Óìóìèé ÿêóíèé íàçîðàò ñàâîëëàðga-javob. “Parazitologiya” fani, u
36._Tikanboshlilar (Acanthocephala) sinfi sistemaikasi, tavsif, rivojlanishi va zarari. Akantotsefalalaming gavdasi ipsimon, silindrsimon, qopsimon va ovalsimon ko‘rinishda boiib, kattaligi 1,5 mm dan 68 sm gacha (Macracanthorhynchus hirudinaceus) boradi.Gavdasi xartum va haqiqiy tanaga boiinadi. Tanasining oldingi qismida xitinli ilmoqchalar bilan qurollangan xartumi, xartum qini va bo‘yindan iborat, haqiqiy tana boiimida esa hamma qolgan ichki organlari joylashgan. Skrebniylarda ovqat hazm qilish organlari reduksiyalangan, shunga ko‘ra ular ovqatni butun tana yuzasi orqali diffuziya holda qabul qiladi. Ularning xartumi xo‘jayini ichagi devoriga yopishish uchun xizmat qiladi. Xartumdagi xitinli ilmoqlaming shakli, katta kichikligi, soni va joylashish tartibi har xil turlarda turlicha boiib, skrebniylarning sistematikasini hal qilishda muhim rol o‘ynaydi. Xartumi juda harakatchan boiib, tez-tezqinigakirib-chiqibturadi.Akantotsefalalar ayrim jinsli, odatda urg‘ochilari yirik, xartumlari yaxshi rivojlangan. Akantotsefalalar biogelmintlar boiib, bunda umurtqali hayvonlarasosiyxo‘jayin, umurtqasiz hayvonlar (molluskalar, qisqichbaqasimonlar, hasharotlar)esa oraliq xo‘jayin hisoblanadi. Ular nihoyatda serpusht boiib, bitta urg‘ochisi bir kecha-kunduzda 580 mingtagacha tuxum qo‘yishi mumkin. Rivojlanishi metamorfozli. Asosiy xo‘jayindan tashqi muhitga chiqqan tuxumlarda lichinkalar toiiq shakllangan boiadi. Oraliq xo'jayinlari shunday tuxumlami yutib yuborganda, tuxumdan lichinka chiqadi. Bu lichinka akantor deyiladi. Akantorlar ichak devori orqali tana bo‘shlig‘iga o‘tib, rivojlanishni davom ettiradi va navbatdagi lichinkalik davriga, ya’ni preakantellaga aylanadi. U ham rivojlanib, keyingi yuqumli (invazion) lichinkalik davr, ya’ni akantellani hosil qiladi. Ana shunday zararlangan oraliq xo‘jayinlami har xil umurtqali hayvonlar suv va oziq bilan yeb yuborsa, akantotsefalalami o‘zlariga yuqtiradi. Asosiy xo‘jayinlarda akantotsefalalar bir yildan ortiqroq yashaydi.
