Vetinariya 2016. pmd

Amaliy mashg‘ulot. 
Hayvonlar tanasining turli qismlariga bog‘lam qoyish usullari. 
Shoxga bog‘lam qo‘yish – bint o‘rash sog‘lom shoxga bir necha 
o‘ram aylanma bog‘lam qo‘yishdan boshlanib, so‘ngra bint uchini 
doka o‘ralgan, kasallangan shoxga qarab yo‘naltiriladi va uning 
asosiga 2-3 qavat aylanma o‘ram qo‘yiladi. Shox uchi bint bilan 
to‘liq yopilib, spiralsimon o‘ramni shox asosiga tomon yo‘naltiri-
ladi. Bog‘lamni hayvonning sog‘lom shoxiga mahkamlash bilan 
tugatiladi. 
Tuyoqqa bog‘lam qoyish – oyoqni ko‘tarib, tuyoq kaftidagi 
chuqur qismini paxta-dokali kompress bilan to‘ldiriladi. Gultoj 
yoki tushov bo‘g‘imiga bir necha o‘ram aylanma bog‘lam qo‘yilib, 
gultojning tovon qismida bintning boshlanish uchidan 20–25 sm 
erkin qoldiriladi, keyingi har bir o‘ramlar bintning shu uzun uchi 
orqali o‘tadi, natijada bog‘lam mustahkamlanadi. 
Dumga bog‘lam qoyish – dum jarohatlanganda sag‘rin, son, 
chot, oralig‘idagi ochiq jarohatlarning ifloslanishini oldini olish 

---

38 
maqsadida qo‘yiladi. Dumga bintli burama bog‘lam qo‘yish uning 
ildiz tomonidan boshlanadi. Bog‘lam yaxshi ushlashi uchun har bir 
o‘ramdan keyin ustiga bir tutam halqa qilingan dum qili (juni) 
joylashtiriladi va bu halqani bintning keyingi aylanasi bilan o‘rab 
ketiladi. Bog‘lam yaxshi ushlashi va bintni tejash maqsadida dum 
oxiridagi jun ikki halqa qilib buklanib,bint o‘rashni shungacha 
davom ettiriladi. Bog‘lash oddiy spiralsimon o‘ram bilan tugatiladi. 
Dum oxiridagi halqadan bint o‘tkazilib,dumni tortib hayvon 
bo‘yniga fiksatsiya qilib qo‘yiladi. 
Bilak sohasiga karkasli bog‘lam qo‘yish. (Andreyev usuli). 
Boldir sohasi bog‘lovchi materiallarni yaxshi ushlaydi. Uzunligi 
hayvonning bilak yoki boldiriga to‘g‘ri keladigan to‘rt bo‘lak yum-
shoq simdan karkas to‘qiladi. Simning har qaysisiga teri shikast-
lanishining oldini olish maqsadida simdan 2–3 sm kalta rezinali 
naycha kiygiziladi. Simlarning erkin uchlarida halqa yasalib, 
ulardan rezina naychalar o‘tkaziladi. Ularning uzunligi boldir ayla-
nasidan ancha uzun, ya’ni bog‘lab tugun qo‘yish uchun etarli bo‘-
lishi zarur. Karkasni qo‘yishdan oldin bilakka 2–3 qatlam 
bog‘lovchi material o‘ralib, uning ustiga karkas qo‘yiladi. Shundan 
keyin rezina naychaning uchlari bir - biri bilan bog‘lanadi. Rezina 
naychalar teri va chuqurda yotgan to‘qimalarni qisib qo‘ymasligini 
ta’minlash uchun bog‘lovchi materiallarni karkasning yuqori va 
pastki qismidan 1,5–2 sm tashqariga chiqarish lozim. Karkasning 
qattiqligini va bog‘lamning siljimasligini yanada oshirish uchun 
karkas ustiga rezina naychalardan (usti va ostidan) tashqariga chi-
qarib bog‘lovchi materiallar o‘raladi va bintli spiralsimon bog‘lam 
qo‘yib fiksatsiya qilinadi. 
Tovon bo‘g‘imiga karkasli bog‘lam qo‘yish. (Andreyev usuli) – 
bog‘lovchi materillar tovon do‘ngligining yuqori va pastki chizi-
g‘ida fiksatsiya qilinsa, nafaqat hayvon tinch turganida balki, u 
harakatlanganda ham bog‘lam yaxshi ushlab turiladi. Bog‘lam 
diametri 4–8 sm li rezina halqa va unga bir-biridan uzoqlikda bog‘-
langan to‘rtta dokali tasma, uzunligi va kengligi bo‘g‘imni 1,5–2 
qavat qilib o‘rash uchun yetarli bo‘lgan qatlamli qilib tayyorlangan 
paxta-dokali kompressdan iborat bo‘ladi. Kompress o‘ralgandan 
keyin bo‘g‘imning bukuvchi yuzasiga rezina halqa qo‘yiladi, 

---

39 
yuqorigi ikki tasma kompressning ustidan, boldirning pastki (distal) 
tashqi va ichki yuzasidan yo‘naltirib, ahil payi ustida bog‘lanadi. 
Immobilizatsiyalovchi bog‘lamlar – hayvon tanasining qismiga 
to‘liq harakatsizlikni va shikastlangan organlarga tinchlikni ta’min-
laydi. Bu bog‘lamlar suyaklar singanda, paylar va bog‘lamlar uzil-
ganda, chiqishlarda va boshqa hollarda qo‘llaniladi. Immobilizasi-
yalovchi bog‘lamlarga shinali va qotiruvchi gipsli bog‘lamlar kiradi. 
Shinali bog‘lamlar har xil turdagi shinalardan iborat tayanch 
moslamalarga ega bo‘lib, oyoqlar yuqoridagi ko‘rsatkichlar bilan 
shikastlanganda, vaqtincha harakatsizlikni ta’minlaydi. Shinali 
bog‘lamni qo‘yishda oyoq bo‘g‘imlariga yengil egilgan holat 
beriladi. Shikastlangan soha terisi dokali salfetka bilan yopiladi. 
Uning ustiga qalinligi 1–1,5 sm dan iborat yog‘sizlantirilgan paxta 
qatlam bilan o‘raladi (suyak do‘ngliklariga qalinroq qatlam (astar) 
qo‘yiladi va siljuvchi bintli bog‘lam bilan fiksatsiya qilinadi. 
Gipsli bog‘lamlar – ko‘pincha hayvonning suyagi shikastlangan 
joyini qimirlatmaslik uchun qo‘llaniladi.