Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных

PJR
rusumli radioizotopli zichlik 
o‘lchagichning tamoyilli sxemasi haqida nimalarni
 
bilasiz ? 
22.
Tuproq haroratini o‘lchash uchun asbob sxemasini chizib tushintiring. 
23.
Noelektrik 
kattaliklarni 
o‘lchashda 
ishlatiladigan 
o‘zgartkichlarga 
qo‘yiladigan talablarni ayting. 
24.
Tenzodatchiklar asosidagi siqiluvchi val tizimining sxemasidan amalda 
qanday foydalaniladi va uni ko‘prik sxemasida o‘rnatish bo‘yicha 
tushunchangiz? 
9 bob. SUYUQLIK VA GAZ SARFINI O‘LCHAYDIGAN ASBOBLAR 
9.1. Umumiy ma’lumotlar va klassifikatsiyasi(tasniflanishi) 
Texnologik apparat ishchi muhiti – suyuqlik yoki to‘kiluvchan(donador) 
jismlar bilan to‘ldirilish balandligiga sath deyiladi. Ishchi muhitdagi sath 
texnologik parametr bo‘lib, u haqidagi axborot texnologik apparatning ish 
rejimini nazorat qilish uchun, ba’zi bir hollarda esa ishlab chiqarish jarayonini 
boshqarish uchun zarurdir. 
Sathni chegaralashning zamonaviy usullari va ulardan foydalanishga
asoslangan jihozlar turli -tumandir. 
Sath o‘lchagich quyidagilarga bo‘linadi: sathni uzliksiz o‘lchash asboblariga, 
yoki sathning ko‘rsatkichlari, va indikatorlari, yoki signalizatorlariga. Uzliksiz 
nazorat qilishga mo‘ljallangan sathning o‘lchagchlari texnologik sig‘imlarda 
sathning tezkor o‘zgarib turishida ishlatladi. Sathning signalizatorlari(xabar 
bergichlari) diskretli o‘lchashlarni bajarish uchun bir yoki bir nechta aniq 
belgilangan(fiksatsiyalangan) holatini aniqlashda sezgir elementlar o‘rnatish joyida 
ishlatiladi. Texnologik jarayonlarni avtomatik rostlash va boshqarish tizimlarida 
sathni ko‘rsatkichlari va signalizatorlari(xabar bergichlari) birlamchi axborot 
datchiklari sifatida keng foydalaniladi. 
Ishlash tamoyili bo‘yicha asboblar sathni o‘lchash uchun va signal(xabar) 
beruvchi quyidagi guruhlarga bo‘linadi: mexanicheskli(qalqovichli, membranali, 

---

141 
kontaktli-mexanikli); gidrostatik, elektrli, radioizotopli, radioto‘lqinli, akustik, 
og‘irlikli va boshq. 
O‘lchash diapazoni(poyoni, kengligi) bo‘yicha: o‘lchash chegaralari 0-20 m li
keng poyonli sath o‘lchagichlari va o‘lchash chegaralari - 0 - ±100 mm yoki 0 - 
±450 mm tor poyonli[16,17].