Óìóìèé ÿêóíèé íàçîðàò ñàâîëëàðga-javob. “Parazitologiya” fani, u
59._Orientobilharzia turkestanica o`rganish tarixi, ularning keltirib chiqaradigan kasalliklar, qarshi kurash va profilaktik chora-tadbirlar.Bu parazitni birinchi marta 1913 yili akademik K.I. Skryabin topgan.Parazitning keltirib chiqaradigan kasalligi orientobilgartsioz deyiladi. Bu kasallikasosan Iroq, Eron, Hindiston, Pokiston, Turkiya va Mo’g’iliston davlatlarida kengtarqalgan. MDHda esa O’rta Osiyo mamlakatlarida, Ozarbayjon va Uzoq Sharqdauchraydi. O’zbekistonda bu parazit asosan Xorazm viloyati va Qoraqalpog’istonRespublikasida keng tarqalgan.Orientobilharzia turkestanica o’ziga xos ayrim jinsli trematoda turi bo’lib,Schistosomatida turkumiga Schistosomatidae oilasiga mansub. Erkaklarining uzunligi 6,4-12,9 mm, eni 0,48-0,64 mm. Og’iz so’rg’ichi yumaloq, 70-80 tagacha bo’lgan urug’donlari cho’zinchoq-oval shaklga ega. Urug’donlari ichak naylari orasida ikki qator bo’lib joylashadi. Urg’ochilarining uzunligi 4,8-6,8 mm, eni 0,08-0,14 mm. So’rg’ichlari rudimentar. Bachadonda bitta tuxum uzunchoq-oval shaklda bo’lib, har bir qutbida bittadan ilmoqchalari mavjud. Boshqa qon ikki so'rg'ichlilariga o'xshab uning ham rivojlanishi ikkita xo'jayinda ketadi(29-rasm). Uning oraliq xo’jayini chuchuk suv shilliqqurtlari(Lymnaea auricularia, Lymnaea pereger) va asosiy xo’jayinlari chorva mollari hisoblanadi Urg’ochi trematodalar bevosita ichak devoriga yaqin joylardagi mayda qon tomirlariga o’tadi va shu joylarga hali to’liq yetilmagan tuxum ajratadi. Tuxumning keyingi rivojlanishi va tuxum ichida miratsidiy shakllanishi xo’jayin to’qimasida amalga oshadi.Tuxum o’zida mavjud bo’lgan ilmoqchalari yordamida mayda qon tomirlarini yorib ichakga o’tib oladi va hayvon tezagi bilan tashqi muhitga chiqadi. Tuxum suvga tushganida uning ichidagi miratsidiy chiqadi va chuchuk suv qorinoyoqli mollyuskalar sinfi vakillari organizmiga mantiya bo’shliqlari orqali o’tib oladi. Mollyuska organizmida parazitlichinkalari partenogenetik yo’l bilan rivojlanib, ona va qiz sporotsistalargaaylanadi.
