Urganch davlat universiteti I. S. Abdullayev

Konsentrlashgan marketing
alohida iste’molchilar guruhlarining
94

---

(segmentlarining) o ‘ziga xos talablarini hisobga oladi, ularga maksimal 
ravishda moslashadi, yangi iste’m olchilami jalb qilish maqsadida bozor- 
ga kirib borishi davom etadi. Korxonaning vazifasi mahsulot sotilishini 
maksimallashtirish emas, balki barqarorlik, doimiy xarajatlar, bozor ulu- 
shining yetarligi va iste’molchilaming e ’tiborini qozonishga erishishdan 
iborat. Hozirgi industrial jam iyatda iste’molchilar «o‘rtacha» xaridorga 
m o‘ljallangan tovarlar bilan qoniqib qolmaydi, shuning uchun firmalar 
ommaviy va dififerensiallashgan marketing usullaridan tobora k o ‘proq 
konsentrlashgan marketing texnikasiga o ‘tmoqdalar.
Har qanday boshqa biznes faoliyati singari, rejalashtirishni boshqarish 
va ish faoliyatini yaxshilash uchun umumiy strategiya kerak. Bugungi 
kunda raqamli marketing strategiyasini q o ‘llash juda muhimdir. Uning 
yordami bilan siz yakuniy maqsadni hisobga olgan holda tanlov qilishin- 
giz mumkin. Bu, ayniqsa raqamli marketing sohasida juda muhimdir, 
chunki bu sohada k o ‘plab sohalar mavjud. Raqamli marketing strate­
giyasi hatto q o ‘rqinchli ko ‘rinishi mumkin. Ammo bu kompaniyalarga 
o ‘zlarining brendlari to ‘g ‘risidagi m a’lumotlami Intemetda k o ‘p vaqt 
sarflaydigan mijozlarga faol ravishda yetkazish uchun haqiqiy imkoniyat 
beradi. Raqamli marketingning bir qancha turlari mavjud:
• kontent marketing;
• elektron pochta marketingi;
• qidiruv tizimi marketingi (search engine m arketing (SEM));
• qidiruv tizimini optimallashtirish (SEO);
• kontekstli reklama;
• ijtimoiy media marketing;
• hamkorlik marketing.
Raqamli marketing strategiyasining asosiy maqsadi barcha element- 
lami yagona rejaga birlashtirib, sizga vaqt, pul va kuch sarflaydi. 
Raqamli marketing strategiyasini tuzish quyidagi bosqichlarda amalga 
oshiriladi.
1. 
Auditoriyani o ‘rganish, yani marketing faoliyati to ‘plamini ishlab 
chiqishdan oldin, siz kimga murojaat qilishni bilishingiz kerak. Shuning 
uchun, sizning birinchi qadamingiz auditoriyani o ‘rganishdir. Buning 
ko'p usullari mavjud, ammo eng ommabop va samarali usullar quyidagi­
lardan iborat:
95

---

• tahlil (veb-saytingizda, elektron pochta marketing platformasida 
va ijtimoiy tarmoqda);
• anketalar va fikrlar shakllari;
• savdo va mijozlarni qo'llab-quvvatlash xodimlari bilan muhoka- 
malar.
Ushbu uchta usul sizga mijozlaringiz kim ekanligi, qanday m aqsad- 
lami ko'zlayotganlari, ular qanday qiyinchiliklarga duch kelayotgani va 
sizning kompaniyangiz ularga qanday yordam berishi mumkinligi to ‘g ‘- 
risida muhim m a’lumotlami beradi. Ushbu m a’lumotlar bilan qurollanib, 
siz xaridorlaming turli xil profillarini yaratishingiz mumkin, shunda siz 
auditoriyangiz qanday maqsadlarga erishmoqchi ekanligini bilib olasiz 
va shunga mos ravishda o ‘z maqsadlaringizga yo'naltirishingiz mumkin.
2. 
Sizning raqamli marketing strategiyangiz "kompaniyani reklama 
qilish" yoki "auditoriyangizni k o ‘paytirishdan k o ‘ra katta maqsadlami 
o ‘z oldiga q o ‘yishi kerak. M arketing maqsadlarini belgilashning eng 
yaxshi usullaridan biri bu SMART-dan foydalanish zarur:
• Specific - aniq;
• Measurable - o'lchanadigan;
• Attainable - erishish mumkin;
• Relevant - taqqoslanadigan;
• Time-bound - vaqt bo'yicha cheklangan.
SMART raqamli marketing maqsadi quyidagicha ko'rinishi 
mumkin:
Bizning veb-saytlarimizni ommalashtirish uchun yetarli auditoriya- 
ga ega bo'lish uchun pochta orqali ro'yxatim izni obunachilar sonini har 
kvartalda 2 ming nafarga ko'paytiring. Agar siz altemativ usulni ishlat- 
moqchi bo'lsangiz, marketing natijalaringizni oshirish uchun maqsadlar 
va asosiy natijalar metodologiyasidan foydalanishingiz mumkin.
3. 
Strategiyani ishlab chiqish ju d a qiyin vazifadir va har safar 
noldan hamma narsani qilayotganday tuyulishi mumkin, ammo bu 
unchalik to 'g 'ri emas. Buni amalga oshirish uchun qaysi holatlarda 
kerakli natijalarga erishganingizni va qaysi holatlarda erishmaganingizni 
tushunish uchun avvalgi harakatlaringizni tahlil qilish kerak bo'ladi. 
Ijtimoiy tarmoqlardagi chizmalardan tortib tanqidiy m a’lumotlarga 
qadar barcha materiallarni monitoring qilish kerak. Masalan, avvalgi
96

