Kolqonsimon bez – yuksak garmonal aktivlikka ega bulgan yarim suyuk kolloid bilan Tula bez falliqo`l laridan iborat. Falliqo`l lar devori bez epitemeysidan tuzilgan.
Bez qon va limfa tomirlariga juda boy. Odamdagi kalqonsimon bez vazni o`rta xisobda 25-30 gr yoki gavda vaznining 0,05 % ni tashqil etadi. Shunga karamay bu bezdan soatiga 5-6 litr qon o`tadi, bu-organizmdagi qonning hammasi demakdir. Kalqonsimon bez garmonlarining tarkibiga kiradi. Xar kanday organizmga radiaktiv yod ( 131)
yuborilsa, buning bir qismibo`yrak orqali siydik bilan chikib ketadi, bir qismi sulakka, me’da shirasiga va utga o`tadi. Organizmga yuborilgan yodning kuprok qismi esa kalqonsimon bezga keladi. Kalkansimon bez hujayralarining yod yigilishi ularning xarakterli xususiyatidir. Bu bezdagi yod qoncentraciyasi koidaga nisbattan 300 barobar ortik. Kalqonsimon bez garmonlarining sintezi uchun zarur yod etishmaganda bez to`qimasi kattalashib ketadi-bukok vujudga keladi.
Baratireoid ( kalqonsimon bez yonidagi ) bezlarning ichki sekreciyasi. Odamda 4 ta paratireoid bez bor, bulardan 2 tasi kalqonsimon bezning orqasida, kolgan 2 tasi esa kalqonsimon bezning pastki kutbida, ba’zan esa bez to`qimasida bo`ladi. Ular yapalok oval tuzilmalar bo`lib, bo`yi 6-7 mm , eni 3-4 mm va kalinligi 1,5-2 mm. Bez to`qimasi qon va limfa tomirlariga boy. Paratireoid bezlar haqidanok yukori nervidan innervaciya oladi.
Laboratoriya № 36
Mavzu: Kalqonsimon bez garmonining itbalik rivojlanishiga ta’siri.
Darsning maksadi: tajriba utkazish davomida kalqonsimon bez garmonlariining
itbalik rivojlanishiga ta’sir qilish urganiladi.
Kerakli asboblar 2 ta shisha banka bir xil katalikdagi itbaliklar kalqonsimon bez yoki uning kuritilgan talqoni yoki uning tirsodik garmoni.
Izox: Kalqonsimon bez kushxonada yangi suyilgan xayvhnlardan olinadi. Yangi suyilgan kalkosimon bez topilmasi uning kuritilgan talqonidan foydalansa ham bo`ladi. Buning uchun bez pereparati oldindan tayyorlab olinadi. Xayvondan olingan bu kiymalnadi va shisha plastinasi ustiga terib termostatda yoki pechka duxovkada kuritiladi . Bunda temperatura 40-45 dan oshmasligi kerak. Kuritilgan bez parchalari xayvochada kuyilib kalqon qilinadi . shu maksada tireodik garmondan foydalanish qo`l langan.
