uo Matbuot
ai Maishiy
io
Radio
ae
Aeroport
au Laureat
ua Muammo
oa Sanoat
Qator kelgan unlili so‘zlar
boshqa (ko`pincha arab-fors) tillardan kirib kelgan
i tufayli bunday so‘zlardagi
qator unlilarni og‘zaki nutqda yo bir cho‘ziq unliga aylantirish (masalan,
muallimm malim
) yoki qator kelgan
unlilar o‘rtasiga ayrim undoshlarni qo‘shish yo‘li bilan tilimizga moslashtirishga harakat qilinadi.
Masalan: soat so‘zi Farg‘onada sohat, Toshkentda sog‘at tarzida talaffuz qilinadi.
UNDOSHLAR TASNIFI
Undosh tovushlarning hosil bo‘lishida
bo‘g‘iz bo‘shlig‘i, og‘iz bo‘shlig‘i
va
til
muhim ahamiyatga ega.
O‘pkadan chiqayotgan havo xuddi mana shu joylarda turli xil to‘siqlarga duch keladi. Buning oqibatida esa
undosh tovushlarning hosil bo‘lishi uchun yetarli shart-sharoitlar yaratiladi. Ba’zi hollarda unga jarang ham
qo‘shiladi. Masalan, «b» undoshining talaffuzida o‘pkadan chiqayotgan havo lablar to‘sig‘iga uchraydi.
«P» undoshining hosil bo‘lishida ham shunday holat bor, lekin uning «b» dan farqi talaffuzida jarang ishtirok
qilmaydi.
O`ZBEK TILIDA
24 TA UNDOSH
TOVUSH
b, v, g, d, z, j, y, k, l, m, n, p, r, s, t, f, x, ch, sh, q,
g‘, h, ng,
dj
(jirafa, jurnal, jemper)
MAVJUD
23 TA UNDOSH
HARF
b, v, g, d, z, j, y, k, l, m, n, p, r, s, t, f, x, ch, sh, q,
g‘, h, ng.
Hosil bo`lish o`rniga ko`ra :
Nutq a’zolariga
o‘pka, bo‘g‘iz, tovush paychalari, og‘iz bo‘shlig‘i, til, lablar, tishlar va burun bo‘shlig‘i
kiradi. Qaysi nutq a’zosi ishtirok etishiga ko‘ra nutq tovushlari quyidagicha guruhlanadi.
Dostları ilə paylaş: |
