Va ahamiyati

Savol va topshiriqlar 
1. Axborot tizimlarining turkumlanishi haqida gapirib bering. 
2.Axborot- ma'lumotnomali tizimlar haqida gapirib bering. 
3.Axborotni izlash tizimlari haqida gapirib bering. 
4.Ma'lumotlarni tezkor qayta ishlash tizimlari haqida gapirib 
bering. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

5.Faktografik tizim nima? Uning qanday turlari mavjud? 
Axborot tizimiarida ma'lumot almashish 
Biror moddiy ko'rinishda mujassamlangan va uni ifodalovchi axborot 
xabar deyiladi va signallar yordamida bir joydan boshqa joyga uzatiladi.
Har bir xabar ma'lum hajmga ega bo'ladi va u biror fizik kattalik 
sifatida ishlatiladi. Fizik kattaliklarni uzatuvchi va qabul qiluvchi 
urilmalar ikki turga bo'linadi. 
Bunday qurilmalarda ishlatiladigan signallar analog (uzluksiz) ignallar 
deyiladi. 
Axborot signallarining xarakterli tomoni shundaki, ular ma'lum vaqt 
oralig'ida cheksiz ko'p qiymatga ega bo'lishi mumkin. 
Analog qurilmalarni ishlab chiqarish texnologiyasi va ulardan 
foydalanish anchamurakkabjarayondir. Ularning asosiy kamchilik-laridan 
biri ularda kattalikni o'lchash xatoligidir. 
Shuning uchun ko'p hollarda analog signallar diskret (uzilishli) 
ko'rinishga aylantiriladi. Bunday aylantirish jarayoni diskretlash deyiladi. 
So'ngra diskret signalning har bir qiymati son orqali ifodalanadi. 
Raqamli texnikada bunday jarayon kodlash, berilgan sonlar majmui esa 
signal kodi deyiladi. 
Raqamli texnika qurilmalarida berilgan signallar yoki o'zgartirish-lar 
ularning kodlari ustida amalga oshiriladi. 
Axborotni qayta ishlash jarayoni shartli ravishda ikki turga ajratiladi. 
Birinchisi — ma'lumotlar bilan hisob-kitob ishlari va ikkinchisi — mantiqiy 
amallarni bajarish. Bu ishlar qayta ishlash qurilmalari yordamida amalga 
oshiriladi. 
Ma'lumotlarni qayta ishlash qurilmalarining asosiy vazifasi ma'lumotni 
foydalanuvchiga kerakli ko'rimshda o'zgartirib berishdir. Ular ikki turga 
bo'linadi. Uning kirish qismiga boshlang'ich ma'lumotlar kiritiladi, chiqish 
qismida esa ma'lum qonuniyat asosida qayta ishlanib, o'zgartirilgan 
ma'lumotlar chiqariladi. Bunda ma'lumotlarni o'zgartirishning qonuniyatlari 
doimiy bo'ladi. 
Boshqariladigan ma'lumotlarning qayta ishlanish jarayoni ikki turga 
ajratiladi. Birinchi turda boshqaruvchi signallar axborotlarni o'zgartirish 
davomida o'zgarishsiz qoladi. Ikkinchi turda esa boshqarish signallari 
foydalanuvchining talabiga mos holda o'zgartirib turiladi. Axborotlarni 
ancha murakkab bo'lgan qonuniyat asosida qayta ishlashda, ya'ni uni 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

o'zgartirishni bir necha bosqichlarda olib borish uchun ikkinchi usuldan 
foydalaniladi.