Qafqaz Universiteti Materiallar

III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

1397

 

Qafqaz University                                                                                          17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan 

ideas. Jones emphasized that it is crucial to write down tenses of verbs. Tenses assist in finding 

out the meaning of sentence. 

Notes can be taken in both the source language and target language. It depends on 

individuals. Furthermore it is cumbersome situation to know when to note. Here the 

interpreter has the ability to predict upcoming things. 

Researchers argued that students should be made aware of importance of their own 

ways Interpreters should use symbols and abbreviations in their notes in order to save time. 

They can write a word by its pronunciation (high- hi, know-no, night-nite etc) or drop 

mediavel vowels (build-bld, legal- lgl ).What is more short forms of international organiza 

tions should be learned by interpreters. 

Layout of notes is also necessary to keep in mind the information. The idea of the 

diagonal layout has suggested by Rozan and she called it shift. Jones explained it in detail that 

noting the main ideas should be reflected on the page clearly in the form of a diagonal axis 

moving from left to right and from top to bottom. This assists the interpreter to separate the 

sentence components on the page, offering a natural movement of the eyes from left to right 

or from right to left in the left hand margins. 

As a conclusion, note taking has some kind of system because it follows some principles. 

And only way to establish ones system of note taking in consecutive interpreting is to have 

plenty of practice. Only practice will make a perfect interpreter. 

 

 

ECONOMIC TEXT TRANSLATIONS, COMMON                             

MISTAKES, PROBLEMS AND SOLUTIONS 

 

Polad POLADOV 

Qafqaz University 

[e-mail] 

AZERBAIJAN 

 

Any rational translator should have minimum knowledge of not only the field s/he is 

translating, but the text he or she is doing translation of as well. When doing economic-related 

text translations the number one mistake the translator is making is economic-economical 

difference, because while the first means “related to economy”, the latter gives the definition 

of “efficient”. For example, “economic problems in this country can not easily be solved”. 

Now let’s look at this sentence, “Government changed water supply system from post-paid 

subscription to pre-paid subscription management, so that consumers use water economically”. 

So it may sound strange, but we have to bear in mind the importance of the meaning when 

translated.  

The second mistake we may point here is “devaluation” and “depreciation” difference. 

Some translators take depreciation the same as devaluation, so see absolutely no difference in 

between, but as the matter of fact the gap is huge. “Devaluation” translates into Azerbaijani as 

“devalyuasiya”, which means loss of value in domestic currency with respect to international 

currency and this is officially realized by monetary authority of the country. But 

“depreciation” translates into Azerbaijani as “dəyərdən düşmə”, in which case government 

does not formally change exchange rate, but central bank begins the process of maintaining 

the rates up or down by buying or selling foreign currency. It may sound the same for naked 

eye, but pro-translator doing economic-related text should never make the mistake. 

Another term I am going to refer is assets. This jargon is translated like “mal varlığı” 

into Azery. But depending on text it will have meaning of “advantage” or other translation. 

For example, it is worth looking at the below-mentioned sentences to get the gap.  

III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

1398

 

Qafqaz University                                                                                          17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan 

1.  For this vacancy, candidate’s English language knowledge is a must, while Russian 

language is an asset, but not required.  

2.  This year assets of Coca-Cola company have sharply fallen due to ongoing crisis 

around globe.  

In the first sentence asset is “əlavə fayda”, but the second sentence “asset” is “mal varlı-

ğı”. Asset itself splits into two kinds when translated: tangible and intangible assets. Tangible 

asset can also be referred as “physical asset”, which directly translates like “görünən mal var-

lığı”. They are buildings, cars, facilities used by the company. Intangible ones are those that 

can not be seen; for example brand name of the company. For instance, Facebook company just 

name value was 41 billions USDs and now reached 134 bln USDs. This is the value that can 

not be seen. 

Another jargon that most of the translators confuse while doing economic-related 

translations is franchising. Franchising is the use of company name in exchange for money. 

We can give an example of Hilton, Four Seasons hotels as franchising. In Azerbaijan a 

businessman opened the hotel and decided to take the name in exchange for money. Imagine 

that, businessman had given the name of banana to hotel, this time no one would have 

recognized it and it would have taken a lot of time for “banana” to get customers, so they took 

the name of famous hotel in the world, in other words, did franchising. Franchising is 

translated into Azerbaijani as the same.  

