Vİlayət bağçası beşİncİ cİld

Universitetdə İslam idarəçiliyi¹¹

Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim.

Sual: Sənayenin modern texnologiyaya ehtiyacına, həmçinin müxtəlif sahələrdə ölkənin ehtiyaclarının aradan qaldırılmasının lazımlığına baxmayaraq, təəssüf ki, hələ də sənaye ilə universitet arasında təşkilatlı və planlı əlaqənin bərqərar olmadığını müşahidə edirik. Sənaye və universitet arasında düzgün əlaqənin yaradılması işsizlik probleminin həllindən əlavə, valyuta qənaətinə və sənayenin müstəqilliyinə də səbəb olacaq. Ümidvarıq sizin qayğıkeş rəhbərliyinizlə ölkənin bu problemi həll olunsun.

Cavab: Bəli, mən də yazılanları təsdiqləyirəm.

Sual: Neçə vaxtdır bəzi universitetlərdə elmi cihad və məhrum bölgələrə yardım adlı çox gözəl və bəyənilmiş bir iş başlanmışdır. Bu məsələ şübhəsiz, məhrum bölgələrə köməkdən əlavə, gənclər arasında cihad ruhiyyəsinin yaranmasına da bais olur. Ümidvarıq sizin tövsiyələrinizlə universitetlərdə bu iş daha da genişlənsin.

Cavab: Bu da düzgündür.
İnternet və filtr

Sual: Xahiş edirəm deyin ki, nə üçün kommunist Çində interneti ciddi senzura edirlər, amma müsəlman İranda bu iş görülmür?

Cavab: Bu təkcə Çinə məxsus deyil. Dünyanın hər hansı yerinə böyük və əhatəli internet sistemi daxil olduqda, adətən, filtrlər də qoyulur. Hər bir ölkə özünün təmayül, təfəkkür və maraqlarına uyğun olaraq bunu tətbiq edir. Bu təbii bir şeydir. Burada da əvvəldə bir qədər diqqətsizlik edildi, lakin sonra işlər görüldü və görülməlidir. Əlbəttə ki, gərək münasib və lazımi filtrlər qoyulsun.

Sual: Nə üçün icazəsi olmadığına görə mağazalar bağlanır, lakin bayağı şəkillərin satışına və hətta nümayişinə görə cərimə olunmurlar? Nə üçün beynəlxalq sərgilərdə şirkətlərin din əleyhinə olan hər bir şəkli və yaxud musiqini yaymağa hüquqları çatır.

Cavab: Allah onlara lənət eləsin!
Universitetlərin passivlik

Sual: Mən hiss edirəm ki, universitet mühitini qəribə bir passivlik bürümüşdür. Sizin fikrinizcə, bundan qurtulmaq üçün münasib yol nədir?

Cavab: Məndə olan məlumata əsasən, mən universitetlərdə passivlik hiss etmirəm, hətta əksinə, aktivlik mövcuddur; həm siyasi, həm də elmi aktivlik. Əgər doğrudan da haradasa passivlik hiss olunsa, gənclər buna mane olsunlar. Doğrudan da gənc tələbə mühitində passivlik əsla məsləhət deyil.
Ədalətsevərlik

Sual: Ədalətsevərlik hərəkatında bizim qırmızı xətlərimiz hansılardır? Çünki aşağı səviyyəli bəzi məmurlar öz çıxışlarında bizim rəftarımızın təxribatçı və quruluşun maraqlarına zidd olduğunu deyirlər. Sizin fikriniz nədir?

Cavab: Kaş təxribatçı rəftar kimi tərif olunan bu əməlin nə olduğunu deyəydilər! Mən o zaman onun təxribat olub-olmadığını söyləyərdim. Mən bilmirəm necə rəftar olub ki, onlar onu təxribat biliblər. Hər halda, ədalətsevərlik hərəkatı tələbələrə müraciətlə deyilirsə, məqsəd budur ki, bu tələb, xahiş və istək əsas bir istək kimi deyilməlidir. Bu mühüm tələbin yaddan çıxmasına qoymayın, yəni ədalət xalq, müxtəlif təbəqələr, xüsusən gənclər tərəfindən tələb olunmalıdır. Hər bir vəzifəli şəxs, istər mən, istər haradasa məmur olan başqa bir şəxs öz istəyinin əksinə olsa da, məcbur qalıb ədalət məsələsi ilə maraqlansın. Biri var biz, misal üçün, İqtisadiyyat və maliyyə nazirliyinə deyək ki, ədalətə riayət et. Yaxud Ali Məhkəməyə deyək ki, ədalətə riayət et. Amma biri var gənclərə deyək ki, siz ədaləti tələb edin. Hər birinin xüsusi mənası var. Ədaləti tələb etməyin mənası budur ki, ədalət gənc və tələbə mühitlərində əsas mövzulardan olsun; ədaləti tələb etsinlər, onu hər bir məmurdan istəsinlər. Əgər bundan başqa bir iş baş tutsa, düzgün, yaxud səhv ola bilər. Mən bilmədiyimdən fikir bildirmirəm.
Mədəni qurumlar

Sual: Ölkənin mədəni qurumlarına ayrılan büdcələr nəticəsiz qalır. Əgər bu mədəni büdcələr infrastruktur layihələrinə sərf olunsa, daha yaxşı nəticələr əldə olunar.

Cavab: Mədəni qurumlar eyni deyillər. Bəzi mədəni qurumların işi doğrudan da çox faydalıdır. Bunu inkar etmək olmaz. Mən bilmirəm “infrastruktur” dedikdə məqsəd nədir? Təbii ki, mədəni iş də infrastruktura aid ola bilər; düşüncə və etiqad infrastrukturları. Düzdür, mən bunu qəbul edirəm ki, mədəni işlərin çoxu dayaz, bəsit və lazımi səviyyədən aşağıdır. Bu bizim işlərimizin nöqsanlarındandır. Lakin bir çox mədəni qurumlar doğrudan da yaxşı işləyirlər.
Cəmiyyətdə fəsad və pozğunluq

Sual: Cəmiyyətin fəsada və pozğunluğa üz tutduğuna görə, yenə də demək olarmı bu cəmiyyətdə din və İslam düşüncəsi var?! Bir də təkidlə xahiş edirəm ki, möhtərəm müəllimləri elmi kafedralarda tərəfbazlıqdan çəkindirəsiniz.

