Vİlayət bağçası beşİncİ cİld

Demokratiyanın gizli qatları¹⁴

Bismillahir-Rəhmanir-Rəhim.

Mənim üçün bu gün və bu saat çox şirin və ürəkaçandır. Əvvəla, ona görə ki, siz tələbə əzizlərin, möhtərəm müəllimlərin və əziz universitet mənsublarının yanındayam. İkincisi ona görə ki, burada deyilənlər doğrudan da mənim Allah-Taalaya səmimi şükür etməyimə səbəb oldu. Bizim universitet mühitində ümumi təfəkkür halına gəlməsini arzuladığımız məsələlər bu gün görürük ki, universitetimizin zehnində, dilində və təfəkküründə tamamilə mövcuddur. Bu bizi həmin arzuların həyata keçməsinə yaxınlaşdıracaq. Siz əziz övladlarımın hər birinə, həmçinin əziz müəllimlərə və məsul şəxslərə səmimi təşəkkürümü bildirirəm. İnsanın müşahidə etdiyi bütün gözəlliklərin arxasında Allahın lütf və yardımının gözəlliyi dayanır. Nə qədər şükür etsək, yenə də azdır.

Bu gün mənim üçün bu səadət nəsib oldu ki, möhtərəm Təhsil naziri də bu məslicdə iştirak edir. Mən məclisə gəlməzdən bir saat öncə ilk dəfə olaraq onunla görüşdüm. Onun dediyi sözlərdən mən universitetin gələcəyinə daha ümidvar oldum. Düzdür, Allahın lütfü ilə ümid çeşməsi mənim qəlbimdə heç zaman qurumayıb, həmişə çağlayır və məni daha artıq ümidlərə həvəsləndirir.

Diktatura və asılılıq əleyhinə inqilab

Bizim xalqımız bir-birinin ardınca gəlib-gedən diktator və şah sülalələrinin uzun dövründən sonra yeni qlobal dönəmə elə bir halda başladı ki, bir tərəfdən diktatura dövrü bitməmişdi, digər tərəfdən asılılıq dövrü başlanmışdı. İnqilabdan qabaqkı dövrün tarixinə baxsanız, bizim hansı vəziyyətdə olduğumuzu görər və indiki mövqeyimizi düzgün anlayarsınız. O zaman bu ölkədə diktatura dövrü asılılıq dövrünə çevrildi. Əlbəttə, ölkənin asılılığı birdən-birə yaranmadı. Qacarlar dövrünün sonlarından xaricilərə İran xalqının ziyanına olan ardıcıl imtiyazlar verməklə tədricən əcnəbi dövlətlərin iqtisadiyyatına və siyasətinə asılılıq başlandı. Diktatura dövrü Məşrutə hərəkatı və digər amillərlə zəifləyəndən sonra birdən-birə Pəhləvi rejimində rüsvayçı asılılıq bayrağı ucaldı; yəni qeyri-müstəqil siyasətlər, kontraktlar, xarici fərmanlara qulaq asan, onlar tərəfindən oturdulmuş siyasi şəxslərin hakimiyyəti. Əlbəttə, onda da diktatorluq vardı, günbəgün daha təhlükəli, daha modern və daha ağır olurdu. İnqilab belə bir şəraitdə qələbə çaldı, İran xalqı bir anda möhtəşəm hərəkətə başladı. Bu hərəkət həm uzun əsrlər boyu ölkəyə hakim olan diktaturalar, eqoist hökumətlər, həm də asılılıq, qeyri-müstəqillik, boyunduruq və qlobal güclərə tabelik əleyhinə idi. İnqilab ölkəmiz üçün çox dərin, qədim və təhlükəli olan bu iki faktorla əlbəyaxa oldu. Bu baxımdan, inqilabın işi çətin idi.