Any rational translator become pro in doing economic related texts just by delving into 

business, finance-related texts.  

 

 

THE TRANSLATION PROBLEMS IN                                  

MULTICULTURAL ENVIRONMENTS 

 

Şahrun PIRIYEVA 

Qafqaz Universiteti 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

Translation has a very broad meaning. Nowadays, we meet foreigners everywhere, and 

communicate with them with the help of translation. However, translation has its specific 

challenges as well. One of them is the translation problems in multicultural environments. As 

we know, the globalization takes place all over the world, thereby cultures change and 

develop. As a result of it the interpreters realize that to be a translator is not only to be able to 

speak that language, but also to know the culture of that country. Let’s speak about the 

problems and the ways of solution in translation. 

First of all, if the sides are of various cultures, one of the problems that interpreters 

come across is to give the explanation of humours. These humours belong to any culture, 

nevertheless others don’t understand it. In this case, all the responsibility lies on the translator. 

The interpreter should inform the audience about the joke, and they suppose to laugh. 

The second challenge is there are such words that used and understood only by the 

native speakers. These words can’t be translated, even if we translate them, consequently they 

lose their meanings. For instance, there is a pharase in the Azerbaijan language like “Haqqimi 

halal etmirem” . This musn’t be translated literaly, for it loses its real meaning. In this 

situation, the interpreter should aware the correspondent that these pharases don’t have any 

translation. 

The last problem that I would like to mention is there are some idioms don’t have to be 

translated “word for word” . The Azerbaijani language has such idioms too. They shouldn’t 

III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

1399

 

Qafqaz University                                                                                          17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan 

be translated as they are. So, the interpreters main task is to know the equailent of that pharase. 

Let’s look at some examples. The first example that the idiom “Yola vermek” oughtn’t to be 

translated as “To give a road” , but “play it by ear” . Furthermore, the pharasesuc as “Korsan?” 

should be translated as “Are your fingers thumb?” . 

All these examples show that the connection between interpreting and culture are increasing 

day by day. Thus, every translator has to understand it. In conlusion, the interpreters musn’t 

be satisfied only translating or learning, practicing their professions. Each interpreter ought to 

have outlook and knowledge in all sheres.  

 

 

İDİOMLARIN İNGİLİS DİLİNDƏN AZƏRBAYCAN                         

DİLİNƏ TƏRCÜMƏ PROBLEMLƏRİ 

 

Tofiq QULIYEV 

Azərbaycan Dillər Universiteti 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

İdiomların tərcüməsindən bəhs edərkən dilçilərin  əksəriyyəti haqlı olaraq qeyd edirlər 

ki, bir dilin idiomatik birləşmələrini digər dilin ekvivalent idiomatik birləşmələri ilə vermək 

lazımdır. 

Naməlum bir mətndə bütün sözlər başa düşülür, lakin məna anlaşılmırsa, çətinlik, yəqin 

ki, idiomların işlənməsi ilə bağlıdır. Tutaq ki, belə bir mətn verilmişdir: 

Fred is a real cool cat. He never blows his stack and hardly ever flies off the handle. 

What’s more, he knows how to get away with things … Well, off course, he is getting on, too. 

His hair is pepper and salt, but he knows how to make up for lost time by taking it easy. He 

gets up early, works out, and turns in early. He takes care of the hot dog stand like a breeze 

until he gets time off. Sam’s got it made; this is for him. 

Azərbaycanlı oxucu cool (“sərin”),  cat (“pişik”),  blow  (“əsmək”),  stack (“topa”), fly 

(“uçmaq”),  handle  (“dəstək”) və s. sözləri bilsə belə, ingilis dilində verilmiş bu mətni tam 

başa düşməyəcək, çünki, həmin sözlərin dəqiq tərcüməsini adi lüğətlər vermir. Həmin mətnin 

ingilis dilində formal variantı aşağıdakı kimidir: 

Fred is really a calm person. He never loses control of himself and hardly ever becomes 

too angry. Furthermore, he knows how to manage his business financially by using a few 

tricks ... Needless to say, he, too, is getting older. His hair is beginning to turn grey, but he 

knows how to compensate for wasted time by relaxing. He rises early, exercises, and goes to 

bed early. He manages his frankfurter stand without visible effort, until it is someone else’s 

turn to work there. Fred is successful; he has reached his life’s goal. 