Cavab: Bu iki məsələ oldu. Deyildi ki, cəmiyyət fəsada və pozğunluğa üz tutduğundan onda din və İslam düşüncəsi yoxdur. Mənim fikrimcə, bu, əsla düzgün dəyərləndirmə deyil. Fəsada və pozğunluğa təmayül əlbəttə, çox pis və mənfi haldır. Lakin onun cəmiyyətin bir sahəsində mövcud olduğuna görə bütün cəmiyyəti dinsizlikdə ittiham etmək olmaz. Siz əziz gənclər inqilabdan qabaqkı dövrü görməmisiniz, indiki vəziyyəti görürsünüz. Gözləntiləriniz yüksəkdir, haqqınız da var. Bilirsiniz iniqlabdan öncə bu məmləkət necə idi?! Əlli il boyunca necə əxlaqi bünövrələr bu məmləkətdə qəsdən və planlı şəkildə dağıdıldı?! Qadınları, qızları və gəncləri hansı vəziyyətə saldılar?! Əgər bilsəydiniz, bizim təmiz və işıqlı gənclərimizin, cəmiyyətin müxtəlif sahələrində çalışan qız və oğlanların nə qədər dəyəri olduğunu anlayardınız.

Universitetlərdə və bu Şəhid Behişti universitetində inqilabdan öncə bir neçə dindar gənc vardı. Əgər adlarını çəksəm, bəzilərini tanıyarsınız. Onların bəzisi mənimlə dost və qohum idilər. O zaman buranın adı Milli Universitet idi. Bura haqqında mənə bəzi sözlər danışırdılar. Əvvəla, dini mərasimlər və hətta namaz qılmaq üçün belə kiçik bir yer də yox idi. Özləri toplanıb şəxsi pulları hesabına namazxana üçün kiçik bir yer düzəltdilər. Məgər rejim icazə verərdi?! O zaman əsasən, oliqarxların və pulluların uşaqlarının təhsil aldığı bu universitet belə idi, böyük faciə və fəsadların mərkəzi idi. Digər universitetlər də belə idi. Dindar müəllim və tələbə doğrudan da universitetdə təzyiqə məruz qalırdı. Cəmiyyət səviyyəsində də həmin məsələlər vardı. Çadra atıb üzünü tutmaq istəyən yox, sadə bir hicabını qorumaq istəyən bir qadın məgər cəmiyyətdə yol yeriyə bilərdi?! Biz macəralar görmüşük, eşitmişik və xəbərimiz var. İndi buna nə vaxt var, nə də danışmaq üçün münasibdir. Siz o hadisələri görməmisiniz. Bu gün bizim cəmiyyətimiz dindar və əxlaqlı cəmiyyətdir. Düzdür, fəsad da var. Əmirəlmömininin dövründə də fəsad vardı. Siz elə bilirsiniz ki, o zaman fəsad və pis işlər yox idi?! O zaman fəsadçı və pozğun insanlar yox idi?! Bəli, o zaman da vardı. Əsas odur ki, hər bir quruluşda vəziyyətin yaxşı olmasını istəyirlərsə, fəsad amilləri ilə mübarizəyə çalışmalıdırlar. Fəsadla mübarizə üçün ciddi çalışmaq lazımdır; istər məsələlərlə, istərsə də kökləri ilə. Bu olsa, cəmiyyət inkişaf edəcək, irəliləyəcək və gördüyünüz bu qədər fəsad da tədricən aradan qalxacaq.

Quruluşun vəzifəli şəxsləri və iqtisadi fəsadlar

Sual: Nə üçün iqtisadi fəsadlarla mübarizədə növbə quruluşun vəzifəli şəxslərinə çatanda iş dayanır?

Cavab: Əlbəttə, sizin düşündüyünüz kimi deyil. Sözügedən süni şübhələrə bir ümunə də budur. Belə deyil ki, məmurlara çatanda mübarizə aparılmasın. Xeyr, bəzi yerlərdə məmurlara qarşı daha kəskin tədbirlər görülür. Siz bilin ki, indi Ali Məhkəmə bəzi yaxşı adamlar tərəfindən ittiham olunur ki, dövlət məmurlarına qarşı çox sərt davranır. İndi bu dostumuz, qardaşımız, yaxud bacımız yazır ki, məmurlara göz yumurlar. Xeyr, əsla belə deyil. Cinayəti tanımaq, cinayətin miqdarını anlamaq, sonra cinayətə uyğun cəza gözləmək lazımdır. Bunlar və adlarını çəkdiyiniz digər işlər araşdırılmışdır. Əgər mən nümayəndələrimdə fəsadların olduğunu bilsəm, mütləq tədbir görərəm və heç kəsi nəzərə almaram. Lakin şayiələrə etimad etmək olmaz. Şayiə yayırlar ki, filankəs yeyib-dağıdır, filankəs fəsad törədir. Xeyr, belə deyil. Bizim xəbərimiz var və bilirik. Mənim informasiya kanallarım çox genişdir və bəzilərinin təbliğ etdiklərinin əksinə olaraq, əsla 1-2 kanalla məhdudlaşmır. Mən müxtəlif yollarla xəbər alır və çox şeyləri bilirəm. Belə deyil ki, doğrudan da cinayət və fəsad baş vermiş və ona göz yumulmuşdur.
Mədəni-ideoloji hücum

Sual: Sizin fikrinizcə, mədəni hücuma qarşı həlledici praktik yol nədir?

Cavab: Mədəni-ideoloji hücum bəsit bir məsələ deyil. Düşmənin müxtəlif təbəqələrin etiqad, əxlaq və dəyərlərini hədəfə almaq üçün işlətdiyi plan və proqramların hər biri müxtəlif mədəni vasitələrlədir və təbii ki, onlara qarşı tədbirlər də müxtəlifdir. Hər yerdə vahid proqramdan istifadə etmək olmaz. Mənim fikrimcə, universitetlərdəki təşkilatlar, birliklər yaxşı işləyirlər. İndi universitetlərdə yaxşı işlər görülür. Bunu da deyim ki, bu sahələrin çoxunda siz məndən nə etməli olduğunuzu soruşmamalısınız. Siz özünüz gəncsiniz, düşüncəli və tələbəsiniz. Baxın, görün nə etmək lazımdır. Yaxşı mədəni sahələrdə çox işlər görmək olar. Siz ehtiyatlı olun, dərin düşünün. Dayaz mədəni iş faydalı deyil, bəzən də zərərlidir.