İslam inqilabının əsas mesajı

Əgər inqilab dini inanca və İslam imanına söykənməsəydi, qələbə çala bilməzdi. Bu hərəkəti başladan, davam etdirən amil xalqın hər bir fərdinin imanı idi. İslam inqilabından qabaq son 150 ildəki bütün hərəkatlar bu məqsədlə çalışdılar, amma uğursuzluqla üzləşdilər. Lakin inqilab bu yolda qüdrətlə irəliləyib qələbə çala bildi. Nə üçün? Çünki İslam inqilabı yeni söz ortaya qoydu. Bu söz beynəlxalq, xüsusən də İslam ictimai rəyində özünə yer aça bilərdi. Bu yeni sözün ən böyük hissəsi Tövhid idi; dərin, dəqiq və hərtərəfli mənada. Tövhid - cəmiyyətə ilahi dəyərlərin hakimiyyəti, tağut, avtoritorizm, azğın və fəsadçı hökumətlərin əsl insani dəyərlərə hakimiyyətinin inkarıdır. Bu baxımdan, tövhid İslam şüarının və inqilab mesajının fəqərə sütunu, əsas təməli oldu.

İslam inqilabında insan ucalığına diqqət

İslam inqilabının başqa bir təməli insan ucalığına diqqətdir. Müəyyən bir coğrafi və siyasi toplumda yaşayan cəmiyyətin ucalığı tələb edir ki, azad və müstəqil olsun, istedadı çiçəklənsin, öz taleyinə hakim olsun, təhqirə və hörmətsizliyə məruz qalmasın, şəxsiyyəti ucalsın. Avtoritar rejimlər dövründə və sonra asılı Pəhləvi hakimiyyətində bunlar görməzliyə vurulmuşdu. Avtoritar rejimlər bəzən fəthlər və abadlıq işləri kimi xidmətlər də göstərmişlər, lakin hər bir insanın ən böyük dəyəri olan azadlıq, müstəqillik, öz taleyini müəyyənləşdirmək haqqını İran xalqından almışdılar. Bu, bütün diktaturaların xarakterik cəhətidir.

Demokratiyanın gizli qatları

Təəssüf ki, azadlıq, liberalizm və demokratiya iddiasında olan ölkələrin çoxunda elə diktatura mövcuddur. Şüarları və siyasi üsulları demokratiya olan ölkələrin çoxunda bu gün əslində, xalqın düşüncə və seçim azadlığı yoxdur. Bu azadlıqlar müxtəlif təbliğat qatları altında gizlədilir. Bu gün istər ABŞ-da, istər Avropada olan görkəmli Qərb ziyalıları açıq şəkildə bunu deyirlər. İnsan məqamının ucalığı bu vəziyyətin əksidir.

Demokratiyanın ən azad növü

Bu gün düşmənlər təbliğatlarında deyirlər ki, İran demokratiyaya doğru getməlidir. İnqilab İrana demokratiyanın ən azad növünü bəxş etmişdir, İran haraya getməlidir?! Demokratiya xalq hakimiyyəti deməkdir, yəni siyasi hakimiyyətdə və ölkənin idarəsində xalqın istəyinin hakim və meyar olması. İnqilab bunu möcüzə kimi İranda həyata keçirdi. Məşrutə dövründən İslam inqilabına qədərki on illər boyunca bunu təsəvvür etmək belə mümkün deyildi. Düzdür, azad seçkilərin mövcud olduğu milli hərəkat dövründə bu, həyata keçdi, amma təəssüf ki, başçıların ardıcıl səhvləri ucbatından təxminən iki ildən artıq sürmədi. Hər halda, məqsəd budur ki, o qısa dövrdən sonra İran xalqı bu ölkədə öz taleyini seçmək üçün bir gün də azad olmayıb.

Din təfəkkürləri əsasında demokratiya

İran xalqı inqilab vasitəsi ilə öz ucalığını dərk etdi, düşünüb qərar verə, addım ata və seçə bildi. Xoşbəxtlikdən, İran xalqının İslam əsaslarına dərin imanı demokratiyanı təbii formada dini təfəkkürlər üzərində ucaltdı. Demokratiyanın ən gözəl forması da budur. İslam və din dəyərləri çərçivəsində demokratiyanı mütləq şəkildə müdafiə etmək olar və bu bizim ölkəmizdə təbii formada həyata keçdi. Çünki xalqımız mömindir və imanı dayaz deyil.

