Urganch davlat universiteti pedagogika fakulteti

Tarbiyachi tabassumi
Tadqiqotlarning ko’rsatishicha maktab bolalarlari tajribali tarbiyachi lari harakteridagi “quvnoqlik”ni qadrlaydilar. Tajribali bolalarlar bunga hos pedagogik vaziyatni yarata biladilar. Agar bolalarlar aqliy zo’riqish natijasida charchashgan bo’lishsa ularning diqqatida beqarorlik kuzatilib boshlasa bunday paytlarda tajribali tarbiyachi qator charchog’ni bartaraf etuvchi ishlarni amalga oshiradi.
- qisqa muddatli jismoniy talaffuz;
- jamoa bo’lib sevimli qo’shiqni ijro etish;
- qiziqarli hikoyalar aytish;
- aqlni charxlovchi mashqlar bajarish;
- a) tez aytish
- b) topishmoq
- s) so’zsiz gaplashish
- g) mushoira
kabi vaziyatlarni bajartirish orqali samarali ishchi vaziyatni vujudga keltiradi.
Kam tajribali tarbiyachi lar o’rnatilgan tartibdagi chiqishda olmay,mavjud vaziyatni yanada murakkablashtiradilar. Boshqacha qilib aytganda har qanday erkinlikka yo’l bermaydi. Tabassumga loiq yoki kulguli vaziyat tug’ilganda ham “buning nimasi kulguli”, “bu yerda men kuladigan narsani ko’rmayapman” kabi iboralar bilan ijodiy muhitga barham beradilar.
Bundan tarbiyachilarning aybi nafaqat xazil mutoyibidan uzoqligida, balki ular bu bilan bolalarda o’ziga nisbatan salbiy munosabatni shakllantiradilar.
O’zini nazorat qilish.
Tarbiyachi o’z ishini qanchalik chuqur taxlil va nazorat qilishni o’rgansa, u shunchalik muvaffaqiyat bilan tarbiyachi lik qobiliyatini egallagan bo’ladi. O’z –o’zini nazorat qilish yosh tarbiyachi ning pedagogik qobiliyatlari shakllanishini jadallashtiradi, tajribali, tarbiyachi larning qobiliyat sirlarini “kashq”etadi. Tarbiyachi o’zida o’zini nazorat qilish ko’nikmalarini shakllantirib dars jarayonida o’zini boshqarish va takomillashtirish borasida katta kuchga ega bo’ladi. Bu esa o’z o’rnida mehnatdan qoniqish hissini vujudga keltiradi. Tarbiyachi ning ma’naviy quvvatini ochiradi, ijodiy fikrlashga turtki bo’ladi. Buyuk pedagoglar A.S.Makarenko, D.Ushinchkiy tarbiyachi qobiliyatning yuqori darajasini egallashi uchun ko’p shug’ullanish lozimligini ta’kidlaganlar. M.Gorkiy bu borada xalq gapni aytgan “insonning o’z ustidan kichik bo’lsada g’alabasi buyuk kuchlarni uyg’otadi.
Tarbiyachi ning ma’naviy yetuklikka intilishi kasbiy faoliyatni mukammal egallashning asosiy shartidir av aksincha mazkur intilishning bo’lmasligi ijodiy va rayonning so’nishiga olib keladi, natijada o’zidan qoniqmaslik, kasbdan nolish va o’zini adashganlardan his etish tuyg’ularini keltirib chiqaradi.