Sual: İstər daxildə, istərsə də ölkə xaricində quruluş barədə mənfi təbliğat çox artmışdır. Bu təbliğatın mənfi təsirlərini cəmiyyətdə aydın şəkildə müşahidə edirik. Ölkənin gənc və yeniyetmələri arasında İslamın və müsəlmanların çox gözdən düşdüyünü düşünmürsünzmü? Bu təbliğatla mübarizədə tələbələrə nə tövsiyə edirsiniz?

Cavab: Düşünürəm ki, İslamı və müsəlmanları gənclərin gözündən salmaq istəyirlər. Bu, söhbət etdiyim mövzudur. Bəli, doğrudan da buna çalışırlar. Buna qarşı mübarizə aparmaq lazımdır. Söhbət əsnasında bu mübarizənin yolları müəyyən qədər deyildi.
İraqın gələcəyi

Sual: Siz İraqın gələcəyini necə proqnoz verirsiniz?

Cavab: Mən qəti proqnoz verə bilmərəm. Hesablamalara uyğun olaraq böyük ehtimalla anladığım budur ki, amerikalıların İraq üçün cızdıqları plan həyata keçməyəcək. İndiyə qədər reallaşanlar onların planlarına girişdir. Amerikalılar çox problemlərlə üzləşəcəklər. İraqda baş verənləri və baş verməkdə olanları qabaqcadan düşünməmişdilər. Bəzi alimləri və böyük şəxsiyyətləri İraqda çox yaxşı qarşıladılar. Biz bilirik və xəbərimiz var ki, ümumiyyətlə, amerikalılar başlarını itiriblər. İnsan nə zaman başını itirir? Qəfil hadisələrlə üzləşəndə. Amerikalılar şiə qruplarının birliyini, şiə və sünni qruplarının əməkdaşlığını, İraq xalqının şüarlarını, açıq xalq hakimiyyətini, onların işləri, məsələn, hərbi hakimiyyət istəkləri qarşısında xalqın yerli hökumət tələblərini düşünməmişdilər. Düşünmədiklərinə görə də ziyana uğradılar. Düşünülməmiş hər bir iş belədir. Bu mənim qısa proqnozumdur.

Sual: Lütfən, biz gənclərin iradəsinin güclənməsi üçün bir qədər nəsihət edin.

Cavab: Allah siz əziz gəncləri qorusun!

Sual: Mədəni inqilabdan 20 ildən artıq ötdükdən sonra nə üçün universitetlər hələ də İslama uyğunlaşmamışdır? Bunun məsuliyyəti kimin üzərinə düşür?

Cavab: Əlbəttə, çox yaxşı işlər görülmüşdür. Amma bəli, siz doğru deyirsiniz, universitetlər İslama tam uyğunlaşmamışdır. İslama uyğunlaşmaq da təkcə hicaba riaəyət etmək və digər bu kimi işlər mənasında deyil. Elm və tədqiqatın həyata keçməsi İslama uyğunlaşmaqdır. Əgər universitetin İslama tam uyğunlaşmasını istəyiriksə, onda bütün cəhətlərə riayət olunmalıdır, lakin olunmur. Siz çalışmalısınız, iş siz tələbələrdən asılıdır.
Universitetdə İslam idarəçiliyi

Sual: Sizin fikrinizcə, universitetdə İslam idarəçiliyinin rolu və onun tələbələrin İslam fəaliyyətlərinə təsiri nədir?

Cavab: Əgər sözün həqiqi mənasında idarəçiliyin İslam meyarlarına diqqət yetirilsə, şübhəsiz, universitetin bütün elmi və mədəni hərəkətlərində təsirli olar, bütün sahələri yaxşılaşar. Bizim fikrimizcə, belədir. Mən istər universitetdə, istər universitet xaricində mühüm uğurların mövcud olduğu sahələrdə mömin, müsəlman və etiqadlı kadrların izini görürəm. Sizin universitetinizdə də dəyərli işlər müşahidə etdim. Bu da həmin mömin, dindar və etiqadlı uşaqların işidir. Yaxşı işlər mömin insanlardan baş verir. Prinsipcə, İslam idarəçiliyi tələbələrin İslam fəaliyyətinə müsbət təsir buraxacaq. Həm bu hərəkətlərə kömək edəcək, həm də onların düz yollarını davam etdirmələrinə, səhvə yol verməmələrinə.
Elm istehsalı

Sual: Çox geniş bir məsələ, çox geniş zehni, fərdi, həmçinin təcrübi bacarıqlara ehtiyaclı olan elm istehsalını hər bir tələbədən gözləmək olar, yoxsa bu, uyğun istedadlara malik şəxslərin inhisarındadır və şəraiti hazırlamaq vəzifəsini onlar daşıyırlar?

Cavab: Hamının vəzifəsidir. Biz elm istehsalı məsələsini dəfələrlə universitetdə irəli sürmüşük, indi və gələcəkdə də inşallah, irəli sürəcəyik. Bunun mənası o deyil ki, hər bir tərəf-müqabilimizdən elmi istehsal etməsini istəyirik. Mənası budur ki, bu dəyər, məqsəd və ardınca fərdi maraqlar duran ümumi hərəkət olsun. Sırf tərcümə elmi yaxşı deyil, bir vasitə ola bilər. Tərcümə elmi, mədəniyyəti, tərcümə sistemləri və üsulları düzgün deyil. Bu mövzular müəllimlərin iclasında da deyildi. Mən deyirəm ki, biz istedadlı bir xalq kimi elm yaratmalıyıq və bunu bacarırıq. Elm yaradan şəxslər nə istedad, nə də tarixi elmi nailiyyətlər baxımından bizdən irəlidə olublar. Buna görə, bizim xalqımız bacarar. Bu, universitetlərdən ümumi bir istəkdir, inşallah, hamı buna diqqət yetirsin.

Sual: Bu zəmanədə öz dinimizi qorumaq üçün nə edək?

Cavab: İndi gördüyünüz bu işlər yaxşıdır: dinə, namaza, siyasətə diqqət, quruluşa sadiqlik, böyük toplantılarda və quruluşun səhnələrində iştirak etmək.

Sual: Bir neçə ildir İslam Repsublikasının mərhum rəhbəri və banisi olan həzrət imam haqqında televiziya və radio kanallarının ən pis saatlarında bir qədər görüntü və söhbətlərdən başqa bir şey görmürük. Nə üçün tamaşaçısı çox olan kanallar öz proqramlarında həzrət imam və onun sözləri üçün ən az vaxtı ayırırlar?

Cavab: Əgər doğrudan da belə olsa, etiraz haqlıdır. Onlara xəbərdarlıq etmək lazımdır.