Din-imanın gözəlliklərinin inkarı

Siz bu gün təşkilatların, universitetlərin, elm hövzəsinin, iş və fəhlənin, gəncin, qocanın və alimin alnında din və İslam dəyərlərini görürsünüz. Mən tələbə və universitetlərlə münasibətdə bəzən çox qəribə gözəlliklər müşahidə edirəm. Bəzi şəxslər gənclərin arasında və universitetdə insanın bütün fəaliyyətlərinin dayağı ola biləcək bu gözəllikləri - eşq, duyğu və din-iman təzahürlərini inkar etməyə təkid göstərirlər. Nə üçün? Bunun çox zaman mənasız siyasi cinahbazlıqlara aidiyyəti də olmur.

Tələbələrin arifcəsinə etikafı

Mənə bir məlumat verdilər. Dünən onu din alimlərinin məclisində dedim ki, bizim əziz qardaşlarımız universitetlərdə nə baş verdiyini bilsinlər. Məlumat Tehran universitetlərindəki etikaf günləri, bizim əziz gənclərimizin arifcəsinə şövqü, mənəviyyatı və müxtəlif tələbə birliklərinin əməkdaşlığı barədə idi. Tələbə birlikləri zahirdə bir-biri ilə divara və sərhədə malik olmalarına baxmayaraq, özlərini din günəşi ilə müqayisə etdikdə heç zaman aralarında sərhəd və fasilə görmür, hamısı əl-ələ verirlər. Buna görə bizim tələbə gəncimizin dini dəyərlərdən üz çevirdiyini təbliğ edənlər, yaxud buna çalışanlar səhvə yol verirlər və şübhəsiz ki, nakam qalacaqlar.

İslam quruluşu qarşısında böyük və qlobal problem

Xalqın möhkəm imanı əsasında qurulan İslam quruluşundan sonra onun qarşısında böyük qlobal problem peyda oldu. Nə üçün? Çünki bu quruluş təbii surətdə dünya hegemonizminin təhlükəli caynaqları ilə vuruşurdu. Bu vuruşmanın mənası bu deyildi ki, biz ABŞ, İngiltərə, yaxud başqa bir ölkə ilə müharibə etmək istəyirdik. Siz gənclər bilin ki, İslam inqilabının 25 illik dövründə inqilab rəhbərlərinin beyninə hətta bir dəfə də hansısa bir ölkə ilə müharibə fikri gəlməyib. Qeyd etdiyim problem inqilabın mahiyyətindən qaynaqlanır. Həssas coğrafi mövqeyə və dərin mədəniyyətə malik bir İslam ölkəsi meydana çıxdıqda, bir ideyanı ortaya qoyub onu canlandırmaq üçün özünün bütün səyini göstərirsə və bəzi uğurlara nail olursa, təbii surətdə bütün regionda hegemon maraqları təhlükəyə salır. Buna görə də o günün hegemon qurumları – bir tərəfdən, kapitalizm və liberalizm düşərgəsi və digər tərəfdən, sosializm iddiasında olan ateist diktatura düşərgəsi İslam inqilabı ilə qarşı-qarşıya dayandı. Qəribə bu idi ki, bunlar 90 faiz məsələlərdə bir-biri ilə ixtilafda idilər, lakin bu işığı söndürmək və bu yeni ağacı qoparmaq üçün əlbir oldular. Siz əziz gənclər bu məsələlər üzərində düşünün. Bunlar təkrar sözlər deyil, bizim gələcəyə olan yolumuzu işıqlandıran sözlərdir.

Hegemonluğun son həddi varmı?!

