına əsasən, ABŞ-da konqres turizminin 
iqtisadiyyata təsirinin 225 milyard dollara çatdığı artıq öz təsdiqini tapmışdır. Digər iqtisadçılar Lii, 
Filip və Gedi isə, 2001-ci il hesabatları əsasında konqres turizm sənayesinin xərclərinin 93.6 milyard 
dollara çatdığını ifadə etmişlər [6, s. 71]. 
Konqres və görüşlər iqtisadiyyata müxtəlif şəkillərdə gəlir qazandırmaqdadır. Ümumiləşdirmə 
aparıldıqda, bu fayda hesabatlarda dolayı və birbaşa faydalar, əsas və ikinci dərəcəli gəlirlər olaraq 
qeydə alınır. Sözü gedən gəlirlər 3 əsas qaynaqdan əldə edilməkdədir. Bunlar: tikinti və digər 
obyektlərin investisiyaları; obyektlərin istismarı; konqres əməliyyatları; iştirakçılar və qonaqların 
xərcləridir [7s. 43]. 
Konqres iştirakçıları və ziyarətçilərin xərcləri ümumi olaraq istirahət məqsədilə səyahət edənlərə 
nəzərən daha yüksəkdir. Konqres turizm planlaşdırılması üçün aparılan bir araşdırmaya görə, bir 
iştirakçının ortalama xərci 2352 dollar, nəqliyyat üçün 843, yerləşdirmə üçün 691 dollar, istirahət üçün 
417 dollar, əyləncə, yemək və içki üçün isə 401 dollar xərclədiyi hesablanmışdır [8]. 
Fenich, konqres, sərgi, və görüşlər sənayesinin iqtisadiyyat üzərində birbaşa təsir gücünə malik 
olduğunu bildirmişdir. Konqres görüşlərində iştirakçılar, ziyarətçilər, təşkilatçılar, sponsorlar və digər 
ziyarətçilər, mətbuat nümayəndələri xaricindəki digər iştirakçıların da əhəmiyyətli xərclər edərək yerli 
iqtisadiyyata fayda qazandırdığı görülməkdədir. Başqa sözlə, konqres turizm xərcləri konqres 
iştirakçıları və təşkilatçıların xərcləri ilə məhdudlaşmır, bura bütün bölgənin gəlirlərinə təsir 
göstərəcək elementlər daxil edilir. Bu səbəbdən bir çox turizm məkan idarəçiləri konqres və sərgi 
istiqamətli turizm fəaliyyətləri üçün sərmayelərini artırmaqdadır [7, s. 65]. 
Konqres turizminə dair beynəlxalq təcrübənin Azərbaycana tətbiqini iş prinsiplərinə görə özünü 
təsdiq etmiş Azərbaycan Konqreslər Bürosu (AKB) əsasında araşdıraq. Beləki, bir müddət bundan 
öncə Azərbaycan Konqreslər Bürosu İstanbulun Konqreslər bürosu modelində fəaliyyət göstərirdi. 
Modelə əsasən büro daimi üzvlərlə işləyir. Daimi üzvlər otellər, turizm agentlikləri (DMC), avia 
şirkətlər, görüş məkanları hesab olunur. Azərbaycan Konqreslər bürosu əməkdaşlıqlarını ödənişli