Sual: Rəhbərimdən istəyirəm ki, biz tələbələrin vəzifəsi haqda söhbət etsin və desin ki, ölkəmizin gələcəyi necə olacaq.

Cavab: Düşünürəm ki, söhbət əsnasında bu sualın cavabı müəyyən həddə verildi.
Məmurların azğınlığına qarşı çıxmaq

Sual: İmam buyurdu ki, tələbələr əyriliklər qarşısında cəsarətlə dayansınlar. Əgər tələbələrin dayanması məmurların düzəlməsinə səbəb olmasa, vəzifə nədir?

Cavab: Xeyr, islahata səbəb olacaq. Əlbəttə, tələbənin qarşı çıxmasının mənası bu deyil ki, silahlı mübarizə aparsın. İnsan məmura deməli, xəbərdarlıq etməli və ondan istəməlidir. Bu istəmək onun seçdiyi üsulda, rəftarda və seçimində şübhəsiz ki, təsir buraxır. Təsir buraxmaması mümkün deyil. Mən bunu qəti şəkildə deyirəm. Əgər bu məqam üzərində diqqətlə düşünsəniz, görəcəksiniz ki, bir toplumun bir şey istəməsi və bizim kimi demokratik bir quruluşda onun həyata keçməməsi imkansızdır. Nəhayət, həyata keçəcəkdir.
Tələbələrlə söhbətin səbəbi

Sual: Söhbət üçün universiteti və tələbələri seçməkdə sizin meyarınız nədir? Lütfən universitet seçiminin əsasını bəyan edin.

Cavab: Mən uzun illərdir universitetlərlə əlaqədəyəm. Bütün universitetlərə getmişəm. Sizin universitetinizə də bir neçə dəfə gəlmişəm. O zaman siz tələbə deyildiniz. Universitetlərlə əlaqədə olan dostlarla məsləhətləşirik, hansı universitetə getməmişik, oraya gedirik. Mən Tehran universitetinə, Pedaqogi universitetə, Şərif sənaye universitetinə, Əmir Kəbir universitetinə və İmam Hüseyn (ə) universitetinə getmişəm. İndi növbə Şəhid Behişti universitetinin idi. Allah qəbul etsin! Mən istəyirəm nə qədər ki, sağam, gənc və tələbə toplumu ilə əlaqəm qırılmasın.

Sual: Bizə deyin ki, belə gərgin vəziyyətdə müxtəlif siyasi axınlar qarşısında məlumatlı və hazırlıqlı bir tələbənin vəzifəsi nədir?

Cavab: Düzgün düşünmək, düzgün təhlil etmək, düzgün təhlili digərlərinə demək və məlumatlı olmadığını düşündüyünüz hər bir şəxsi məlumatlandırmaq.

Sual: Xahiş edirəm tapşırın qızların hicabının vəziyyətinə və qızlarla oğlanlar arasındakı münasibətlərə diqqət yetirsinlər. İmza: Bir qrup tələbə.

Cavab: Cənab Doktor Nədimi buradadır. Biz də dedik. Qız və oğlanların özləri də buradadırlar. Hicaba doğrudan da yaxşı riayət etmək lazımdır.
İqtisadi fəsadlarla mübarizə və yüksək rütbəli məmurlar

Sual: Nə üçün iqtisadi sahədə fəsad törədən, yaxud iqtisadi fəsadlarla qətiyyətli mübarizə aparmayan yüksək rütbəli məmurlara qarşı lazımi tədbir görülmür və nə üçün bu sahədə xalq üçün lazımi şəffaflıq yaradılmır?

Cavab: Dediniz ki, fəsad törədən şəxslərlə qətiyyətli mübarizə aparılmır. Mən bunu qəbul etmirəm. Xeyr, tədbir görülür. Dediniz ki, qəti tədbir görməyənlərə qarşı nə üçün tədbir görülmür? Cavab budur ki, qəti tədbir görməyənlərə qarşı necə tədbir görək? Lazımi tədbir budur ki, onlara deyək, xəbərdarlıq edək və edirik. Lakin bu barədə xalq üçün lazımi şəffaflıq yaradılmır. Bir zaman gözlənilir ki, tez-tez bəyanat verilsin, desinlər ki, filankəsi tutduq, filankəsin evini yıxdıq, filankəs bu fəsadı törədib. Bu, düzgün deyil və bizim elan etdiyimiz siyasətlərin ziddinədir. Biz dedik ki, ümumiyyətlə, deməyin. Elan edilən və qalmaqal yaranan yerlərdə də mən müvafiq deyildim. Bu qərarı məqsədyönlü şəkildə qəbul etdik. Bunun səbəbi var, nəyisə ört-basdır edib gizlətmək üçün deyil. Əsla! Mən heç kimdən çəkinmirəm, lakin düşünmürəm ki, qəti olmayan, sübuta yetməmiş, böyük və əhəmiyyətli olması sübut olunmamış, mühakimə baş tutmamış və istintaqı bitməmiş bir məsələ dillərə düşsün. Kim bu işi görsə, mən razı deyiləm; istər mətbuat nümayəndələri, istər radio-televiziya və digərləri. Lakin işlərinin sayını desinlər; o da bu şərtlə ki, şəxslərin adı çəkilməsin. Baxın, bir nəfər bir cinayət törədir, həm də çox pis adamdır, cəzalandırılmalıdır. Amma əgər biz onun adını elan etsək, bununla neçə nəfər cəzalandırılacaq? Onun məktəbdə, yaxud universitetdə oxuyan, öz məhəlləsinə get-gəl edən oğlu və qızı da cəzalanacaq. Buna nə lüzum var?! Qoyun cinayətkar həbsxanaya düşsün və ümumi olaraq deyilsin ki, bu iş baş tutmuşdur. Daha nə lüzumu var ki, biz onun ibtidai və orta məktəb şagirdi, yaxud universitet tələbəsi olan uşağını da heç bir günahı olmadan cəzalandıraq?! Bu, yalnız məcburi hallarda ola bilər. Yəni bəzən vəziyyət elə olar ki, bundan başqa yol qalmaz. Bu zaman çarə yoxdur. Amma elan etməmək mükündürsə, belə işlərlə çox müvafiq deyiləm.
Ədalətsevərlik

Sual: Mənim sualım sizin 2002-ci ildəki Tələbə konqresinə göndərdiyiniz müraciət barədədir. Bəzi məmurlar, hətta ruhanilər, görkəmli və qayğıkeş insanlar bizə nəsihət edirlər ki, ədalətsizliyə qarşı etiraz bildirmək dövlətə və inqilaba zərbə vurur, bu işlər radikallıqdır. Bu şəxslərə nə demək lazımdır?