İslam quruluşu Şərq və Qərb düşərgəsi qarşısında möhkəm dayandı. Lakin o zamandan bir təklif bu idi ki, biz hegemonizmlə yola gedək. Bu təklifi irəli sürənlər pis adamlar deyildilər, sadəlövh idilər, deyirdilər ki, onların zərərini uzaqlaşdırmaq üçün yola gedək. Amma bu sualın cavabını vermirdilər ki, güzəşt haraya qədər davam etməlidir. İran xalqı ABŞ-ın razı qalması üçün nə etməlidir? Öz dəyərlərindən nə qədər imtina etməlidir ki, Amerikanın daha bizimlə işi olmasın? Bəlkə də onların bəziləri düşünmürdülər ki, hegemonizm heç bir hədlə qane olmayacaq. İranın nüvə fəaliyyətlərinə dair son qalmaqalda gördük ki, addım-addım irəliləməyə başladılar. Əvvəl dedilər ki, İran əlavə protokolu qəbul etməlidir. Sonra dedilər ki, filan məlumatları bizə verməlidir. Sonra daha da irəliləyib dedilər ki, ümumiyyətlə, İranda nüvə texnologiyası olmamalıdır. Maddi gücü olan, amma əsla əxlaqı olmayan və nəticədə gücündən zülmkar məqsədlə istifadə edən birisinin qarşısında geri çəkilmək çıxış yolu deyil. Çıxış yolu yalnız müqavimətdən ibarət idi. Bizim böyük imamımız - o müqavimətli, dözümlü və möhkəm insan dirəniş tərənnümü idi. Dirəniş İran xalqı qarşısında mövcud olan yeganə yol idi. Məhz buna görə hətta hərbi hücumları da ona təsir etmədi.

Məcburi müharibənin qeyri-adiliyi

Səkkiz il bizi cihad və müharibənin problemlərinə məcbur edən Səddam rejiminin hərbi hücumu qeyri-adi deyildi. Bu, hegemonizmin müstəqil və azadlıqsevər xalqlar əleyhinə həmişəlik üsulu idi. Mənim prezidentlik dövrümün ilk illərində Qvineya respublikasının prezidenti, görkəmli inqilabçı şəxsiyyət, Afrikanın möhtərəm elmi və siyasi simalarından, bütün dünyada və Avropada da çox hörmətli insanlardan olan Əhməd Seku Ture İrana gəldi. Mənimlə müzakirələri zamanı dedi ki, biz inqilabdan sonra Bağdadın sizə hücumuna təəccüb etmədik. Çünki təcrübəyə əsasən, hegemonizmin əksər müstəqil ölkələr əleyhinə gördüyü işlərdən biri budur ki, sərhədlərdən onlara hərbi təzyiq göstərsin və onların başını qatmaqla, maddi və insani sərvətlərini almaqla o ölkələrin özləri üçün tərif etdikləri ideallara çatmasına mane olsunlar. Bu, düşmənin bizim əleyhimizə hazırladığı plan idi. Amerikalılar və neçə gündən bir İslam Respublikası quruluşu əleyhinə boş-boş sözlər danışan Müdafiə nazirləri indi axtardıqları Səddam Hüseynlə yaxından əməkdaşlıq edirdilər. Elm, sursat və kəşfiyyat işlərində onlara kömək edirdilər ki, İranı məğlub etsinlər, amma bacarmadılar. Sizə deyim, nə qədər ki, sizlər ayıqsınız, nə qədər ki, məsul şəxslər sözün həqiqi mənasında məsuliyyət hissi keçirirlər, ABŞ və digər qüvvələr bu xalqın və bu quruluşun əleyhinə heç bir iş görə bilməyəcəklər.

Geriliklərin düzəldilməsi

Mənim əzizlərim! Bu yeni sözlər - tövhid, insan məqamının ucalığı və ictimai ədalət dünyada özünə yer açdı. Bunlar üç mühüm əsasdır. Biz bu üç əsasda olan bütün geriliklərimizi ciddi gerilik bilməliyik. Biz məsul şəxslərin şəxsiyyəti və rəftarı tövhid rəftarından nə qədər uzaqlaşsa, xalqın həyatına, şəxsiyyətinə, kimliyinə və izzətinə hörmətimiz az olsa, təbəqələrarası uçurumlara çarə qılınmasa, ictimai ədalət sözün həqiqi mənasında bərpa olunmasa, bu, gerilikdir. Biz bütün səyimizi bu gerilikləri düzəltməyə yönəltməliyik. Cəmiyyətdə ab-hava belə olmalıdır. Bəzən müəyyən şəxslərə, məmur və qeyri-məmurlara verdiyim xəbərdarlıqlar bundan ötrüdür.