---

blog postidagi iqtiboslardan Instagramda chizma sifatida foydalanish 
mumkin.
4. 
Barcha asosiy fikrlam i yaxshilab o ‘ylab k o ‘ring. Sizning ijodiy 
tasaw uringiz qanchalik baland boMishidan q a t’i nazar, har doim hal 
qilib bo ‘lmaydigan vaziyatlar ko ‘p, ular bilan hisoblashish kerak. Strate­
giyani ishlab chiqish orzular bilan hech qanday aloqasi yo‘q. Aksincha, 
mavjud cheklovlar bilan nimaga erishishingiz mumkinligini tushunishga 
urinishdir. Raqamli marketing instituti "sizning manbalaringizni aniq­
lash "da quyidagi omillami hisobga oladi:
• Raqamli marketingga qancha pul sarflashingiz mumkin?
• Natija uchun kim javobgar?
• B a ’zi vazifalar yoki majburiyatlami subpudratchilarga yetkazish- 
ga majbur b oiasizm i?
• Qanday marketing kanallaridan foydalanasiz va har bir kanal 
bilan qanday maqsad bog‘liq?
Ushbu asosiy elementlami oldindan aniqlab olish kerak, shunda siz 
har qanday cheklovlarga qaramay muvaffaqiyatli bo‘ladigan strategiyani 
ishlab chiqishingiz mumkin.
5. 
Agar sizda barcha asosiy elementlar mavjud b o ‘lsa - audi- 
toriyangiz, maqsadlaringiz va manbalaringiz - ulami yagona raqamli 
marketing strategiyasi shabloniga birlashtirish vaqti kelgan b o ‘ladi. Har 
qanday jarayonda b o ‘lgani kabi, siz ham sinov va xatolardan o ‘tasiz! 
Raqamli marketingning qaysi sohasi eng yaxshi natijalami beradi? 
Taniqli brendlar ushbu savolga bitta javob yo'qligini isbotladilar. Y a’ni, 
hammasi rejalaringizni qanday amalga oshirishingizga b o g iiq .
Kontent marketing namunasi: Buffer - 2016-yil 16-iyun kuni 
ijtimoiy tarmoqlarda postlami joylashtirish uchun xuddi shu nomdagi 
xizmatni rivojlantiradigan Amerikaning Buffer kompaniyasi. Bufer 
"dunyodagi eng ochiq kompaniya" deb nomlangan - uning rahbarlari 
birinchilardan b o iib barcha xodimlaming oylik maoshlarini oshkor 
qilish amaliyotini joriy etishgan vajam oaning barcha a ’zolari dunyoning 
istalgan joyida ishlashlari mumkin. Kontent marketingi haqida gap 
ketganda, eng ommabop ijtimoiy media post-rejalashtiruvchisi Buffemi 
eslamaslik qiyin. Ushbu xizmatni yaratgan kompaniya k o ‘pincha kon­
tent marketingidan "to‘g 'ri" foydalangan. Dastlab kompaniya г ь 
bbahbarlari birinchi navbatda mehmon nashrlariga tayanib ish tutishdi. 
Ular yaratgan tarkib turli xil saytlarga joylashtirildi, chunki ular uni
97

---

taniqli b o ‘lishni xohlashdi. Buffer asoschilaridan birining ta ’kidlashicha, 
ushbu strategiya ularga birinchi 100000 mijozlariga erishishga yordam 
bergan.
Biroq, ular o ‘zlarining saytlariga e ’tibor bermaslikdan norozi edilar. 
Ammo keyingi yillarda kompaniya o ‘z bloglarida yuqori sifatli material- 
lam i joylashtirish orqali ushbu sohada obro‘-e’tibor qozondi.