Cavab: Demək lazımdır ki, ədalət tələb etmək dövlətə nəinki zərbə vurmur, hətta onu gücləndirir də. Əlbəttə, mən bilmirəm siz onu necə tələb etmisiniz ki, onlar bunun zərbə vurduğunu demişlər. Tələb sərt, kobud, yaxud qeyri-münasib ola bilər. Mən bu barədə mühakimə yürütmürəm. Lakin ədalət tələb etməyin özü inqilaba heç bir zərbə vurmur, onu tamamilə gücləndirmək istiqamətindədir.
Rəhbərin kadrları və maliyyə pozuntuları

Sual: Sizin müraciətinizə doğru hərəkət zamanı özünüzün təyin etdiyiniz bəzi məmurların qanun pozuntusu ilə rastlaşırıq. Bəzi dostlar deyirlər ki, əgər rəhbər lazım bilsəydi, onlara xəbərdarlıq edərdi, yaxud işdən çıxarardı. Sizin fikriniz nədir?

Cavab: Əgər mən kimisə bir vəzifəyə təyin etsəm və sonra onda iqtisadi fəsadlar kimi bir eyib görsəm, şübhəsiz, göz yummaz və onu vəzifəsindən kənarlaşdıraram. Lakin bəlli deyil ki, o şəxs barədə deyilənlər həqiqətdir, yoxsa yox. Bəzi şəxslər barədə hansısa sözlər danışırlar, mən də eşitmişəm, amma dəqiq bilirəm ki, yanlışdır, doğru deyil. Bunun da elə olması mümkündür. Hər halda, mən təyin etdiyim bir şəxsdə fəsad görsəm, buna səbir etmərəm. Lakin dediniz ki, rəhbər lazım bilsəydi, onlara xəbərdarlıq edərdi. Bəli, xəbərdarlığın yeri olanda xəbərdarlıq veririk, lakin kiməsə xəbərdarlıq elə bir şey deyil ki, televiziyadan yayımlansın. Siz görürsünüz ki, mən çıxışlarımda, cümə namazlarında, Dövlət Şurası ilə görüşlərimdə xatırladıram, nəsihət edirəm. Bunlar xəbərlərdə yayımlanır. Onların bir neçə qat artığını, bəzən çox acı dillə xüsusi iclaslarda məmurlara deyirəm. Lakin xalqın, məmurlara verdiyimiz xəbərdarlıqları, dediyimiz sözləri, yaxud göstərdiyimiz acılıqların hamısını bilməsini istəmirik. Məqsəd budur ki, o şəxs yola gəlsin. Çox zaman təsir buraxır. Bəzən də təsirsiz olur və sonra görürsünüz ki, o şəxs gedir.
Məmurların həyat tərzi

Sual: Sizin təyin etdiyiniz bəzi məmurlar, həmçinin yaxın ətrafınızda çalışanlar elə də sadə həyat tərzi yaşamırlar. Siz onlara nə qədər xəbərdarlıq edirsiniz?

Cavab: Sadə həyat tərzi çox yaxşıdır, lakin mənim israrım yoxdur ki, bizimlə çalışan, yaxud mənim təyin etdiyim məmurlar mütləq zahid vəziyyətdə yaşasınlar. Yox, adi həyat. Bəli, dəbdəbəli yaşasalar, onlara deyirik. Zahid tərzlə lüks tərz arasında orta hədlər mövcuddur. Komfortlu və kübar olmayan, həmçinin elə zahid şəkildə də olmayan adi yaşayışları olsun. Əgər kimsə belə yaşasa, biz ona etiraz bildirmir, israr da etmirik ki, mütləq zahid həyat tərzi sürsünlər. Əlbəttə, əgər kimsə mənim təyin etdiyim adamların lüks həyat tərzi keçirdiyini bilsə, xəbər versin biz də bilək və lazım olsa, tədbir görək.

Sual: Ali Məhkəmənin qarşısında toplaşıb onlardan iqtisadi fəsadlara qarşı kəskin mübarizə tələb etmək quruluşu zəiflətməkdir?

Cavab: Fərqi yoxdur. Bəzən Ali Məhkəmə doğrudan da iş görmək istəyir. Əgər belə bir dayaq görsə, mütləq yerinə yetirər. Bəzi siyasi təzyiqlər Ali Məhkəməyə maneçilik törədir. Bu baxımdan, düşünmürəm ki, bu iş quruluşu zəiflətmək olsun. Düzdür, bəzən hansısa şəraitdə zəiflətmək ola bilər, amma bəzi şəraitlərdə də gücləndirməkdir. Yəni əslində, istədikləri işi görə bilmələri üçün və əngəl yaradan bəzi siyasi cərəyanların qarşısında daha güclü silaha malik olmaları üçün onlara dəstək sayılır.
Təhsil nazirliyinin büdcəsi

Sual: Nə üçün Təhsil nazirliyinə ayrılan büdcələr düzgün sərf olunmur? Nə üçün müəllimlərin tələbələrlə əlaqəsi bu qədər azdır? Nə üçün tələbələrin imkanı və elmi vaxtı siyasi məsələlərə sərf olunur və onların yalnız 60 faiz bacarığı elmə sərf olunur?

Cavab: Bu, çox söz oldu. İddiaları sübut etmək lazımdır. Əvvəla, müəllimlərlə tələbələrin əlaqəsinin az olması bir eyibdir. Mən müəllimlərlə digər görüşlərimdə həmişə tövsiyə və təkid etmişəm ki, tələbəyə vaxt ayırsınlar. Universitetlərdə müəllimlər üçün otaqlar ayrılırdı, yəqin ki, indi də belədir. Orada vaxt keçirir və mütaliə edirdilər. Tələbələr də nə vaxt istəsələr, onlara müraciət edirdilər. Bu, yaxşı bir ənənədir və bu əlaqə olmalıdır. Tələbələrin yalnız 60 faiz bacarığının elmə sərf olunmasından isə xəbərim yoxdur. Bizim gözlədiyimiz budur ki, tələbə və müəllimin daha artıq elmi bacarığından istifadə olunsun.
Elm istehsalı

Sual: Çox geniş bir məsələ, çox geniş zehni, fərdi, həmçinin təcrübi bacarıqlara ehtiyaclı olan elm istehsalını hər bir tələbədən gözləmək olar, yoxsa bu belə istedadlara malik olan şəxslərin inhisarındadır?