Elmə əhəmiyyət vermək

Bizim dostlarımız - həm bu universitetin möhtərəm rektoru, həm də cənab Doktor Sübuti buraya gəldilər. Mən gördüm ki, o, yuxarıya çıxanda sizlər hörmətinizi ifadə etdiniz. Mən doğrudan da ürəkdən sevindim. Gənclərin bir elmi şəxsiyyətə hörməti məni sevindirir. Bu onu göstərir ki, bizim gəncimiz elmə əhəmiyyət verir. Onların dedikləri, yaxud bu iki əziz gəncimizin və birliklərin nümayəndəsinin dediyi istəklər vacib və düzgün ideyalardır. Xoşbəxtlikdən, həm Təhsil naziri buradadır, həm vali, həm də deputatlar. Mən öz ofisimizə deyəcəyəm ki, deyilənlərlə maraqlansınlar. Əlbəttə, məmurlardan təkidlə praktik iş istəyəcəyəm.

İnsanların məqamının pulla ölçülməsi

Cənab Doktor Sübuti dedi ki, Zəncan əhalisi 200 milyarddan artığına dəyər. Mən sizin özünüz üçün 200 milyarddan artıq dəyər tanıyıram. Parlaq gələcəyi olan bu gənclərin hər birinin 200 milyarddan artıq dəyəri var. Məgər insanların dəyərini və məqamını pulla ölçmək olar?! Söhbət bundan gedir ki, bizim ölkəmizin İdarəçilik və Planlaşdırma Komitəsinin büdcəsinin təkcə Zəncan şəhərinə gedən yollara 200 milyard ayırmaq imkanı var, yoxsa yox? Çünki hər halda, İranda başqa şəhərlər də mövcuddur. Zəncana təkcə yol lazım deyil, universitet də lazımdır, əkinçilik də. Hər halda, mən deyəcəyəm ki, bu işlə maraqlansınlar və ona əhəmiyyətli yanaşsınlar.

Gənclərin öz məqamlarına və indiki vəzifələrinə diqqət yetirmələri

Tələbə birliklərinə də tövsiyə edirəm ki, mənim əzizlərim, adınızın, siyasi cinah və təmayülünüz, sağ və solun mənim üçün əhəmiyyəti yoxdur. Mənim üçün əhəmiyyəti olan budur ki, bizim gəncimiz və fəal siyasi qüvvəmiz bu gün ölkəsinin və xalqının harada dayandığına, nə iş görməli olduğuna, nə ilə ciddi çalışmalı olduğuna diqqət yetirsin, qüvvəsini ona sərf etsin. Bizim üçün çoxlu xəyallar quran düşmənin ağızına baxmasın.

Böyük sərvətin qədrini bilmək

Düşmənin işlərindən biri əlimizdə olanları təhqir etməkdir, eynilə bəzi köhnə dəllallar kimi. Onlar xoşladıqları malı pisləyib əhəmiyyətsiz göstərirlər ki, sahibi ucuz qiymətə satsın. Sizin İslam quruluşunuz çox mühüm, dəyərli və böyükdür. İran xalqının istedadı da çox parlaqdır, lakin düşmən həmişə bizim dəyərli malımızı pisləyir. İmam Sadiq (ə) öz səhabəsinə buyurdu: "Əgər sənin əlində dəyərini bildiyin qiymətli bir gövhər varsa, bütün dünya toplaşıb onun qum olduğunu desə, inanmazsan. Əgər əlində bir qum olsa və bütün dünya onun almaz olduğunu təsdiqləsə, yenə də inanmaszan". Mühüm olan budur ki, əlində nə olduğunu biləsən. Mən istəyirəm ki, İran xalqı necə böyük sərvətə malik olduğunu və İslam dünyasında necə qiymətli yer tutduğunu bilsin.

