Turabbayev X. A., Xusanov A. D. Ballistik ekspertiza: Darslik
-§. Yaqindan o‘q otilishi masofasi va yo‘nalishini aniqlash
Yüklə 39,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Birinchi holat
|
4-§. Yaqindan o‘q otilishi masofasi va yo‘nalishini aniqlash
bo‘yicha ekspertiza tadqiqotlarining metodikasi Bu kabi ekspertiza tadqiqotlarida dastlabki ma’lumotlarga bog‘liq ravishda quyidagi uch holat bo‘lishi mumkin: — o‘q otilgan o‘qotar qurol hamda o‘q tekkan va shikastlangan obyekt mavjud; — o‘q tekkan va shikastlangan obyekt mavjud hamda ishlatilgan o‘qotar qurolning rusumi ma’lum; — o‘q tekkan va jarohatlangan obyekt mavjud. Birinchi holat . Alohida tadqiqotlar bosqichida obyektda o‘q otilishidan vujudga kelgan jarohatlar izlanadi. Ularning morfologik alomatlarini aniqlab tadqiqotlar o‘tkaziladi (shakli, o‘lchamlari, jarohat 395 chetlarining xususiyati, «mato minusi»ning mavjudligi yoki mavjud emasligi). Agar bu alomatlar jarohatlarning o‘q otilishidan hosil bo‘lganligi haqida dalolat bersa, u holda ushbu alomatlar endi jarohatga qo‘shni sohalardagi qurum, porox zarrachalari, miltiq moyi kabi mahsulotlarni aniqlash uchun foydalaniladi. O‘q teshigining atrofidagi sohalar qurumlanish, kuyish, porox zarrachalari yoki moy qoldiqlarining mavjudligini aniqlash uchun tekshiriladi. Bu holatda, ta’kidlash joizki, turli xil ifloslanishlar, qon dog‘lari yoki obyektning to‘q rangi o‘q otilishidan hosil bo‘lgan qushimcha omillarning izlarini berkitib qo‘yishi mumkin. O‘q otilishining qo‘shimcha omillari izlarini aniqlash uchun zarur bo‘lgan barcha metodlar qo‘llaniladi. O‘q otilishining qo‘shimcha omillarining izlari aniqlanganidan so‘ng, qurumlanish sohasi, porox zarrachalari o‘tirib qolish sohasining kerakli o‘lchash ishlari bajariladi, ularning topografiyasi aniqlanadi, shuningdek, qurumlanishning intensivligi hamda porox zarrachalari o‘tirib qolishining zichligi aniqlanadi. Topilgan alomatlar majmuasi asosida quyidagilar aniqlanadi: — jarohatlarning o‘q otilishidan hosil bo‘lganligi; — o‘q otilishidan hosil bo‘lgan jarohatni kirish va chiqish tomonlari; — o‘q otilishining turi (taqab turib, yaqindan yoki uzoqdan); — o‘q otilishining taxminiy yo‘nalishi; — ishlatilgan o‘qotar qurol kalibrining jarohatga hamda taqdim etilgan qurolga mos kelishi. Obyektni jarohatning kirish teshigi tomonidan masshtabli usulda fotosuratga olinadi. Suratda o‘q otilishidan hosil bo‘lgan jarohati ko‘rinib turishi lozim, ya’ni suratga olishda obyektdagi jarohat ko‘rsatib turiladi yoki uni, suratga olinganidan so‘ng ko‘rsatkich–strelka bilan ko‘rsatib quyish kerak. Tadqiqotlarning dastlabki solishtirish jarayonlarida aniqlangan alomatlar majmuini, tekshirilayotgan rusumdagi qurollar uchun turli masofalardan o‘q otilishidagi o‘q otilish izlarining xarakteri bo‘yicha ma’lumotlar bilan solishtiriladi. Bu kabi dastlabki solishtirish tadqiqotlarining natijalari ko‘p hollarda, ekspertga tajriba o‘q otilishi uchun kerak bo‘lgan o‘q otish masofalarining qidirish doirasini ancha kichraytirish imkonini beradi. Tajribadan namunalar olish. Tajriba o‘q otishlari jarayonida quyida- gilar zarur: 396 — tajribada foydalanilayotgan to‘siqlarning fizikaviy-kimyoviy xossalari tekshirilayotgan obyektning shu kabi xossalariga maksimal darajada yaqin bo‘lishi kerak; — ishlatilayotgan patronlar hodisa sodir bo‘lgan joyda ishlatilgan patronlar bilan bir xil bo‘lish lozim; — tekshirilayotgan o‘q otilishi sodir bo‘lgan vaqtdagi ob-havo sharoitlarini hisobga olish darkor. Tekshirilayotgan obyekt hamda tajribada foydalanilgan to‘siqning alomatlarini tahlil etish natijasida aniqlangan belgilar majmuini taqqoslash tadqiqotlarida, qurumlanish dog‘larining o‘lchami, bir birlik maydondagi porox zarrachalarining miqdori va hokazolar kabi ko‘rsatkichlar katta ahamiyatga ega bo‘ladi. O‘tkazilgan taqqoslash tadqiqotlari natijasida o‘q otilishi masofasi va yo‘nalishi haqida xulosa chiqariladi, bu holda o‘q otilishi masofasi va o‘qning to‘siqqa urilish burchaklarining qiymatlari imkoni boricha kichik oraliqda berilishi lozim. Yüklə 39,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|