Cavab: Bu sualın cavabını verdim. Biz tələbələrin hər birindən elm istehsalı gözləmirik. Ümumiyyətlə, bu məsələ bu şəkildə fərdi məsələ deyil, bəlkə də hamının elm istehsalına gücü çatmır. Bu, ümumi bir tələb kimi ortaya qoyulmalı və universitetdə ənənəyə çevrilməlidir ki, biz həmişə başqalarının əldə etdiklərini öyrənmək fikrində olmayaq. Onların vasitəsilə əldə edilən nailiyyətləri artırmaq üçün də ciddi çalışmalıyıq.

Sual: Rastlaşdığım insanların əksəriyyəti sizin təqvanıza və sadə yaşayışınıza şübhə etmirlər. Sizin sözləriniz onların da ürək sözləridir. Lakin deyirlər ki, nə üçün ətrafdakıların belə işləməsinə qoyur? Nə üçün onların qarşısını almır? Nə üçün millət vəkillərinin milyonluq gəlirlərinin və bəzi ağa uşaqlarının gəlirlərinin qarşısını almır?

Cavab: Deputatlar mənim ətrafımdakılar deyillər. Qanun onların ixtiyarındadır, ona uyğun əməl edirlər. Əlbəttə, bunu sizə deyim, gözləməyin ki, biz dövlət qurumlarına baxaq, görək hansının gəliri çoxdur, yaxud sadə yaşayış tərzləri yoxdursa, tez işdən kənarlaşdıraq. Bu ümumiyyətlə, düzgün və mümkün üsul deyil. Gözlənilən odur ki, mənim ətrafımdakılar və mənə yaxın olanlar öz həyatlarında sadə olsunlar. Mənim bildiyim qədər elədir. Bizim dəftərxananın birinci dərəcəli şəxsləri peykan maşını ilə get-gəl edirlər, lüks həyat tərzi yaşamırlar. Əgər kimdəsə bundan fərqli məlumat varsa, bizə desin bilək.

Ağa övladları dedikdə məqsədin nə olduğunu bilmirəm. Ağa övladları ümumi bir sözdür: din alimlərinin övladları, məmurların övladları, hər hansı bir ağanın övladları. Hər halda, hər bir ağanın övladı ağa övladıdır. Ağa övladı, qeyri-ağa övladı yoxdur. Hamının qarşısını almaq lazımdır və alırlar. Belə deyil ki, kimsə kimdənsə çəkinsin. Düzdür, bəzən şayiə və söz düzəldirlər. Onların hamısına inanmayın, çoxu düzgün deyil.

Sual: Bir təklif: Lütfən, universitetlərdə tələbələrin şübhələrinə cavab vermək məqsədilə bir mərkəz yaradın ki, tələbə əzizlər sizinlə daha faydalı və sürətli əlaqə qurub öz problemlərini həll edə bilsinlər.

Cavab: Hansı mərkəz?! Allaha şükür olsun ki, universitetlərdə bu qədər mərkəz var. İndi başqa bir mərkəz də biz düzəldək?! Düşünmürəm ki, bu, münasib olsun. Həmçinin siz bütün suallarınızı məndən soruşmayın. Mən sizin universitetinizə gəlmişəm. Nə soruşsanız, vaxtın imkan verdiyi həddə cavab verəcəyəm. Lakin bu qədər adam var, onlardan soruşa bilərsiniz. Onların fikirlərini öyrənin, sizə cavab verəcək və beyninizdəki şübhələri aradan qaldıracaqlar. Belə deyil ki, mütləq mən gəlib cavab verməliyəm. Xeyr, sizin istəyinizi yerinə yetirə biləcək çoxlu insanlar var.

Sual: Universitetin məsul şəxsləri öz qanun pozuntularını ört-basdır etmək üçün qanunları tələbədən gizlədirlər. Belə ki, bəzi tələbələr öz hüquqlarını əldə etmək üçün məhkəmə orqanlarına müraciət etməyə məcbur olurlar. Həmçinin Tibb universitetində dini vəziyyət çox pis və acınacaqlıdır. Nə üçün heç kim buna baxmır?

Cavab: Məgər qanunu gizlətmək olar?! İnsan qanunu oxuyur, qanun bir şəxsin əlində deyil. Qanun çap olunmuşdur, onu tapmaq olar. Tibb Universitetində dini vəziyyət barədə isə, əgər belə olsa, burada iştirak edən cənab rektorlar onunla maraqlanmalıdırlar. Bəli, İslamın həm məzmununa əməl olunmalıdır, həm də formasına.

Sual: Əsl vəzifələrindən qaçmaq, yoxsulluq, işsizlik, ayrıseçkilik və fəsad məsələləri ilə məşğul olmaqdan çəkinmək barədə parlamentə tövsiyəniz nədir?

Cavab: Biz bütün məmur dostlara tövsiyə edirik ki, xalqın əsaslı məsələləri ilə məşğul olsunlar. Mən söhbətlərimdə bunları demişəm. Hücum etmək üçün düşmənə ümid verən və onu həvəsləndirən vasitələrdən biri budur ki, cəmiyyətin problemləri ilə məşğul olmayaq. Hamı bu sahədə çalışmalıdır.
Elmi əlaqə və ABŞ

Sual: Təslimçilik və böyunduruq altına düşməmək şərti ilə ABŞ-la məhdud elmi və iqtisadi əlaqələrə münasibətiniz necədir?

Cavab: Bizim fikrimizcə, dünyanın elmi təşkilatlarının hər hansı biri ilə elmi əlaqələr yaxşıdır. Əlbəttə, bu şərtlə ki, zərərli məsələlərə səbəb olmasın. Elmi əlaqə öz-özülyündə yaxşıdır. İqtisadi əlaqələr də belədir. Bizim neft mərkəzlərimizə və digər yerlərə müxtəlif şirkətlər gəlib-gedirdilər. Bir neçə il bundan əvvələ qədər ABŞ-ın iqtisadi şirkətləri də gəlirdilər, neft alırdılar, yaxud işləyirdilər. Nəhayət, özləri 6-7 il bundan əvvəl bu sanksiyaları tətbiq etdilər. Bizim fikrimizcə, elmi qurumlarla əlaqənin eybi yoxdur. Bizim həssas yanaşdığımız məsələ ABŞ dövlətidir. Bunun da tamamilə möhkəm və güclü bir məntiqi var. Bu barədə başqa zaman danışmaq istəyirəm. İndi vaxtı deyil.