İran xalqının müqaviməti

Mən dünən dedim ki, bizim prezidentimiz Malayziyaya gedir və inşallah, hər yerə səs salacaq. Bəziləri dedilər ki, necə? Mən dedim dünyanın hansı prezidenti başqa bir ölkəyə gedəndə oranın xalqı onu elə qarşılayır ki, o ölkələrin öz rəsmiləri də təəccüb edirlər?! Mən prezident olarkən Pakistana getdim. Lahurda və İslamabadda məni elə qarşıladılar ki, bütün dünyanın diqqətini çəkdi. Xəbər dünyanın bütün kanallarına çıxdı. Bu hadisənin oxşarı cənab Xatəminin prezidentlik dövründə Pakistanda, Livanda və cənab Rəfsəncaninin prezidentliyi dövründə Sudanda da baş verdi. Bu gün bizim ölkəmizin yüksək rütbəli şəxsləri müsəlman ölkələrindən hansına səfər etsələr, xalqın belə rəğbəti və həyəcanı ilə qarşılaşırlar. Bu hala hansı müsəlman və ya qeyri-müsəlman ölkəsində rast gəlinir?! ABŞ prezidenti İtaliyaya, yaxud başqa bir ölkəyə getmək istəyəndə xalq bir ay öncədən mitinq keçirir ki, gəlmə. Çünki ABŞ mütləq şərdir. Həkim Hidəci bu bölgənin məşhur və görkəmli şəxsiyyətlərindən biridir. Mən dünənki çıxışımda onun şeirlərindən bir beyti oxudum. Onun başqa bir beyti də var. Mən azca dəyişikliklə onu oxuyuram:

Xalqa bu gün, ey şəqi, ey nakəs,

Aləmdə sitəm sən eyliyərən, bəs.

Bu gün də İran xalqının çıxış yolu müqavimətdir.

Müqavimətin mənası tədbir görməmək deyil!

Əlbəttə, müqavimətin mənası tədbir görməmək deyil. Mən əziz peyğəmbərdən bir hədis qeyd etmişəm, onu söhbətimin əvvəlində oxumaq istəyirdim, lakin indi oxuyuram. O həzrət məşhur səhabəsi olan Abdullah ibn Məsuda buyurur: "Ey Məsud oğlu! Bir iş görmək istəsən, onu elm və ağılla gör". Bunun istisnası yoxdur, bütün işlərə aiddir. Bunlar İslam şüarlarıdır. İndi bəziləri bunu 1400 illik uyğun mədəniyyətə malik olan müsəlmanlara öyrətmək istəyirlər ki, elmin və ağlın dalınca getsinlər. Bu sözlər köhnələn deyil, həmişə yenidir: "Heç bir işi tədbirsiz və elmsiz görmə!" Bütün işlər ölçülüb-biçilmiş və elmi surətdə görülməlidir. Əgər işi məntiqsiz, elmsiz və tədbirsiz görsəniz, Allahın sizə verdiyi qüvvəni zay etmiş, elm və ağıl ehtiyatını tükətmiş olarsınız.

Ali təhsil sahəsində mühüm nailiyyətlər

Mənim əzizlərim! İnqilabın əvvəllərində bizdə həkim, alim, müəllim və tədqiqatçı az idi. Əvvəla, ölkənin özündə az idi, ikincisi isə, bəziləri də öz xalqlarına arxa çevirib xalqa və inqilaba yardım əllərini uzatmadılar. Lakin quruluş müqavimət göstərmək qərarına gəldi. Bu gün bu müqavimətin nəticəsi budur ki, universitet rektorunun dediyi və mənim də bildiyim məlumata əsasən, sizin vilayətinizdə tələbə inqilabdan qabaqkı dövrə nisbətən 250 dəfə artmışdır. Burada açılan ixtisaslı təhsil mərkəzləri, burada çıxış edən bu gənc tədqiqatçılar, bir yerə toplaşmış bu elmi nümunələr qiymətsiz nailiyyətlərdir. Bunların hamısı inqilabın sayəsində baş vermişdir. İndi gəlib quruluşun bütün fəaliyyətlərindən qara və zülmət təsəvvür yaratmaq düzgündürmü?