“Fred çox sakit adamdır. O, heç vaxt öz üzərində  nəzarəti itirmir və nadir hallarda 

əsəbləşir. Bundan əlavə, o, bəzi kələklər işlətməklə öz maliyyə işlərini necə aparmağı bilir ... 

Sözsüz ki, o da qocalır.Onun saçı ağarır, lakin o, itirilmiş qüvvəsini istirahət etməklə bərpa 

etməyi bacarır. O, erkən oyanır, idman edir və tez yatır. Kolbasa mağazasında o, kimsə onu 

əvəz edənədək öz işinin öhdəsindən çox səy göstərmədən gəlir.Fred tamamilə xoşbəxtdir, - o, 

həyatda məqsədinə çatmışdır”. 

İngilis idiomlarının Azərbaycan dilinə  tərcüməsi zamanı adekvatlığa nail olmaq üçün 

müxtəlif tərcümə üsul və növlərinə müraciət edilə bilər. Onlar aşağıdakılardır: 

1. Ekvivalent tərcümə. Bu zaman Azərbaycan dilində tapılan qarşılıq ingilis idiomatik 

birləşməsi ilə  həm mənaca, həm də ifadə vasitələrinə görə üst-üstə düşür:  to spring up like 

mushrooms – göbələk kimi çıxmaq, a lot of (yaxud much) water has flowed (flown yaxud run) 

under the bridge (yaxud bridges) since … –o vaxtdan çox sular axıb və s. 

III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

1400

 

Qafqaz University                                                                                          17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan 

2. Analoji tərcümə. Bu zaman Azərbaycan dilində tapılan qarşılıq ingilis idiomatik 

birləşməsinə mənasına görə adekvat olur, lakin ifadə vasitələrinə görə ondan tamamilə, yaxud 

qismən fərqlənir: a burnt child dreads the fire – ilan vuran ala çatıdan da qorxar, in for a 

penny, in for a pound – gərçi oldun dəyirmançı, çağır gəlsin dən, Koroğlu, to measure other’s 

corn by one’s own bushel – hər şeyi öz arşını ilə ölçmək və s. 

3. Təsviri tərcümə. Bu zaman ingilis idiomlarının mənası Azərbaycan dilində təsvir yolu 

ilə verilir. Təsviri tərcümədən ingilis idiomunun Azərbaycan dilində ekvivalent və ya analoqu 

olmadığı hallarda istifadə olunur: səlahiyyətini üzərindən götürmək, to set the Thames on fire 

– “qeyri-adi bir şey etmək”, a Dutch bargain – “birtərəfli xeyir verən sövdələşmə”, chew the 

fat (və ya rag) – “dilotu yemək”,  to talk to smb like a Dutch uncle – “kiminsə başına ağıl 

qoymaq” the answer is a lemon– “bu nömrə keçməz” və s. 

4. Antonimik tərcümə. Bu zaman inkar formalı  və  mənalı idiomatik birləşmə 

Azərbaycan dilində  təsdiq konstruksiyasının və  əksinə, təsdiq formalı birləşmə inkar 

konstruksiyasının köməyilə verilir: what is bred in the bone will not go out of the flesh – 

qozbeli qəbir düzəldər, there is one good wife in the country, and every man thinks he has 

hers – heç kəs öz ayranına turş deməz və s. 

5. Kalka yolu ilə tərcümə. Bu zaman ingilis idiomu Azərbaycan dilinə kalka edilir: the 

moon is not seen when the sun shines – “günəş  çıxanda aygörünməz”, Damocles’ sword – 

“Damokl qılıncı”, the cold war – “soyuq müharibə”, a stony heart – “daş ürək”, a ship of the 

desert – “səhra gəmisi”, an iron hand in a velvet glove – “məxmər əlcəkdə dəmir əl” və s.  