Sual: Nə üçün bir müsəlman cəmiyyətində bəzi şəxslər günbəgün varlanır, bəzi şəxslər isə daha yoxsul olurlar?

Cavab: Bəli, bu etiraz düzgündür. Mənim özüm bu məsələyə etiraz edənlərdən biriyəm. Əlbəttə, kim düzgün yolla sərvət toplasa, heç kim ona etiraz etməz. Lakin bəzi şəxslərin sürətlə belə sərvətlərə malik olması, saxta, yasaq və haram üsullardan istifadə etmədən əsla mümkün deyil. Ölkənin sərvətləri məhduddur. Haram sərvətin bir yerdə yığılması onun yanında başqalarının kisəsinin boşalmasına səbəb olur. Əmirəlmöminin buyurub ki, harada sərvət toplansa, onun yanında kiminsə haqqı tapdanır. Bizim bütün səyimiz bunun qarşısını almaqdan ötrüdür. Bizim iqtisadi fəsadlarla və qaçaqmalçılıqla mübarizə üzərində təkidlərimiz bundan ötrüdür. Bunun üzərində çox təbliğat işi aparılmayıb və aparılmasını da istəmirdik. Mən son bir-iki ildə məhkəmə və icraçı qurumları qaçaqmalçılıqla mübarizəyə vadar etmək üçün çox iş başlamışam. Qaçaqmalçılıq mürəkkəb məsələdir. Bu fəsadlar da ondan törəyir.
Pis hicablılıq

Sual: Bir müddətdir pis hicablılıq və universitetlərdə yanlış mədəniyyətlərin təqdim edilməsi problemi bu universitetlərin Bəsic üzvlərinin nigaranlığına səbəb olmuşdur. Əgər işimizdə qətiyyətli olsaq, təcrid olunacağıq. Sizin təklifiniz nədir?

Cavab: Qətiyyət nə deməkdir? Yəni fiziki tədbir? Bu, düzgün deyil və biz əsla bunu tövsiyə etmirik. Lakin demək və yada salmaq yaxşıdır. Olmazmı, gözəl əxlaqla yada salsınlar?! Dünən bir qrup üçün bir hədis oxudum. Yaxşı işlərə dəvət və pis işlərdən çəkindirən insanın özü dəvət etdiyi və çəkindirdiyi işlərə həm elmli olmalıdır, həm də əməl edən. Yumşaq və mehriban şəkildə dəvət etmək və ya çəkindirmək lazımdır. Bu əslində, əmr etməkdir: et, yaxud etmə! Bu, xahiş deyil, amma həmin əmri yumşaq, mehriban və məhəbbətlə etmək lazımdır, kobudluqla yox. Fikrimcə, belə olmalıdır.

Sual: Biz sizinlə xüsusi görüşmək istəyirik. Xahiş edirik bu barədə kömək edəsiniz.

Cavab: Əgər vaxtım olsa, dostlarla xüsusi görüşə sevinərəm, lakin vaxt cəhətindən bir qədər problem var.

Sual: İslam ölkələri arasında birliyin əhəmiyyətini, həmçinin vəhdət həftəsinin yaxınlaşdığını nəzərə alaraq, İslam Respublikasının məqsədlərinə nail olmaq istiqamətində İslam Məzhəblərini Yaxınlaşdırma Assambleyasının rolunu nə qədər zəruri bilirsiniz?

Cavab: Yaxınlaşdırmanı lazım, vacib, zəruri və İslam quruluşunun məqsədləri istiqamətində bilirəm. İnanıram ki, vəhdəti pozmaq təkcə bizə yox, bütün İslam ümmətinə böyük zərbə vurur.

Sual: Sualım bəlkə də bu məclisdə iştirak edən bütün əzizlərin sualıdır. O da budur ki, hal-hazırda bütün sahələrdə bizim vəzifəmiz nədir?

Cavab: Bu elə sualdır ki, özü bir kəlmədir, cavabı isə çox uzundur. Lakin gözəlliyi budur ki, bugünkü söhbətlərim əsnasında onun mühüm hissələrinə işarə vurdum. Düşünürəm ki, daha təkrarlamağa ehtiyac yoxdur.
Mədəni hücum

Sual: Düşmənin hücumlarından biri mədəni hücum, gəncləri, xüsusən də qadınları fəsada çəkmək, xalqı ehtiraslara və nəfsi istəklərə yönəltməkdir. Müsəlman cəmiyyətlərinin çoxunda düşmənlər əvvəlcə xalqı bu yolla tərk-silah etmişlər. Cəmiyyətdə və hətta universitetlərdə hicabın indiki böhranına görə, xalqın, xüsusən də tələbələrin və İslam birliklərinin vəzifəsi nədir? Bunun çıxış yolu və bu barədə İslam birliklərinə hökm və tövsiyəniz nədən ibarətdir?

Cavab: Mənim tövsiyəm bəllidir. Hicaba riayət edin. Bu, lazım və vacibdir. Bu məktubu yazan qardaşa, yaxud bacıya demək istəyirəm ki, sizin dediyiniz kimi də deyil. Siz deyirsiniz ki, bizim qadınlar hicabsız olmuşlar. Ola bilsin, bəziləri mənə desinlər ki, siz yalnız hicablı bacıları görmüsünüz. Xeyr, mən bəzən məhz kişilərin və qadınların vəziyyətini görmək üçün şəhərə çıxıram; əlbəttə, halal baxışla, haramla yox. Mənə bəzilərinin təsvir etdikləri kimi görünmür. Düzdür, nöqsanlar var. Mən də bütün təfərrüatlarından xəbərdar deyiləm. Harada belə bir vəziyyət olsa, yolu pis işlərdən çəkindirməkdir.
Cəsur sual

Sual: Biz tələbələr İmam Hüseynin (ə) sözü ilə desək, namazı sevirik. Lakin təəssüf ki, Tibb universitetində namazxanamız yoxdur.

Cavab: Yaxşı olar ki, Tibb universitetinin möhtərəm rəhbərliyi namazxana barədə düşünsün və buna əhəmiyyətli yanaşsın.

Sual: Əgər cavabınız olsa, ümidvaram ki, mənim sualımın cavabını verəcəksiniz. Nə üçün universitetin məsul şəxsləri əvvəllər təmir, quruculuq və tələbələrə xidmət haqda düşünmürdülər, amma sizin gəlişinizi eşidən kimi bu fikirlərə düşdülər?

