Turabbayev X. A., Xusanov A. D. Ballistik ekspertiza: Darslik
Yüklə 39,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
sheptalo
hisoblanadi Gaz to‘pponchalarida qo‘yib yuboruvchi mexanizm, quroldan o‘q otilishidan keyin qo‘yib yuboruvchi ilmoq va shepatlo o‘rtasidagi aloqani keyingi ixtiyorsiz o‘q otishlariga yo‘l qo‘ymaslik maqsadida, vaqtinchalik uzib qo‘yadigan ajratgich moslamaga ega bo‘ladi. Ushbu 182 ajratgich moslama alohida qism yoki qo‘yib yuboruvchi tortgichning elementi sifatida ham tayyorlangan bo‘lishi mumkin. Gaz qurolining chiqarib tashlash mexanizmi otilgan gilza yoki otilmagan patronni patrondondan (baraban kamorasi)dan chiqarib tashlash uchun mo‘ljallangan. Ushbu mexanizmning asosiy qismi bo‘lib chiqarib tashlagich hisoblanadi. Chiqarib tashlagichning quyidagi turlari mavjud: plastinasimon va spiral prujinali ikki yelkali chiqarib tashlagichlar. Gaz qurolidan o‘q otilganidan so‘ng, chiqarib tashlagich o‘zining ilmog‘i bilan gilza qalpoqchasidan ilib olib uni patrondondan chiqarib tashlaydi. Gaz revolverlarida otilgan gilzalarni chiqarib tashlash mexanizmi turlicha bo‘ladi: ⎯ otilgan gilzalarni shompol yordamida navbatma–navbat chiqarib tashlash tizimi; ⎯ otilgan gilzalarni, barabanda joylashgan yulduzsimon ekstraktor yordamida, barabanni chapga siljitish (ekstraktor boshchasiga oldindan orqaga yo‘nalgan tarzda bosish) bilan bir vaqtda chiqarib tashlash tizimi; ⎯ otilgan gilzalarni, yulduzsimon ekstraktor yordamida, revolver asosini ochish (o‘qi bo‘yicha burash)da chiqarib tashlash tizimi. Qaytarish mexanizmi faqat gaz to‘pponchalarida bo‘ladi. Chiqarib tashlagich gilza (patron)ni patrondondan chiqarib tashlasa, qaytarish mexanizmi gilza (patron)ni quroldan butunlay uloqtirib tashlaydi. Ushbu mexanizmning asosiy qismi sifatida qaytargich maydonga chiqadi. Quroldan chiqarib tashlanayotgan gilza (patron) qaytargich bilan ta’sirlashib, o‘zining harakat yo‘nalishini o‘zgartiradi. Juda ko‘plab turdagi gaz to‘pponchalarida qaytargich vazifasini qurol asosining bo‘rtig‘i bajaradi. Gaz qurollari zatvorining qaytaruvchi mexanizmi gaz to‘pponchasi zatvorini oldingi chet holatga o‘tkazadi va bu bilan stvol kanalini yopadi hamda navbatdagi patronni stvol patrondoniga joylashtiradi. Ushbu mexanizm spiralsimon prujinadan iborat bo‘ladi va bu prujina stvolda, stvolning osti yoki ustida joylashishi mumkin. Zatvor tutgichi qurol magazinidagi patronlarni barchasi otib bo‘linganidan keyin, zatvorni eng chetki orqa holatda ushlab qolish uchun xizmat qiladi. Jo‘natgichli magazin patronlarni o‘zida joylashtirish va ularni patrondonga jo‘natish chizig‘ida (sathida) ushlab turishga xizmat qiladi. Gaz to‘pponchalarining magazinlari — olinuvchi, qutisimon bo‘ladi va 183 ularda patron bir qator bo‘lib joylashadi. turli rusumdagi gaz to‘pponchalar magazinlarining sig‘imi 2 dan 15 tagacha patronga mo‘ljallangan bo‘ladi, eng ko‘p tarqalgan sig‘im ⎯ 5–6 