6. Kombinasiya üsulu ilə tərcümə. Bu zaman ingilis idiomu Azərbaycan dilnə kalka və 

təsviri tərcümənin kombinasiyası ilə verilir: to carry coals to Newcastle (“Nyukasla kömür 

daşımaq” – Nyukasl İngiltərədə daş kömür sənayesinin mərkəzidir) – Naxçıvana duz aparmq, 

the three tailors of Tooley Street –“Tuli küçəsindən olan üç dərzi” (özünü bütün millətin 

nümayəndəsi hesab edən bir qrup adam), theTrojan Horse –“Troya atı” (gizli təhlükə), 

Cassandra warnings – “Kassandra xəbərdarlıqları” (məhəl qoyulmayan, lakin baş verən 

xəbərdarlıqlar; əsatirə görə, Kassandra peyğəmbərlik vergisi verilmiş Troya çariçasıdır), the 

iron lady – dəmir ledi (xanım) – “Marqaret Tetçer” (İngiltərənin sabiq baş naziri) və s. 

 

 

EYE-CATHING IDIOMS AND JAW-DROPPING SLANGS 

 

Ulvi OJAQLI 

Qafqaz University 

[e-mail] 

AZERBAIJAN 

 

As a known English language is so famous all over the world. Everybody wants to learn 

English from speakers and native teachers. We spend a lot of money for that. By the way 

these types of native speakers use some English tricks. Why did I use “tricks”? Because if you 

notice to their speech, you will easily observe that they use slangs and idioms which we can 

not understand. As a result we see their imcomprehensible talkings and feel ourselves bad. 

That’s why I decided to write this thesis about difficult slangs and idioms.  

 On the other hand slangs and idioms can confuse translators. There are some reasons 

for it. First of all, each slang and idiom has different meanings and different translations, and 

these kinds of words also look like each other. I want to give one example about it: 

I have one friend. He is a good translator. Although he is a good translator, he had a big 

problem about translation of one word. He wrote me about it and I started to search this word. 

In a summarize, this word was “balls”. Everybody knows that “ball” is a round thing that used 

to play football or something like that.But in that text “ball” was used for other meaning. Lets see.  

III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

1401

 

Qafqaz University                                                                                          17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan 

The context was: Speaker A: Did you get the good job? 

Speaker B: No, I am balls. 

Lets see the meaning in this case. “Balls” was used as an adjective in this case. The 

meaning is “ having failed or lost”, “ out of luck”. In this situation I want to share some 

difficult slangs and idioms: 

“Done-zo”- First time when I have been to England my friend ( David Maccenzie) have 

used one word in context: Oh man, what a long day. I am done-zo. I'm going to bed. Then I 

have gone to my flat and started to find out the meaning. The result was shocked me: Done-zo 

is used for bad situations. 

Synonims: tired, exhausted 

“Pear-shaped”- The next slang is pear shaped. This word is also used for bad context: 

“Since I lost my job, everything's gone pear-shaped” 

Synonims: problematic, troublesome, confused 

The other interesting slang is “Goat”- It is a fact, goat is a stubborn animal. It also has 

some bad characteristics. But in some cases moderators use “goat” in other meaning. For 

example: Sarah made Michael the goat for the broken lamp. Then I researched the etymology 

of this slang (goat). Goat is short for 'scapegoat', which is a person or thing that is given all 

blame or responsibility for a negative event. A 'goat' is the opposite of a hero. 

 When I have been to Czech Republic for the Youth in action, I had a friend there. The 

first day of camp he called me and asked “ we will go to pub, you want to join to us? Let’s 

drink some “brewski”. First I shocked because I thought “brewski” is a person but after that I 

called him again and asked the meaning of brewski. He explained “brewski” is a beer, any 

beer. 

The other shocking slang is “high five”. We had a seminar in Turkey about “Debate in 

modern World” and I had also speech. I finished my speech and turn to my supervisor for 

asking my speech result. He was native English. His answer was: “High Five, Ulvi”. I came to 

our hotel and started to search “high five”. This slang means “A way to say 'Bravo!' or 'Good 

job!' by slapping someone's hand in the air; to congratulate someone”. After that I understood 

the reason of my supervisor’s action. Etymology of this slang: There are five fingers on your 

hand, and you lift your hand high into the air to give a 'high five'. This is a common gesture 

first used by African-American basketball players and now used by many people in a variety 

of contexts. You can also give a 'low five' or go 'down low' after giving someone a high five. 

I have a good story about interesting slang. My second London day. We wanted to go 

our university for the party. But I was ill. My classmate called me and said: “Oh Ulvi, you are 

ill but today we are going to raise the roof tonight”. I stopped and thought. Because Julia was 

a girl and she can not raise the roof. After that I searched this slang and saw the definition. It 

means “ To have fun and make a lot of noise”. 

