Tursun usarovich salimov jahon xalqlari etn ologiyasi

Savol va topshiriqlar
1. Si biming tub aholisi: selkuplar, ketlar, nenetslar, evenklar 
m adaniysati haqida nimalarni bilasiz?
2. Yo* qutlar, dolganlar, yukagirlar xo‘jaligi haqida so‘zlab bering.
3. U s lh b u aholi gumhlari, xo‘jaligi va moddiy madaniyati bo‘yicha 
m a’lu m o*t to‘plang.
4. Chjtukchalar, koryaklar, itelmenlar haqida nimalarni bilasiz?
5. OEtoyliklar, xakaslar, tuvaliklar, buryatlar tili, xo'jaligi va 
m adaniysati haqida gapirib bering.
6. M o d d iy madaniyatdagi transformatsion jarayonlaming borishi- 
ni so‘zlaang.
7. Siboim ing chorvador aholisi haqida ma’lumot to ‘plang.
8. Shnimoliy osiyoliklar ma’naviy madaniyatlaridan nimalarni 
eslab qol* dingiz?
9. Olto-oyning turkiy tilli aholisining 0 ‘rta Osiyoga qanday aloqasi bor?
10. SHhimoliy osiyoliklaming an’anaviy va hozirgi dinlarini taqqos- 
lab iz o h lsa b bering.
214

---

13-BOB. SHIMOLIY AMERIKA XALQLARI
G‘arbiy yarimshardagi tor Panama bo'yni qit’ani ikki qismga -
Shimoliy va Janubiy Amerikaga ajratib turadi.
Qutb kengliklaridan deyarli ekvatorgacha, tundradan tropik 
o‘rmonlargacha Shimoliy Amerika-Yevrosiyo va Afrikadan keyingi 
yirikligi bo‘yicha uchinchi qit’a (24,2 mln. km2). Ushbu qit’aning 
shimoliy sohilini Shimoliy muz okeani, g‘arbini Tinch okean suvlari 
yuvib turadi. Qit’a nomidan tashqari, Shimoliy Amerikaning nisbatan 
tor ma’nosi deganda Meksika bo‘g‘ozi va Rio-Grande daryosidan 
qit’aning shimoliy chegaralariga qadar tushuniladi.
Shimoliy Amerikaning tabiati geografik o‘ziga xosligi bilan be- 
takrordir. Unda «ichki dengiz» - Buyuk Shimoliy Amerika ko‘llari 
guruhi, ajoyib g‘orlari, ulkan kanyonlari, vulqonli, geyzerli massiv- 
lari, Yangi Shotlandiya oroli sohilidagi eng baland (20 metrgacha) 
to‘lqinlari bilan mashburdir.
Shimoliy Amerikaning g‘arbiy qismida ulkan tog‘ tizimi - Kor- 
dilyera joylashgan. Qolgan hududlami baland bo‘lmagan Appalachi 
log‘lari, Buyuk va Markaziy pasttekisliklari birlashtiradi. Asosiy 
daryolar tizimi, ayniqsa, Missisipi (Missuri bilan) odamlarning butun 
qit’a bo‘ylab joylashuvini yengillashtirgan.
Shimoliy Amerikada qit’aning eng yirik davlatlari - Amerika 
Qo‘shma Shtatlari (328 mln. kishi) va Kanada (37 mln. kishi), unga 
Daniya Qirolligining o‘z-o‘zini boshqaradigan hududi - Kalaallit- 
Nunaat (Grenlandiya) va fransuz koloniyasi - Sen-Pyer va Mikelon 
ham kiradi.