Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 6- sinfi uchun darslik

41-mashq.
 Qish manzarasi aks etgan she’rni o‘qing. Bu manzarani
tasvirlab, nasriy matn tuzing, unda gaplarning bog‘lanishiga diqqat
qiling.
Kechki osmon ohista
Qorni elay boshlaydi.
Tunning qora sochiga
Oq oralay boshlaydi (Dilshod Rajab)
42-mashq.
Tabiat tasviri berilgan quyidagi matnni o‘qing.
Muallifning mazkur matnni tuzishdan ko‘zlagan maqsadini aniqlang.
Quyosh chiqib turgan bo‘lsa ham, nuri ojiz edi. Yelkamizni
isitmas, lekin yoqimli edi. O‘rmon ichidan ketgan yo‘ldan
boryapmiz. Bu – aralash o‘rmon, ya’ni turli-tuman mevali-
mevasiz daraxtlari ko‘p bo‘lgan o‘rmon. Archa ham serob.
Qarang, haqiqatan ham, kuz tushib qolgan. O‘riklarning yaprog‘i
qizil, qontalash. Xuddi birov ular shoxiga bir chelak qizil
bo‘yoqni sepib tashlaganday. Pastga egilgan yaproqlari sariq
i pakday mayin. (Sh. Xolmirzayev)
43-mashq.
 
Erta tong manzarasini tavsiflab, tasviriy matn tuzing,
undagi gaplarning bog‘lanishiga diqqat qiling.

---

17
1. Qanday matn tasviriy matn sanaladi?
2. Tasviriy matn ko‘proq qayerda qo‘llanadi?
3. Tasviriy matn boshqa matn turidan nimasi bilan farq
qiladi?
44-mashq. 
Uyga vazifa. O‘zingiz o‘qiyotgan badiiy asardan tasviriy
matnga misol topib, daftaringizga ko‘chirib yozing.
1-topshiriq.  Berilgan matndagi fikrlarning bir-biri bilan
bog‘lanishiga e’tibor bering. Undagi asosiy mulohaza haqidagi fikringizni
bayon qiling. Ish ko‘pligi-yu, vaqt yo‘qligidan nolimang. Vaqt ko‘pligi-
yu, ish yo‘qligidan qo‘rqing. Chunki odamni abgor qiladigan narsa –
bekorchilik. (O‘. Hoshimov)
2-topshiriq. 
Berilgan matnda ifodalangan fikr-mulohazaga
munosabatingizni bildiring. O‘z ismingiz ma’nosini izohlashga harakat
qiling. Hech bir ism shunchaki tanlanib, bolaga qo‘yilmaydi. Har
qanday ismning berilishi zamirida ota-onaning biror maqsadi, orzu-
umidlari, farzandining sog‘ligi, kelajagi, istiqbolini ko‘zlagan ezgu niyatlari
yotadi. Mana shu niyatlar bolaga ism tanlash va berish uchun asos
bo‘ladi. (E.Begmatov)