U. A. Nurmanov toshkent 2016

Kreditlarni uzishga maqsadli foydalanish
bilan soliq imtiyozlarini hisobdan chiqarish 
operatsiya 
debet 
kredit 
Kreditlarni uzish chog‘ida maqsadli 
foydalangan holda mablag‘lar - soliq 
imtiyozlarini hisobdan chiqarish aks 
ettirilgan 
8840-«Maqsadli 
foydalanadigan soliq 
imtiyozlari» 
8530-«Tekinga olingan mol-mulk 
- soliq imtiyozlari hisobiga» 
Ushbu provodka har yili yoki kreditni uzish muddati tugagach beriladi (biroq kredit 
shartnomalari bilan belgilangan muddatdan ko‘pga emas). 
21-son BHMS uzoq muddatli kreditni uzayotganda qarzning mazkur hisobot davrida 
to‘lanadigan qismini uzoq muddatli qismidan joriy qismga o‘tkazishni tavsiya qiladi. 
Buning uchun 6950-«Uzoq muddatli majburiyatlar - joriy qismi» hisobvarag‘idan 
foydalaniladi, 
u 
7810-«Uzoq 
muddatli 
bank 
kreditlari» 
hisobvarag‘i bilan 
korrespondentsiyada tegishli summaga kreditlanib, bunda majburiyatning boshlang‘ich 
summasi kamaytiriladi. 
MISOL. Korxonaning yagona soliq to‘lovini to‘lashdan ozod qilingan. Imtiyozni 
qo‘llash davrida hisoblab yozilgan YaST summasi 122,5 mln so‘mni tashkil etdi. 
Uni qo‘llash sharti bo‘lib soliq solishdan bo‘shaydigan mablag‘larni ishlab turgan 
korxonalarni texnik va texnologik jihatdan qayta jihozlashga, mahsulot ishlab chiqarish 
uchun zarur xom ashyo va materiallarni xarid qilishga, muhandis-texnik xodimlarni 
rag‘batlantirish va hokazo tadbirlarga maqsadli sarflash hisoblanadi. 
Imtiyozli mablag‘lar hisobiga korxona quyidagi maqsadli xarajatlarni amalga 
oshirdi: 
90 000 ming so‘mlik texnologik jihozlar xarid qildi; 
30 000 ming so‘mlik materiallar sotib oldi; 
xodimlarga mukofot - 1 000 ming so‘m to‘ladi va undan yagona ijtimoiy to‘lov - 
250 ming so‘m to‘ladi. 
Agar korxona asosiy vositalar ob’ektlari, nomoddiy aktivlar, tovar-moddiy 
boyliklarni xarid qilsa yoki kredit va qarzlarni uzsa, uzoq muddatli aktivlarni 
rekonstruktsiya yoki modernizatsiya qilsa, foydalanilgan summalar 8530-«Tekinga 
olingan mulk» hisobvarag‘iga, «Soliq va bojxona imtiyozlari» hisobvarag‘ini ajratgan 
holda hisobdan chiqariladi. Agar imtiyozli davr belgilanmagan bo‘lsa, bunday provodka 
har yili beriladi. Uni ko‘rsatish chog‘ida eng kam muddat: imtiyozli davrdan haqiqatda 
foydalanilgan muddat yoki uning tugash muddati tanlanadi. 
Agar korxona ish haqi, ijara, ijtimoiy sug‘urtaga ajratmalar singari joriy xarajatlarni 
MOLIYAlashga imtiyozli mablag‘lardan foydalansa, 8840-hisobvaraqni tegishli 
kreditorlarni hisobga olish hisobvaraqlari bilan korrespondentsiyalaydi. 

---

87 
Korxonaning buxgalteriya hisobida maqsadli imtiyozlar, imtiyozlarni qo‘llash 
natijasida bo‘shagan mablag‘lardan foydalanish va ularni hisobdan chiqarish quyidagi 
provodkalar bilan aks ettirilishi kerak: