Va ahamiyati

Savol va topshiriqlar 
1. Kompyuter virusi nima? 
2. Kompyuter virusining insonga qanday ta'siri bor? 
3. Viruslardan qanday saqlanish mumkin? 
4.Virus dasturining vazifalariga nimalar kiradi? 
5.Kompyuter viruslarining qanday guruhlarini bilasiz? 
6.Virusga qarshi DSAV 2.0 kompleksi haqida gapirib bering. 
Kompyuter viruslaridan saqlanishning ehtiyotkorlik 
tadbiriari 
Virusdan ko'riladigan zararlarga quyidagilarni misol qilib ko'rsatish 
mumkin: 
• kompyuter qattiq diski yoki tezkor xotirasining ifloslanishi/irusli 
dastur ko'payishi jarayonida butun qattiq diskni o'zining .auqtalari yoki 
boshqa 
belgilari 
bilan 
to'ldirishi 
mumkin. 
Bularni 
u 
tezkor xotiraga ham yozishi va shu bilan uning hajmini kamaytirishi
n
iumkin; 
• fayllar joylashish jadvalining buzilishi. U buzilsa, diskdan kerakli fayl va 
katalogni o'qish mumkin bo'lmaydi; 
• yuklanish sektoridagi ma'lumotlarning buzilishi. Yuklanish sektori iiskdagi 
maxsus dastur bo'lib, uning buzilishi disk ishini to'xtatib lo'yadi; 
• diskni qayta formatlash — diskdagi barcha axborot butunlay /o'qoladi; 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

• kompyuterning o'z-o'zidan qayta yuklanishi; 
• tugmachalar majmui ishini to'xtatib qo'yishi; 
• dasturli va ma'lumotli fayllar mazmunining o'zgarishi. Virus 
ma'lumotlarni ixtiyoriy ravishda aralashtirib qo'yadi va hokazo. 
Oddiy virusdan zararlanishni virusga qarshi dasturlar yordamida oson 
aniqlash mumkin. Polimorf (murakkab tuzilishga ega) viruslarni bu usul 
bilan aniqlash qiyin, chunki ular o'z-o'zini nusxalashda ko'rinishini 
o'zgartiradi. 
Makroslar bilan ishlaydigan ilovalar makroviruslar bilan zararlanishi 
mumkin. Makroviruslar — fayllarga ma'lumotlar bilan birga o'rnatiladigan 
buyruqlardir. Bunday ilovalarga misol qilib Word, Excel va Postscripter 
interpretatorlarini 
ko'rsatish 
mumkin. 
Ular 
ma'lumotlar 
faylini 
ochayotganda makrovirus bilan zararlanadi. 
Ilgari faqat disklar virus bilan zararlanar edi. Chunki viruslar disklar 
orqali kompyuterdan kompyuterga o'tar edi. Yangi BBS viruslari esa 
modem orqali tarqaladigan bo'ldi. Internetning paydo bo'lishi viruslarga 
qarshi kurashning an'anaviy usullari foyda bermaydigan yana bitta 
kanalning hosil bo'lishiga olib keldi. 
Viruslar bilan zararlanish ehtimoli kompyuterda yangi fayllar va 
ilovalarning 
paydo 
bo'lish 
chastotasiga 
mos 
ravishda 
ortadi, 
Kompyuterdagi ma'lumotlarning ahamiyati qanchalik zarur bo'lsa. virusga 
qarshi xavfsizlik choralari shunchalik yuqori bo'lishi kerak. Bu narsalarga 
befarq bo'lish nafaqat katta moddiy zarar ko'rish, balki tashkilot yoki 
firmaning bundan keyingi faoliyati masalasini ham o'rtaga qo'yishi 
mumkin. 
Shuni esdan chiqarmaslik kerakki, viruslar, odatda, foydalanuv-chining 
biror amali (masalan, ilovalarni o'rnatish, tarmoqdan fayllarni o'qish, 
elektron aloqani o'qish va h.k.) natijasida paydo bo'ladi. Shuning uchun 
ma'lumotlar kirish joyiga maxsus filtrlar. zararlangan fayl va dasturlarni 
yuklashni cheklovchi maxsus dasturlar o'rnatilishi zarur. Bunday 
qurilmalardan bin Symantic korporatsiyasi mahsulidir (Toshkentda Nuron 
DC kompaniyasi uning partnyori hisoblanadi). Symantic bitta mashina 
o'rniga butun korporativ taimoqni kompleks himoyalash g'oyasini ilgari 
suradi. Virusning korporativ tarmoqqa kirish nuqtasi istalgan nuqtada — 
brauzerdan to ishchi stansiyagacha bo'lishi mumkin. Shuning uchun 
nazorat barcha bosqichlarda amalga oshiriladi. Virusga qarshi Symantic 
dasturiy 
ta'minoti 
Dynamic 
Document 
Revien 
korporatsiyasi 
texnologiyasida bajarilgan va E-mail viruslariga ham qarshi kurash olib 
boradi. 
Virusga qarshi dasturli ta'minot ishining alohida xususiyati shundaki/ 
virusga qarshi dasturlar omborini o'z vaqtida yangilab turish kerak. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

Savol va topshiriqlar 
1.Virusdan ko'riladigan zararlarga nimalar kiradi? 
2.Dastlabki viruslarning zamonaviy viruslardan farqini ayting. 
3 Virusdan saqlanish uchun qanday choralarni ko'rish kerak? 
Bobga doir takrorlash mashqlari 
1. Kompyuter viruslari haqidagi quyidagi fikrlardan qaysilari to'g'ri: 
a) kompyuter virusining inson sog'lig'iga ta'siri kuchli; b) 
kompyuter virusi — harakatlanadigan tirik organizm; 
d)kompyuter virusining turlari ko'p; 
e) kompyuter virusi — kompyuter qurilmasi hisoblanadi. 
2. Kompyuter viruslari zarar yetkazishi mumkin bo'lgan javob 
variantlarini ko'chirib yozing: 
a) dastur fayllari; 
b) matnli fayllar; 
d)kompyuter qurilmalari; 
e)kompyuterdan 
foydalanuvchi 
shaxs; 
0 tizimli fayllar; 
g) kompyuterning ishlash tezligi. 
3. Quyidagi 
hollardan 
qaysilari 
kompyuterning 
virus., 
bilan 
zararlanishiga olib keladi: 
a) turli disklardan foydalanish; 
b)litsenziyasiz dasturlardan foydalanish; 
d) kompyuterni ifios holatda saqlash; 
e)manbadagi 
elektr 
tokining 
ko'payib-kamayishi; 
0 kompyuterdan uzoq muddat foydalanmaslik; 
g) diskdagi ma'lumotlarni tekshirmasdan foydalanish. 
4. Kompyuter 
viruslaridan 
saqlanish 
chora-tadbirlariga 
quyi- 
dagilardan qaysilari kiradi: 
a) kompyuter 
fayllarida 
virus 
borligi 
aniqlanganda, 
uni 
davolamaguncha kompyuterni o'chirib qo'yish; 
b) litsenziyasiz dasturlardan foydalanmaslik; 
d) kompyuterni belgilangan vaqtdan ko'p ishlatmaslik; 
e) kompyuterda 
filtr 
dasturlar 
yoki 
rezident 
dasturlardan 
foydalanish. 
5. DrWeb viruslarni davolash dasturi menyusida quyidagilardan 
qaysilari mavjud: 
а) Начать; b) Настройка; d) Отчет; e) DrWeb; 0 Тест. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

6. DrWeb dasturi yordamida С diskdagi viruslarni tekshiring. 
7.DrWeb dasturi diskni tekshirish natijasida ekranga chiqargan msobotini 
tahlil qilib bering.