Transport vositalarini boshqarishni o'rgatish ustida amallar bajarish

Avtomobillardan foydalanish hususiyatlari

1. Avtomobilni konstruksiyasini o`rganish

2. Aktiv,passiv va ekologik xavfni o`rganish
3. Mavzuga oid testlar ishlash
Konstruktiv xavfsizlik deganda avtomobilni yo’l transport xodisasini oldini olish, uning okibatlari, ogirligini kamaytirish va odamlar, atrof muxitga zarar etkazmasligiga aytiladi: Bu xususiyat: .juda murakkab bulib avtomobildan foydalanishni boshka-xususiyatlari bilan-boglik. Konstruktiv xavfsizlik aktiv, passiv, avariyadan keyingi va ekologik xavfsizl iklarga bulinadi.
Aktiv xavfsizlik - deb transport vositasini shu transport xodisasi vujudga kelish extimolini kamaytirish xususiyatiga aytiladi. Bu xususiyatlarga tezlik, tortish, tormozlash sifati, turgunlik, informativlik, tovush va yoruglik ifodalash kuzatuvchanlik manevrchanlik yashay olish va boshkapar kiradi.
Tezlik tortish deb turli Yo’l sharoitlarida transport vositasini intensiv tezligini oshirish va kerakli xarakatlanish tezligi diapazonini uzgartira olishga aytiladi
Qattik koplamali tekis gorizontal tugri Yo’l kismida eng katta tezlik bilan xarakatlana olishi; berilgan tezlikka erishish vakti; to‘xtashgacha uzinersiyasi bilan yurgan Yo’l kattaligi;
Turli uzatmalarda tezlikni oshirish tavsifnomasi bilan; bo‘ylama profilli uzgaruvchan Yo’llarda tezlik bilan xarakatlanib transport vositasi utadigan balandlikning eng katta mikdori bilan:
Tortish tezlik xususiyatlari dvigatelь transmissiya tavsifnomasi, massasi (ogirlik markaeini joylashuvi) aerodinamik tavsifnomasi gildiraklar ulchami, dumalash xarshiligi bilan ulchanadi.
Tormozlash xususiyatlari kerakli intensivlikdagi sekinlashishni amapga oshirish va transport vositasini nishoblikka tuxtatib turish bylan aniklanadi. Xalqaro amaldagi me’yoriy xujjatlarga asosan transport vositasi kuyidagi tormoz tizimlari bilan jikozlanishi kerak.
Ishchi - barcha sharoitlarda foydalanishda tezlikni pasaytirishga muljallangan;
Extiyot - ishchi tormoz tizimi ishdan chikganda uning vazifasini bajarish uchun muljallangan;
Tuxtab turish - transport vositasini ko‘zgalmas xolatga tutish uchun muljallangan;
Kushimcha - nishoblikda, transport vositasi tezligini doimiy tutib turish uchun muljallangan.
Avtomobilni tormozlash xususiyatlari sekinlashuv, tormozlash jarayonida sarflanadigan vakt, tormoz Yo’li bilan baxolanadi.
Avtomobilning turgunligi, bu surulish va agdarilishga qarshilik kursata olish xususiyati.
Avtomobilning boshqaruvchanligi, bu xaydovchi bergan xarakat yunalishini saklash yoki uzgartirishda eng kam jismoniy va ruxiy energiya sarflash xususiyati.
Stabilizatsiya deb, boshqariladigan gildiraklarga tashki kuch ta’siri tugaganda, tugri chizixdi xarakat yunalishiga mos keladigan neytral xolatini saklash yoki tiklash xususiyatiga aytiladi.
Informativlik, boshqariladigan transport vositasi xarakatlanish katnashchilarini bir vaktda geometrik ko‘rish maydonida bulgan transport vositalarini kerakli axborot bilan ta’minlash xususiyati.
Tovushli ishora - transport vositasi xaydovchini kerakli tovushli axborot bilan ta’minlash xususiyati.
YOruglik ishorasi - transport vositasini boshka transport vositalariga nisbatan, Yo’ldagi xolatini belgilaydigan axborotni beruvchi kurilmasi. Kurinuvchanlik ish urnida xaydovchiga Yo’l transport vaziyatini geometrik kursatkichlarini transport vositasini ta’minlash xususiyati. Kurinuvchanlik oynalar ulchami kuzov tirgaklari kengligi va joylashganligi xaydovchini ularga nisbatan joylashganligi oynatozalagich ulchamlari oyna yuvgich konstruksiyam isitish tizimi va oynaga xavo puflagichni
Manyovrchanlik - transport vositasini eng kichik maydonchada gorizontal yunalishda xarakatlanish yunalishini uzgartira olish qobiliyati. Istiqomat kilmok (obitaemostь) . xaydovchi Yo’lovchi ish yoki dam olish joyi estetik did va kulaylik darajasi bilan belgilanadi. Mikroikdim ergonomik xususiyatlar, shovkin, tebranish, ishlatilgan gazlarni xavodagi aralashmasi va yurish ravonligi obitaemostьkursatkichlari xisoblanadi.
Passiv xavfsizlik - bu avtomobilning Yo’l transport xodisasi oqibatlari ogirligini yumshatishni ta’minlaydigan xususiyat. Piyodalar, Yo’lovchilar, xaydovchi jaroxatlanishini oldini oladigan yoki oqibatlarini yumshatadigan xavfsiz avtomobilь konstruksiyasini yaratish bilan passiv xavfsizlikka erishiladi.
Passiv xavfsizlik tashki va ichkiga bulinadi. Tashki passiv xavfsizlik talablari odamlarga tan jaroxati etkazish extimolini oldini olishga qaratilgan. Bunga chiroklar, kuzgular eshik dastalari kiradi. Ichki passiv xavfsizlikka kabina ichida jaroxat etkazishi mumkin- bulgan detallarning urnatmaslik talablari kiradi.
Ichki passiv xavfsizlikni ta’minlashga uncha kimmat turmaydigan va oddiy xisoblanadigan xavfsizlik tasmalaridan foydalanish, ular kup xollarda xaydovchi va Yo’lovchilar xayotini avariyalar sodir etilganda asrab moladi.
SHuningdek bolalar maxsus urindiklari, peshoynalarning yangi konstruksiyalaridan fondalanish avtomobilь asosini eshik va yon tirgaklarni kuchaytirish salon koplash ashyolarini elastiklik va zichligini oshirish samarali tadbirlar xisoblanadi.
Avariyadan keyingi xavfsizlik - YTXsida odamlarni tezlik bilan xavfsiz joyga ko‘chirish va ularga birinchi tibbiy yordam kursatish mumkinligini, transport vositasi ta’minlashi konstruktiv xususiyalari bilan belgilanadi. Avtomobil konstruksiyasi eshik; kulflarining blokirovka kilinishini, avariyali evakuatsiya kilish kurilmasi, ut uchirish yonilgi bakiga avtomatik ravishda yonishni susaytiradigan modda purkash, elektr simlarni makxamlash va ularni korroziyaga chidamliligi, saponni koplash ashyolari zararli gazlar ajratmaydiganlarini tanlashni kuzda tutishi kerak.