patronga mo‘ljallangan bo‘ladi. Gaz revolverlarida jo‘natish mexanizmi baraban, turtkich va ilgakli g‘ildirakchadan iborat bo‘ladi. Revolverning barabani patronlarni o‘zida joylashtirishga ham xizmat qiladi, barabandagi kamoralaring soni 5 tadan 8 tagacha bo‘ladi. Saqlagich va saqlash mexanizmlari qurol bilan ishlash xavfsizligini, ihtiyorsiz o‘q otilishini yo‘q (bekor) qiladi va avtomatik hamda noavtomatik turda bo‘lishi mumkin. Signal berish moslamalari ayrim rusumdagi gaz qurollarida bo‘ladi va patrondonda patron borligini yoki urish mexanizmini jangovar holatga ko‘tarilganligini bildiradi. Mo‘ljalga olish moslamalari yoki mo‘ljallagichlar gaz qurollarida unchalik ahamiyatga ega emas, odatda ular gaz qurollarining o‘qotar qurolga o‘xshashligini ta’minlash uchun tayyorlanadi. Gaz qurollariga, ularni boshqa turdagi qurollardan farqlovchi quyidagi talablar qo‘yiladi: — gaz qurollari snaryadlari 0,5 J/mm2 dan ortiq solishtirma kinetik energiyaga ega bo‘lgan patronlarni, tuzilishida hech qanday o‘zgarishlarsiz otishga mo‘ljallangan bo‘lishi kerak; — gaz qurollari qismlarining tuzilishidagi xususiyatlar, ushbu qismlarni ta’mirlash va shikast yetkazuvchi xususiyatlarini qayta tiklash maqsadida, ularni jangovar va boshqa xizmat o‘qotar qurollarining qism va mexanizmlari bilan almashtirish imkonini bermasligi kerak. Gaz qurollarining urgichi, patron tayanchi va boshqa qismlari otilgan gilzalarda, ushbu qurolni identifikatsiya qilish imkonini beruvchi izlar qoldiradi; — stvol og‘zi energiyasi 7,5 Jouldan yuqori yoki kalibri 4,5 mm dan katta bo‘lgan pnevmatik qurollarda, ularning alohidaligi (nomeri, seriyasi)ni ta’minlovchi, yuqori texnologiyalar yordamida bajarilgan hamda chuqurligi 0,2 mm dan kichik bo‘lmagan qilib yozilgan markirovka belgilariga ega bo‘lishi kerak. Quyida ayrim rusumdagi gaz to‘pponchlarini ko‘rib chiqamiz. IJ–77–8 rusumli gaz to‘pponchasi «Wadie», «Sax», «SM», «RWS», «Umarex» (Germaniya) firmalarida ishlab chiqarilgan 8 mm kalibrli gazli va ovozli patronlar bilan otish usulida faol himoyalanish maqsadlariga mo‘ljallangan (34–rasm). 184 IJ–77–8 rusumli gaz to‘pponchasining texnik xususiyatlari: — kalibri: 8 mm ; — gabarit o‘lchamlari: 195 x 130 x 38 mm ; — magazinining sig‘imi: 6 dona ; — eng maksimal og‘irligi: 0,750 kg ; — ishlatilayotgan gazning aerozol bulutining shikast yetkazish masofasi: 1,5 m dan 3 m gacha 1 . IJ–77–8 rusumli gaz to‘pponchasi avtomatikasining ishlashi ozod zatvorning orqaga qaytish prinsipiga asoslangan bo‘lib, ishlash avtomatiksi quyidagidan iborat: 1) otilgan gilzaning stvoldan chiqarilib tashqariga uloqtirilishi; 2) urib–quyib yuboruvchi mexanizmning u yoki bu holatga o‘tkazilishi (masalan, saqlovchi holatdan jangovar holatga); 3) bir marta otilish yuz berganidan so‘ng, navbatdagi patronni magazindan olib, patrondonga jo‘natilishi. 34–rasm. Yüklə 39,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|