Umumiy fitopatalogiya va mikrobiologiya

Tion bakteriyalar. Tion bakteriyalar alohida gruppani tashkil etadi, ular Н₂S dan Nа₂S₃О_б yoki Nа₂S₂O₃ yoki Н₂SО₄ hosil qiladi, lekin hujayralarida oltingugurt to‘plamaydi. Bu bakteriyalar sho‘r suvlarda, chuchuk suvlarda va tuproqda uchraydi. Asosiy vakili tayoqchasimon — Thilobacillus thioporus spora hosil qilmaydi, avtotrof, S ni Н₂SО₄ gacha oksidlaydi. Tuproqda boshqa vakili Th.thioxidans ham uchraydi. Avtotroflardan tashqari, tipik geterotrof — Vas.subtilis (pichan batsillasi) ham S ni oksidlaydi.
Tuproqda sulfatlarning to‘planishi bilan bir qatorda ularning parchalanishi — desulfofikatsiya ham sodir bo‘lib turadi; eng muhim vakillaridan biri 1947 yili topilgan Th.ferroxydans — tayoqchasimon bakteriya bo‘lib, uzunligi 0,8-1 mkm diametri 0,4 mkm. Bu bakteriya kislotali muhitda FeSO₄ ni Fe₂(SO₄)₃ gacha oksidlaydi, ya’ni xemosintez protsessini amalga oshiradi:
4FеSО₄+ 2Н₂SO₄ + О₂ →2Fе₂(SО₄)₃ + 2Н₂О

Bakteriyalar 120g FeSO₄ oksidlaganda 16,06 mg uglerod o‘zlashtiradi. Shu bilan birga S ni N₂SO₄ gacha oksidlaydi. Bu bakteriya kislotali muhitli ko‘mir va oltingugurt konlarida uchraydi va piritning oksidlanishida muhim ahamiyatga ega:

FеS₂ + Н₂О + 3,5O₂ →Fе₂(SО₄)₃ + Н₂SО₄

kislotali muhitda ximiyaviy oksidlanish protsessi bormaganligi tufayli keyingi oksidlannsh Th.ferrooxydans ishtirokida boradi:

2FеSO₄ + 0,5O₂ + Н₂SО₄ →Fе₂(SО₄)₃ + Н₂О

keyinchalik FeS₂ ximiyaviy yo‘l bilan oksidlanadi va S hosil bo‘ladi, uni Th.ferrooxydans N₂SO₄ gacha oksidlaydi:

S + 1,5O₂ + Н₂O→ 2Н⁺ + O₄^-- + S⁶⁺

Bu bakteriya sulfidli rudalarni oksidlab, sulfatlarga aylantirishda muhim ahamiyatga ega. U hatto xalkopirit (SiFeS₂), molibdenit (MoS₂) va boshqa sulfidli minerallarni ham oksidlaydi.