Verska(1 128) 2017 yil p65

Ular gapda qanday vazifa bajarayotganini ayting. Xoinlik nima? Shu haqda
bahslashing.
Ulug‘bek mirzo bobosidan so‘rabdi:
– Dunyoda inson uchun eng yaxshi narsa nima-yu, eng
yomon narsa nima?
Amir Temur javob beribdi:
– Dunyoda inson uchun eng yaxshi narsa ham botir, sa’y-
g‘ayratli, ham go‘zal axloqli bo‘lib nom chiqarish. O‘limdan
ham battar, yomon narsa axloqsizlik va xoinlik bilan nom
chiqarishdir. (Xurshid Davron)
119-mashq.
 Bosh kelishik shaklidagi so‘zlarni toping va ularning gap-
dagi vazifalarini aniqlang.
Karim bir to‘p lolalar qarshisida turib qoldi. Birdan chehra-
sidagi quvonch o‘rnini hayrat egalladi. Lola tagida g‘uj-g‘uj
!

---

58
chumoli tinish bilmay yuguradi. Ajoyib-da bu chumolilar. Doim
shoshganlari-shoshgan. Og‘izlarida nimalar bo‘lmaydi: bug‘doy,
cho‘p, non ushoq...
Karim chumolilarga uzoq tikilib qoldi. Keyin o‘rnidan lip
etib turdi-yu, nariroqda lolalardan guldasta qilayotgan Nodirani
chaqirdi.
– Mana ko‘rasan, yomg‘ir yog‘adi. Chumolilar inlarini
berkityapti, – dedi.
Karim to‘g‘ri aytgan edi. Sal o‘tmay osmonni quyuq bulut
qopladi. Keyin rosa jala quydi. (H. Jalolov)
 
120-mashq.
 Gaplarni o‘qing, bosh kelishik shaklida ishlatilgan
so‘zlarga izoh bering. Mahmud Koshg‘ariyning fikri bo‘yicha munozara
uyushtiring.
1. Belgi bo‘lsa, odam yo‘ldan, aqli bo‘lsa, so‘zdan adash-
maydi. (Mahmud Koshg‘ariy) 2. Bu yerdan chiqqan buloq suvi
naq buyrak kasalining tayyor davosi edi. (Said Ahmad) 3. Tushga
yaqin yomg‘ir tindi-yu, bulutlar orasidan ko‘m-ko‘k osmon va
issiq yoz oftobi ko‘rindi. (P. Qodirov) 4. Tabiat kimga zakovat,
aql-idrok, bilim bersa, u ezgu ishlar qilishga qo‘l uradi. (Yusuf
Xos Hojib) 5. Buning ustiga osmon darz ketgandek moma-
qaldiroq qarsillaydi, chaqmoq chaqadi. O, inson bunday
paytda ojizligini qanchalik aniq sezadi. (Sh. Xolmirzayev)
6. Arslon o‘z quvvati va shijoati bilan ovqat topib, kun kechir-
gani kabi inson ham qayda bo‘lmasin, o‘z aqli bilan kun
kechiradi. («Otalar so‘zi») 7. Navro‘z kuni Hamida bonu qo‘sh
karnay va qo‘sh surnaylar tovushidan uyg‘ondi. (P. Qodirov)
8. Otam meni ham sevinch, ham hayrat bilan qarshi oldi.
(O‘. Umarbekov) 9. Navoiy g‘azalni shavq bilan tovush chiqa-
rib o‘qidi. (Oybek)