VIII bob. TIBBIY XODIMLARNING FUQAROVIY-
HUQUQIY JAVOBGARLIGI
Fuqarolik huquqi haqida tushuncha
Fuqarolik huquqi - fuqarolar va turli tashkilotlaming mulkiy
va u bilan bog‘liq bo‘lgan nomulkiy munosabatlarini tartibga
soluvchi huquqiy m e’yorlar tizimidir. Fuqarolik qonunchiligi
Fuqarolik kodeksi va boshqa normativ hujjatlardan tashkil topadi.
Fuqarolik huquqiy munosabatlar
subyekti sifatida ham
jismoniy (O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, chet el fuqarolari va
fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar), ham yuridik shaxslar (tashkilotlar,
muassasalar, korxonalar va h. k .), fuqarolik subyekti maqomiga ega
bo‘lgan davlat va ma’muriy-hududiy tuzilmalar bo‘lishi mumkin.
Fuqarolik subyekti maqomining asosiy sharti bu
fuqarolik
protsessual huquq layoqati va fuqarolik
protsessual muomala
layoqatining mavjudligidir. Agarda huquq layoqati subyektning
huquq va majburiyatlarga, ya’ni fuqarolik munosabatlaming
ishtirokchisi
bo‘lish
uchun
subyektning
ijtimoiy-huquqiy
imkoniyatlarga ega bo‘lishini ko‘zda tutsa, protsessual muomala
layoqati - subyektning o‘z harakatlari bilan o‘zi
uchun fuqarolik
huquq va burchlami vujudga keltirish, shuningdek sodir etgan
fuqarolik huquqbuzarliklari uchun mustaqil javob bera olish
layoqatini anglatadi.
Fuqarolik huquqlarining obyektlariga ashyolar, shu jumladan
pul va qimmatli qog‘ozlar,
boshqa buyumlar, mol-mulk, shu
jumladan mulkiy huquqlar, ishlar va xizmatlar,
ixtirolar, sanoat
namunalari, fan, adabiyot, san’at asarlari va intellektual faoliyatning
boshqa natijalari, shuningdek shaxsiy nomulkiy huquqlar va boshqa
moddiy hamda nomoddiy boyliklar kiradi. ( 0 ‘zR FK 81-modda).
Ta’kidlash lozimki, shaxsning sha’ni, qadr-qimmati va ishchanlik
obro‘si ham nomulkiy huquqlarga taalluqli bo‘lib, fuqarolar ularni
sud orqali himoya qilishni talab etishlari mumkin.
0 ‘zbekiston Respublikasi Konstituttsiyasi shaxsning huquq
va erkinliklarini himoya qilishni kafolatlaydi. Xususan, fuqarolik
huquqlarini himoya qilishning boshqa usullari qatorida zarami
to‘lash, ma’naviy ziyonni qoplashni ko‘rsatib o‘tish mumkin ( 0 ‘zR
FK 15-modda).
Dostları ilə paylaş: