Uo’K 11. 124 Kbk 5ya2+81. Lat-4 Tuzuvchilar
Yüklə 25,53 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sifatning qiyosiy darajasi
- Mashqlar
- Leksik minimum
Leksik minimumI turlanishdagi otlar clavicula, ae f o‘mrov fascia, ae f fassiya fibula, aef kichik boldir suyagi nucha, ae f ensa squama, ae f tanga tibia, ae f katta boldir suyagi tonsilla, ae f bodomcha ulna, ae f tirsak suyagi II turlanishdagi otlar nasus, i m burun organum, i n a’zo palatum, i n tanglay porus, i m teshikcha vestibulum, i n dahliz III turlanishdagi otlar caput, itis n bosh os, oris n og‘iz I guruh sifatlari albus, a, um oq asper, a, um g‘adir-budur coronarius, a, um tojsimon dexter, tra, trum o‘ng durus, a, um qattiq iliacus, a, um yonboshga oid liber, era, erum erkin massetericus, a, um chaynovchi (mushak) mylohoideus, a, um jag‘-til osti niger, gra, grum qora obliquus, a, um qiyshiq osseus, a, um suyakka oid palatinus, a, um tanglayga oid palatoglossus, a, um tanglay-til osti pterygoideus, a, um qanotsimon rectus, a, um to‘g‘ri sacer, cra, crum dumg‘azaga oid sinister, tra, trum chap thoracicus, a, um ko‘krakka oid thyr(e)oideus, a, um qalqonsimon transversus, a, um ko‘ndalang venosus, a, um venaga oid zygomaticus, a, um yonoqqa oid II guruh sifatlari alaris, e qanotga oid cerebralis, e miyaga oid cervicalis, e bo‘yinga oid dentalis, e tishga oid ethmoidalis, e g‘alvirsimon frontalis, e peshonaga oid infraorbitalis, e ko‘z kosasi osti jugularis, e bo‘yinturuqqa oid mandibularis, e pastki jag‘ga oid maxillaris, e yuqori jag‘ga oid mentalis, e engakka oid mollis, e yumshoq nasalis, e burunga oid occipitalis, e ensaga oid orbitalis, e ko‘z kosasiga oid sacralis, e dumg‘azaga oid sphenoidalis, e ponasimon temporalis, e chakkaga oid vertebralis, e umurtqaga oid Nazorat savollari 1.Sifatlarda nechta guruh bor? 2.1-guruh sifatlarini qo’shimchalari qanday? 3.2-guruh sifatlarini qo’shimchalari qanday? 4.Sifatlar otlar bilan qanday moslashadi? Cave, ne laedas. –Zarar yetkazma, ehtiyot bo‘l. Diagnōsis bona - curatio bona. – Durust tashxis - durust davo. §5. Sifat darajalari. Qiyosiy darajani hosil qilish. Anatomik terminlarda ko‘p uchraydigan qiyosiy darajadagi sifatlar, ularning ma’nosi va qo‘llanilishidagi o‘ziga xosligi.Maqsad: Qiyosiy darajani hosil qilish qoidalari va ko‘p uchraydigan qiyosiy darajadagi sifatlarni bilib olish. Qiyosiy darajadagi shaklni oddiy darajadagi shakldan ajratishni; qiyosiy daraja Gen. sing.shaklini hosil qilishni; qiyosiy darajadagi sifatning negizini ajratishni; qiyosiy darajadagi sifatlarni otlar bilan moslashtira olish. Sifatning qiyosiy darajasiLotin tilida sifatlar uchta darajaga ega: 1. Oddiy daraja – Gradus positivus 2. Qiyosiy daraja – Gradus comperativus 3. Orttirma daraja – Gradus superlativus
Sifatlarning qiyosiy darajasini hosil qilish:
Quyidagi qiyosiy darajadagi sifatlar anatomik terminlarda oddiy darajada tarjima qilinadi: anterior, ius oldingi posterior, ius orqadagi superior, ius yuqori inferior, ius pastki major, jus katta minor, us kichik Qiyosiy darajadagi sifatlar III turlanish bo‘yicha turlanadi, ya’ni (Gen. sing.) -is qo‘shimchasini oladi. Qiyosiy darajadagi Gen. sing. shakli uchala rod uchun bir xil: Nom. sing. Gen. sing. major (m) major (f) majoris majus (n) superior (m) superior (f) superioris superius (n) NB! 1. Qiyosiy darajadagi sifatlarning negizi Gen. Sing. shakli bo‘yicha aniqlanadi. 