Zəncan vilayətində inkişaf göstəriciləri

Mən dünən ümumi çıxışımda dedim ki, bu vilayətdə inkişaf göstəricisi 500-1200 faiz arasındadır. Buna əsasən, demək olar ki, bu vilayətin bütün inkişaf göstəriciləri çoxlu yüksəlişə malikdir. Zəncan vilayəti bir zaman xanların, mülkədarların at oynatdığı, yeyib-dağıtdığı yer idi. Xan nəsilləri bu vilayətin bütün nemətlərini özlərinə götürürdülər, xalq isə bədbəxt vəziyyətdə yaşayırdı. Bu xanlar Qacarlar dövründə idi. Pəhləvilər dövründə onlar qalstuk bağladılar, odekolon vurdular, sərvəti mənimsəmək üçün şah ailəsi ilə qohum oldular, başlarına şlyapa qoydular və modern şəklə düşdülər. Bunlar xalqın İslam inqilabı ilə məhv oldular. Bu gün Zəncan vilayəti bu zəhmətlərin hesabına elə bir yerə çatıb ki, bəzi göstəricilərdə digər bölgələrdən də yüksəkdir. Bu səbəbə görə bizim qəlblərimizdə ümid bulaqları günbəgün daha artıq çağlamalıdır.

Düşmənin üsulları

Düşmən bəzilərini qorxudur, bəzilərinə ölkənin vəziyyətindən yanlış təhlil verir, bəzilərini öz adamına çevirir və bunların düşmənin işinin yerinə yetirməkdən, sözünü danışmaqdan başqa çarələri qalmır. Bəzilərini həvəsləndirir ki, laqeydlik təbli çalsınlar, ehtiras və kef dalınca düşsünlər; xüsusən də onlara daha çox ümidli yerlərdə. Amalların ardınca getməmək, ürəkdə islahat iradəsini məhv etmək və intizamsızlıq da düşmənin işlərindəndir.

Mömin və dindar hərəkətlər

Mən mömin hərəkətlərin tərəfdarıyam. Mən dini hisslərlə siyasət, elm və iqtisadiyyat sahəsinə girən gəncin tərəfdarıyam. Şüarı dini dəyərlər olan bir gənc mənim üçün müqəddəs və sevimli bir varlıq kimidir. Düzdür, mən bütün gəncləri sevirəm, lakin dini dəyərlərə əhəmiyyətli yanaşan gənclər mənim üçün çox əzizdirlər. Bəziləri dini dəyərlərə sədaqət bildirməklə intizamsızlıq yaradırlar, mən bu işlə müvafiq deyiləm. Zəncan universitetlərinin bəyəndiyim xüsusiyyətlərindən biri budur ki, bu universitetlərdə müxtəlif tələbə birliklərinin bir-biri ilə ədəbsiz, hörmətsiz və pis rəftar etmədiklərini, yaxalaşmadıqlarını dedilər. Bu, çox yaxşı haldır, tövsiyə edirəm ki, belə də qalsın. Birliklərin hər biri öz işlərini görsünlər, amma bir-biri ilə dost olsunlar, bir-birinə qarşı hörmətsizlik etməsinlər. Düzdür, inkişaf etmək üçün elmi iradlar bildirmək yaxşıdır. Siyasi və ictimai təfəkkürə malik bir təşkilatın üzvləri bir tərəfə toplaşıb əsaslandırma və danışmaqla məşğul olsunlar. İşləri qurtaranda bunların sözünü qəbul etməyən başqa bir təşkilat başqa bir yerdə cəm olub, onlar da əsaslandırmaya və danışmağa başlasınlar. Əgər belə olsa, çox yaxşıdır. Mən bunu sevirəm. Lakin düşmən qarşısında intizamsızlıq yaratmaq zərərlidir. Təəssüf ki, bir neçə ay bundan əvvəl Tehranda və xoşbəxtlikdən, kiçik bir dairədə buna şahid olduq.

Ümidvarıq bizim hamımız öz vəzifələrimizə əməl edək. İnşallah tələbə toplumu da öz vəzifələrini əvvəlkindən daha artıq və daha aydın surətdə təsvir və tərif etsin və israrla həyata keçirsin. Siz əzizlərin hamısını Allaha tapşırıram. Sizin pak və işıqlı qəlblərinizi nəzərə alıb bir neçə dua edirəm:

İlahi! Bu əziz gəncləri İslam və müsəlmanların gələcəyinin dəyərli ehtiyatları et!

İlahi! Bu xalqın əziz övladlarını bu xalqa bağışla!

İlahi! Xalqımızı bütün sahələrdə qalib et! Bilgi və bəndəlik nurunu bizim qəlblərimizdə artır! Bütün xalqımızı, xüsusən də məmurları bir-birinə daha da mehriban et!

Allahın salamı və rəhməti olsun sizə!