Və vasiTƏLƏRİ fənnindən mühazirələr toplusu hazirladi qaim cəFƏrov metrologiya haqqında ümumi məlumat

Sinusoidal açılış

Bu cür açılış rabitə texnikasında geniş istifadə edilir. Ossilloqrafın X girişinə sinusoidal u_x = U_m sin ωt gərginlikli siqnal verilir. Bu vaxt ekranda üfüqi xətt - açılış xətti alınır.

Əgər sinusoidal açılış gərginliyi ilə tədqiq olunan periodik siqnalın periodları bir – birinə bərabər olarsa, o zaman qeyri – xətti açılış əldə etmiş olarıq. Sinusoidal formalı 2 siqnalı Lissaju fiqurları metodu ilə dəqiq tədqiq etmək olar. Lissaju fiqurlarını almaq üçün ossilloqrafın hər iki meyletmə lövhələrinə sinusoidal gərginlik verirlər. y lövhələrinə verilən naməlum sinusoidal gərginliklə x lövhələrinə verilən açılış sinusoidal gərginliyin tezlikləri və amplitudları eyni olarsa, o zaman gərginliklərin faza fərqindən asılı olaraq ekranda ya düz xətt, ya dairə, ya da ellips alınacaq, bu isə φ = 0 ; 45; 90; 135; 180⁰ hallarında alınır.
Sinusoidal açılışdan istifadə edərkən elektron – şüa boru­sunun üfiqi meyledici lövhəsinə sinusoidal açılış gərginliyi ve­rilir.

Şəkil 8.3. Sinusoidal açılış
Dairəvi açılış

Dairəvi açılış almaq üçün y və x lövhələrinə eyni tezlikli, lakin fazaca bir – birindən 90⁰ fərqlənən hər hansı sinusoidal gərginliklər verilir. ( şəkil 8.4 )

U_x = U_mak sin ωt
U_y = U_mak sin (ωt+90⁰)
Bu vaxt ossilloqrafın ekranında şüanın trayektoriyası siqnalın amplitudundan asılı olaraq ellips, yaxud dairə formasında alınacaqdır. Xətti mişarvari açılış zamanı məqsəd siqnalı x oxu üzərində almaq idisə, dairəvi açılış zamanı siqnalı dairə üzərində almaqdır. Dairəvi açılışın üstünlüyü uzadılmış zaman xəttinin olması və şüanın əks gedişinin olmamasıdır. Belə açılışın məqsədi ossilloqrafın ekranında ölçmə aparılan zaman faza və tezlikdən daha səmərəli istifadə etməkdir.