47
CAVAD HEYƏT HƏQĠQƏTƏN UNĠKAL
ġƏXSĠYYƏT ĠDĠ
Anar, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri,
yazıçı (Azərbaycan)
Abbas Səhhət deyirdi ki, Sabirin Ģeirləri Ġran inqi-
labına bir ordudan ziyadə xidmət göstərib. Cavad Heyət də
Ġranda Azərbaycan dilinin yaĢaması üçün, Quzeydə
yaranan ədəbiyyatımızın Güneydə təbliği üçün, tariximizi
təhrif edənlərə tutarlı, məntiqli elmi cavablar verməkdən
ötrü bəlkə də, yüz kiĢinin görə bilməyəcəyi iĢi təkbaĢına
görürdü. Bir vaxtlar o da böyük alim və Ģair olan Həmid
Nitqi onunla bərabər bu çətinliklərə sinə gərir, bu ağır
yükü çiyinlərində birgə daĢıyırdılar.
Cavad bəy: "Həmid Nitqi Ġranda olmayanda özümü
tənha, kimsəsiz hiss edirəm‖- deyərdi. Nitqinin vəfatından
sonra Cavad bəy bu fəaliyyətində demək olar ki, yalnız
qaldı, amma yolundan dönmədi, amalından çəkinmədi,
həmiĢəki Ģövqlə, enerjiylə, həvəslə və əzmlə mübarək dö-
yüĢünü davam etdirdi.
Bu doğrudan da əsl döyüĢ idi. Millətin tarixini azdır-
mağa, dilini unutdurmağa, sıradan çıxarıb ancaq küçədə,
bazarda saxlamağa rüsxət verənlərə, ümumiyyətlə, xalqın
varlığını danmaq istəyənlərə Cavad bəy varlığıyla cavab
verirdi. Həm böyük mənada, yəni özünün bu dünyada
varlığıyla, həm də nəĢr etdiyi "Varlıq" dərgisinin böyük
hərflə yazılan adıyla. "Varlıq" – varlığımızın sübutu,
özlüyümüzün təsdiqiydi.
48
Cavad Heyət həqiqətən unikal Ģəxsiyyət idi. Dünyaca
məĢhur həkim, həkimliyiylə ən yüksək məqamlara çata
bilən, beynəlxalq miqyasda tanınan cərrah, bu qədər uğur
qazandığı peĢəsiylə kifayətlənmədi, insanların tək bir
fiziki sağlamlığının keĢiyində durmaqla yetinmədi,
xalqının mənəvi səhhətinin də qayğısını çəkdi. Ensiklo-
pedik biliklərə malik olan poliqlot – Avropa və ġərq
dillərində yüzlərlə mənbəyə istinad edərək millətinin Ģərə-
finə, ləyaqətinə sahib çıxdı, milli heysiyyətimizi növ-
növ qarayaxmalardan qorudu.
Cavad Heyət hər yerdə nüfuzu, yeri bilinən Ģəxsiyyət
idi. Avropa ölkələrində elmi-tibbi konfranslarda da, Ġstan-
bulda türkoloji toplantılarda da, Tehranda, Təbrizdə yorul-
maz maarifçilik fəaliyyətində də, son illər Bakıda xəstələrə
Ģəfa verəndə də o böyük ürəyinin səsiylə hərəkət edirdi.
Cavad bəy haqqında, onunla səmimi görüĢlərim, söh-
bətlərim barədə çox Ģeylər yaza bilərdim və yazacağam...
Ġndi bu qısa vida sözləriylə kifayətlənirəm.
Cavad Heyətin yoxluğunu, onun elmi, ədəbi, mənəvi hə-
yatımızda nə qədər önəmli yer tutduğunu bundan sonra da-
ha dəqiq və dərindən dərk edəcəyik. Yeri həmiĢə görünəcək.
Son illər səhhətində yaranan narahatlıqlar bu böyük
insanın fəaliyyətinə nisbətən təsir etmiĢdi, amma bu yaĢda
belə soydaĢlarımızla bağlı olan tədbirlərdən qalmamağa
çalıĢırdı: hər zaman öz ziyalı mövqeyini ortaya qoyurdu və
bu münasibətlər hər zaman vaxtında, məqamında olması,
gərəkliliyi, barıĢdırıcılığı ilə seçilirdi. Həm də dostlarına,
xüsusilə səhhəti ilə qayğılanan arxadaĢlarına son mənzi-
linin Bakıda olması arzusunu dilə gətirirdi.
Böyük azərbaycanlının müstəqil Azərbaycanın baĢkən-
dində dəfn olunması onun halal haqqıdır.Cavad Heyətin
yeri hər zaman görünəcək və o, hər bir azərbaycanlının
ürəyində, oxucularının qəlbində yaĢayacaq
|