Tursun usarovich salimov jahon xalqlari etn ologiyasi

G‘arbiy, Markaziy, Shimoliy va Janubiy Yevropa xalqlari-
ning an’anaviy kiyimlari. 
Yevropa xalqlarining zamonaviy kiyim- 
larida milliy o‘ziga xosliklar kam saqlangan. Qit’ada Yevropa shahar 
kiyimlari keng tarqalgan bo1 lib, ularning vatani Buyuk Britaniyadir.
274

---

Erkaklar uchun bu kastum uzun yengli ko‘ylak, pidjak, ayollar uchun 
-yubka, yengli bluzka vajaketdan iborat. Ushbu kastum XIX asr oxi- 
rida shaharlarda, keyinchalik qishloq aholisida ham tarqalgan bo‘lib, 
deyarli barcha mamlakatlarda milliy kiyimlar majmuyini surib chiqa- 
di. Oqibatda bugungi kunda milliy liboslami folklor bayramlari, xalq 
badiiy jamoalarining chiqishlarida ko‘rishimiz mumkin.
Shunga qaramasdan, an’anaviy kiyimlaming ayrim elementlari 
faqat qishloqlarda emas, shaharlarda ham saqlanmoqda. Jumladan 
Shotlandiyaning Edinburg va boshqa shaharlarida erkaklaming bir 
qismi milliy katak yubka (kilt) kiyadilar. Avvallari yubka erkaklar- 
ning kiyimlari tipik elementi sifatida irlandlar, greklar va albanlarda 
ham tarqalgan.
0 ‘tmishda yevropalik erkaklaming eng keng tarqalgan elementi 
tizzadan sal pastga tushib turadigan ishton edi. Uni kalta paypoq yoki 
getra bilan kiyishgan. Erkaklar yengi uzun va keng ко' ylak, unms us­
tidan jilet yoki kurtka kiyganlar. Fransuzlar, ispanlar va boshqa roman 
tilli xalqlar erkaklari bo‘ynilariga rangli ro‘mol bog'lashgan. Bosh 
kiyimi fetr yoki kigizdan shlyapa bo'lgan. Basklarning an’anaviy 
bosh kiyimlari movutdan beretni keyinchalik boshqa Yevropa xalqlari 
ham o ‘zlashtiradilar. Jumladan, u fransuzlarning eng dongdor bosh 
kiyimiga aylanadi.
Turli xalqlar ayollar kiyimlari ham xilma-xilligi bilan ajralib tur- 
gan. Ko‘pchilik roman xalqlari xotin-qizlari ko‘ylaklari uzun, keng, 
jiyakli bo‘lishi bilan farqlangan. Nemis ayollari kalta keng yubkalar 
kiyishgan. Ba’zida turli uzunlikdagi bir necha yubkani kiyishgan. Bir 
necha kashtalangan (eng yuqorisidagi qoramtir rangda bo'lgan) yubka- 
lami kiyish boshqa rayonlarda ham, masalan, Niderlandiyada, Flandri- 
yada (Belgiyaning shimoliy-g‘arbi) an’ana bo‘lgan. Gretsiyalik ayollar 
sarafan kiyishib, uning belida kamari bo‘lgan. Ba’zi joylarda, xusu- 
san, togiarda ayollar uzun ishton kiyganlar. Yevropada deyarli barcha 
hududlarda oldida yorqin fartuk taqish ham keng tarqalgan. Ayollar 
uzun yengli oq kofta, boshlarida ro‘mol, turli qalpoqchalar, shlyapalar 
kiyishi ham deyarli barcha hududlar uchun umumiy bo‘lgan.
275

---

Yevropaning ko‘plab rayonlarida charm poyabzal qatorida 
yog‘ochdan yasalgan oyoq kiyimlar ham tarqalgan. Saamlar an’anaviy 
kiyimlari boshqa Yevropa xalqlarinikidan farqlanadi. Erkaklarda 
uzun, tizzagacha ko‘ylak, tor movutdan ishton, ayollarda - oq ma­
todan uzun ko‘ylak, uning ustidan issiq mavsumda paxtali, sovuqda 
movutdan kengroq ko‘ylak kiyishgan. Qishda saamlar erkaklari ham, 
ayollari ham bug‘u terisidan kiyim va poyabzal kiyganlar.