U. G‘afurov, Q. Sharipov

Chegaraviy xarajat –
mahsulotning navbatdagi birligini ishlab chiqa
-
rish bilan
bog‘liq qo‘shimcha xarajat:
MC
TC
Q
=
∆
∆
Bu yerda: 
MC
(marginal cost) – chegaraviy xarajat;
∆
TC
– umumiy xarajatlarning o‘zgarishi;
∆
Q
– mahsulot miqdorining o‘zgarishi.
BILIMINGIZNI SINAB KO‘RING!
1. Ishlab chiqarish xarajatlari nima? Ular tarkibiga nimalarni kiritish mumkin? 
2. Qanday sarflar muomala xarajatlari tarkibiga kiritiladi?
3. Nima sababdan xarajatlar ichki yoki tashqi xarajatlarga bo‘linadi?
4. Nima sababdan tashqi xarajatlar buxgalteriya xarajatlari deb ataladi?
5. Doimiy xarajatlar va o‘zgaruvchan xarajatlarga misollar keltiring. 
6. Quyidagi ma’lumotlar asosida jadvalning bo‘sh kataklarini to‘ldiring.
Q
TC
FC
VC
MC
ATC
AVC
AFC
0
60
 
 
 
 
1 
130 
 
 
 
2
180
 
 
 
 
3
240
 
4
300

---

89
19-MAVZU
MAHSULOT TANNARXI
TANNARX TUSHUNCHASI
Tadbirkor o‘zi ishlab chiqargan mahsulotni sotish orqali foyda ko‘rishga 
intiladi. Biroq buning uchun u o‘z mahsuloti qanchaga tushgani, ya’ni 
uning tannarxi to‘g‘risida ma’lumotga ega bo‘lishi lozim.
Tannarx 
– mahsulot ishlab chiqarish va sotish xarajatlarining pul
-
dagi ifodasi.
Demak, bundan ko‘rinadiki, mahsulot tannarxini aniqlash uchun uni 
ishlab chiqarish va sotishga qilingan sarf-xarajatlarni yaxshi bilish lozim. 
Ammo mahsulot tannarxini to‘g‘ri aniqlash ham murakkab jarayon hi
-
soblanadi. Chunki tannarxning o‘zi turli ko‘rinishlarga ega bo‘lib, ularni 
hisoblashda o‘ziga xos jihatlarni e’tiborga olish kerak bo‘ladi.