Cavab: Bu sözü yazan qardaşımıza və ya bacımıza təşəkkür etməliyəm. Çünki görürəm ki, təxminən hamının beynində bu fikir var. Bunu bilin, mən baxış üçün harasa gedəndə dostlarıma və əməkdaşlarıma deyirəm ki, tapşırın mənim gəlişimə görə heç bir iş görməsinlər. İndi buraya gəlişimdə yadımda deyil həmin söz deyilib, yoxsa yox. Mən qarnizonlara, universitetlərə və müxtəlif yerlərə gedirəm. Onlara deyirəm ki, mənim gəldiyimə görə bir iş görməyin. Əgər özünüz bir iş görmək istəyirsinizsə, təbii şəkildə görün. İndi belə bir iş görülmüşsə, mən razı deyiləm. Universitet üçün lazım olan hər bir iş görülməlidir. Mən qətiyyətlə belə düşünürəm.

Sual: Bütün problemləri xarici qüvvələrin və yazıq ABŞ-ın boynuna atmayın. Ölkənin rəhbərinin özü ölkənin problemlərinə cavabdeh olmalıdır, əcnəbi bir ölkə yox.

Cavab: Tamamilə düzgündür. Əvvəla, ABŞ çox da yazıq deyil və bəzilərinin düşündüyü qədər hər şeyi də o etmir. Bunların ortasında bir vəziyyət var. Biz bütün problemləri ABŞ-ın boynuna atmırıq. Bizim problemlərimiz özümüzdəndir, lakin düşmən bu problemlərdən maksimum istifadə edib ölkəni və xalqı bədbəxt etmək istəyir. Bunu da deməyək?! Biz demirik ki, inflyasiya varsa, ABŞ-ın təqsiridir. Xeyr, əgər inflyasiya, alıcılıq qüvvəsinin azalması və işsizlik varsa, kim deyir ki, ABŞ-ın təqsiridir. Bu bizim öz təqsirimizdir, məmurların təqsiridir. Amma əgər ABŞ-ın adını çəkiriksə, demək istəyirik ki, pusquda bir canavar dayanıb, belini əyib ki, sizə hücum etsin. Bunu yaddan çıxarmayın. Məmurlara deyirik ki, zəif cəhətləri aradan qaldırın. Sizə deyirik ki, bu düşməni yaddan çıxarmayın, sizə hücum edər. Əgər bir oğru, vəhşi bir heyvan, istismarçı bir düşmən pusquda durmuşsa, ölkə məmurlarının və rəhbərinin əsas vəzifələrindən biri xalqa bu haqda məlumat vermək və xalqdan yardım istəməkdir. Amma biz ölkənin daxili problemlərini ABŞ-ın boynuna atmırıq.
Rəhbər: icraçı müdir, yoxsa inqilabın idarəçisi?

Rəhbərin ölkə problemlərinə cavabdeh olmasına gəlincə isə, bəli, elədir və bunda şübhə yoxdur. Qanun da cavabdehlik miqdarını müəyyənləşdirmişdir. Hər kəs öz səlahiyyətləri çərçivəsində cavabdehlik daşıyır. Amma inqilabın idarəçiliyinin məsuliyyəti ölkənin icra idarəçiliyi ilə fərqlənir. Konstitusiyaya uyğun olaraq, rəhbər ölkədə icraçı məsul deyil. O yalnız silahlı qüvvələr sahələrində icraçı məsuldur. Digər sahələr isə üç hakimiyyət orqanının üzərinə düşür. İnqilabın idarəçisi, yəni rəhbər isə inqilabın və quruluşun ümumi məqsədlərinin qorunmasına məsuliyyət daşıyır. O, inqilabın və quruluşun ideallardan yayınmamasına, həmçinin düşmənə aldanıb yolu yalnış getməməsinə nəzarət etməlidir. Bunlar rəhbərin vəzifələridir. İcraçı məsuliyyət isə icraçı məmurların üzərinə düşür. Hər kəs öz vəzifəsini yerinə yetirməlidir. Rəhbər gəlib prezidentə, İqtisadiyyat, yaxud Ticarət nazirinə və ya hakimə demir ki, filan işi gör. Rəhbər bu işlərə müdaxilə etməməlidir; həm qanunun ziddinədir, həm də hüququn və məsləhətin. Məmləkət qanuni prosedur əsasında və müəyyən məsuliyyətlərlə hərəkət etməlidir. Kim məsuliyyətsizlik etsə, hər halda, nəticəsi olacaq. Onunla da qanuna uyğun rəftar etmək lazımdır. Buna əsasən, məsələ tamamilə aydındır.

İşsizlik

Sual: Dövlətin işsizlik problemini aradan qaldırmaq üçün proqramı varmı? Bu vəziyyət düzələcək, yoxsa yox?

Cavab: Bəli, işsizlik məsələsi şübhəsiz, cari işlərdən, dövlət qurumlarının diqqət yetirdiyi mühüm məsələlərdəndir. Mən bu işə məsuliyyətli məmurlarla dəfələrlə iclas keçirmişəm. Onlar gəlib hesabat veriblər; bəzi işlər görüblər, bəzi işlər görməlidirlər, bəzi nəticələr də əldə ediblər. Bəzi nöqsanlar barədə müzakirə aparılır. Əmin olun ki, bizim əhəmiyyətli mövzularımızdan bir bu məsələdir.

Sual: Xahiş edirəm ki, yataqxanaların vəziyyətinə daha yaxşı baxılsın. Kaş yataqxanalara da baş çəkməyə vaxtınız olaydı. Görəydiniz ki, bu universitetin tələbələrinin böyük bir hissəsi necə pis və qeyri-münasib şəraitdə təhsil alırlar.

Cavab: Yataqxana məsələsi haqda aidiyyətli məmurlarla söhbət edəcəyik ki, görək nə etmək olar.

Sual: Nə üçün bəzi məmurlar xalqın problemlərinə qarşı laqeyddirlər? Tələbələrin bu xüsusda vəzifəsinə dair fikriniz nədir? Tələbə ədalətsizlik, bərabərlik qarşısında sakit olub biganə qalmalıdır, yoxsa yox?

Cavab: Bu mövzu haqda danışdıq. Mən tələbələrin sükut edib heç nə deməməsinin tərəfdarı deyiləm. Həm də demirəm ki, tələbələr əməli bir iş görməlidirlər. Mənim istədiyim budur ki, tələbə ədalət sahəsində məsələnin məğzini tələb etsin, xalqda, ailələrdə - hər kəsdə ədalətsevərlik düşüncəsi formalaşdırsın.