2. Uchala roddagi sifat negizi bir xil bo‘ladi. 3. Qiyosiy darajadagi sifatlarning negizi m va f rodidagi sifatlarning (Nom. sing.) shakliga mos keladi. MashqlarI. Sifatlarning qiyosiy darajasi lug‘at shaklini tuzing: minor, major, anterior, superior, inferior, posterior, simplicior, longior, brevior, albior, rubrior. II. O‘zbek tiliga tarjima qiling: anterius, superior, inferior, minus, majus, anterior, posterior, inferius, posterius, superius, minor, major. III. Sifatlarni otlar bilan moslashtiring: yuqori (o‘simta, o‘yma, teshik); orqa (ravoq, yuza, boylam); katta (egat, qanot, bosh); katta va kichik (shox); oldingi (do‘mboqcha, egat, qirra, boylam, teshik); pastki (sinus, qism, o‘tkir qirra); kichik (do‘mboqcha, teshik, chuqur) IV. Lotin tiliga tarjima qiling: katta tanglay kanali, kekirdak va katta bronx, pastki burunga oid chig‘anogi, oldingi ko‘z yoshga oid qirra, kichik toshsimon asab, pastki qalqonsimon do‘mboqcha, orqa uzun boylam, tashqi ko‘ruv asabining qini, pastki hiqildoqqa oid arteriY. V. Qiyosiy darajadagi sifatlarning Gen. sing. ni hosil qiling: major, us; minor, us; inferior, ius; superior, ius; posterior, ius; anterior, ius; brevior, ius; longior, ius; simlicior, ius; latior, ius; albior, ius; nigrior, ius. VI.Gen. sing. ga qo‘ying: processus superior, incisura superior, foramen superius, arcus posterior, facies posterior, ligamentum posterius, sulcus major, ala major, caput majus, cornu majus et minus, labium inferius, ramus superior, incisura ischiadica major, tuberculum obturatorium posterius. VII. O‘zbek tiliga tarjima qiling: musculus scalenus anterior, tuberculum musculi scaleni anterioris, processus articularis superior, fovea articularis processus articularis superioris, caput superius musculi pterygoidei lateralis, cingulum membri superioris, tuberculum mediale processus posterioris tali, tendo musculi tibialis posterioris, nervus cutaneus brachii lateralis inferior. VIII. Lotin tiliga tarjima qiling: A. katta tanglay egati, yuqori ko‘ndalang boylam, katta tanglayga oid teshik, oldingi medial yuza, yuqori ko‘ndalang arteriya, oldingi uzun boylam, yuqori bo‘yin gangliyi, katta toshsimon asab, orqa g‘alvirsimon teshik. B. kichik quymuch o‘ymasi, orqa dumba chizig‘i, pastki bo‘g‘im o‘simtasi, yuqori orqa yonbosh o‘tkir qirra, oldingi dumg‘aza teshigi, oldingi teri shoxchasi. C. oldingi til bezi, katta til osti yo‘li, pastki lab, yuqori orqa alveola teshigi, kichik yonoq mushagi. D. pastki toshsimon sinusning egati, katta do‘mboqcha qirrasi, pastki burun chig‘anog‘i o‘simtasi, katta qanotning chakkaga oid yuzasi, darvoza venaning o‘ng tarmog‘i, bel umurtqasining yuqori bo‘g‘im o‘simtasi, pastki bo’sh venaning kirish teshigi, bo‘yinturuq venasining yuqori piyozchasi, yuqori qovoqning mushagi, til osti suyagning katta shoxi. E.yuqori a’zo skeleti, kichik boldir suyagi boshchasining oldingi boylami, miyachaning oldingi bo‘lagi, siydik pufagining tubi, kichik toshsimon asab kanalining tirqishi (yorig’i), ponasimon suyakning kichik qanoti, yuqori bo’sh venaning kirish teshigi. F.yuqori labning yuganchasi, tilning pastki yuzasi,pastki burun chig‘anog‘ining yuqori jag‘ o‘simtasi, yuqori uzunchoq tilning mushagi, pastki tishga oid yoy. Facies medialis(sagitalis) Facies frontalis(coronarius) hFacies horizontalis (transversa) 1 .6-rasm. Odam sohalarining lotin tilida nomlanishi Leksik minimumI turlanishdagi otlar bursa, ae f halta pleura, ae f plevra valvula, ae f qopqoq vena portae darvoza vena II turlanishdagi otlar cerebellum, i n miyacha cerebrum, i n katta bosh miya encephalon n bosh miya ganglion, i n asab tuguni, gangliy nodus, i m tugun nervus, i m asab oculus, i m ko‘z ostium, i n kirish teshigi I guruhsifatlari cavus, a, um bo’sh (kavak) cutaneus, a, um teriga oid ischiadicus, a, um quymuchga oid laryngeus, a, um hiqildoqqa oid latus, a, um keng longus, a, um uzun magnus, a, um katta mastoideus, a, um so‘rg‘ichsimon parvus, a, um kichik pharyngeus, a, um halqumga oid profundus, a, um chuqur squamosus, a, um tangachasimon trapezoideus, a, um trapetsiyasimon | |||||||||||||||||||||||||||||||