Ionli yedirish (xurushlash) usuli tekshirilayotgan namunaning yaxshilab
yaltiratilgan yuzasi vakuumda u yoki bu musbat ionlar bilan: inert gaz, kislorod,
simob va b.ning musbat ionlari bilan maxsus idishrdimonlanishidan iborat. Ionli
to‘zitgich ikkita elektrod: tekshirilayotgan namuna (katod)va tegishli materialdan
anod joylashtirilgan shisha silindrdan iborat. Talab etilayotgan vakuum hosil
qilinganidan keyin elektrodlarga potensiallar turliligi qo‘yiladi, kameradagi gaz
ionlashadi va musbat ionlar anoddan katodga qarab intiladi. Katod yuzasiga urilib,
ular tekshirilayotgan moddaning changlanishini keltirib chiqaradi. Ionli
bambardimonlash yordamida ham yordamchi, ham mustaqil ahamiyatga ega vazifalar
bajarilishi mumkin. Bundaylar soniga quyidagilar kiradi: 1) silliqlash va
yaltiratishdan kelib chiqadigan ifloslanishdan shlifning yuzasini tozalash,
shuningdek, oksidlanish plenkasini olib tashlash (bu ayniqsa elektronlarni suratga
olishda ayniqsa muhimdir); 2) kristallar chegaralarini va ularning ichki tuzilmasini
belgilash bilan yuzani ionli yedirish (xurushlash). Materialning changlanish darajasini
panjaradagi atomlar bog‘lanishi energiyasiga, panjaraning turiga va shu kabilarga
bog‘liq. Umumiy holda panjaradagi kimyoviy bog‘lanishning energiyasi qanchalik
kam bo‘lsa, changlanish shunchalik jadalroq bo‘ladi. Shuning uchun birinchi
navbatda kristallar (donalar) o‘rtasidagi ajratish chegaralari, kristallar nuqsonlari
aniqlanadi va shundan so‘ng kristall panjaraning ichki qurilishini tavsiflovchi
yedirish shakllari paydo bo‘ladi; 3) moddaning ustki qatlami tuzilmasining
o‘zgartirish uchun ionli bambardirlashdan foydalanish (rekristallashtirish,
oksidlanish, tiklanish va sh.k).
Ionli yedirish har qanday minerologik ob’yektlarga nisbatan qo‘llaniladi.