The other page of my thesis is about idioms. Actually idioms were used for abbreviate 

some sentences. But I want to write some difficult idioms that we can not understand easily.  

The first one is “ to make ends meet”. If we want to translate it word by word it will be 

so foolish. But what can we do? There are some idioms that they according to our “mother 

language words”. Example in the context: It's almost impossible trying to keep up with the 

high cost of living. It's true. Things are so expensive nowadays that it's very difficult to make 

ends meet. 

You know, even with Lucie's salary, our combined income is hardly enough to pay all 

the bills. 

Our new idiom has two meaning in British English. “Cat and Mouse”. The first 

meaning of this idiom is house. This meaning is used for good situations, but other meaning is 

used for bad situations. Definition: 

III INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS 

1402

 

Qafqaz University                                                                                          17-18 April 2015, Baku, Azerbaijan 

TƏRCÜMƏ ZAMANI ETNIK TƏFƏKKÜRÜN                                      

MƏHSULU KIMI IDIOMLAR 

 

Vüsalə HÜSEYNOVA 

Qafqaz universiteti 

[e-mail] 

AZƏRBAYCAN 

 

İdiomlar ismi və ya feli birləşmələr və yaxud da qəlibləşmiş ifadələr olub, daha çox mə-

cazi məna ifadə edən sözlərə deyilir. Idiomların mənası onu təşkil edən hissələrin birlikdə təş-

kil etdiyi məna ilə çox vaxt əlaqədar olmur və üst-üstə düşmür. Bundan əlavə idiomlar dilin 

ümumi qrammatik quruluş qaydasına da uyğun gəlməyən ifadələr şəklində qəbul edilmişdir. 

Nəticə olaraq deyə bilərik ki, ingilis dilində idiomlar daha çox qəlibləşmiş ifadələrdir və dilin 

qanunauğyunluqlarını izləmirlər.Dil istifadəçiləri dildə olan belə ifadələrin bir o qədər də 

fərqinə varmasalar da, eyni fikrin digər dillərdə ifadə olunması zamanı, yəni, tərcümə 

prossesində bu ifadələr çətinlik yaradırlar.Ölkələr arasında beynəlxalq əlaqələrin genişlənməsi 

ilə tərcümə peşəsi də daha əvvəl müşahidə olunmayan inkişaf dövrünə girmişdi.Tərcümə üçün 

maneə hesab olunan idiomların tərcüməsi haqqında da bir sıra nəzəriyyələr irəli sürülmüşdü. 

Idiomların tərcüməsi üçün linqvistiklər bir sıra yollar təqdim etmişdilər.Misirli professor Mona 

Baker idiomların tərcümə prossesində bir sıra çətinliklər yaratmasına baxmayaraq, bu çətin-

liklərin öhdəsindən gəlmək üçün bir sıra strategiyalar təklif etmişdir. Onun təqdim etdiyi stra-

tegiyalara aşağıdakılar daxildir: 

1. Hədəf dildə məna və formaca uyğun olan ifadələrin seçilməsi 

Etnik təfəkkürdən asılı olmayaraq bütün dünya xalqları tarixən bəzi düşüncələri eyni şəkil-

də qəbul etmişdir.Qəbul olunmuş bu qəlibləşmiş ifadələr bütün dillərdə eyni mənanı ifadə edir. 

Məsələn:  

1. Out of sight, out of mind- gözdən uzaq, könüldən iraq 

2. Pull someone’s leg- kiminsə ayağından çəkmək 

3. Cat got your tongue?- dilini pişik yeyib? 

Maraqlı  məqamlardan biri isə odur ki, coğrafi baxımdan heç də yaxın olmayan, hətta 

dillərin tipologiyasına görə bir-birinə bu qədər uzaq olan azərbaycan və ingilis xalqların dilin-

də  məna və quruluşca eyni ifadələr mövcuddur.Nəticə olaraq deyə bilərik ki, bu insanların 

bəzi məqamlarda dünyanı eyni qəbul etməsi ilə əlaqədardır. 

Idiomların tərcüməsi zamanı bu strategiyadan istifadə edərkən isə çox diqqətli olmaq 

lazımdır.Çünki bəzən etnik təfəkkürün eyni olmaması tərcüməçini yanılda bilər. Məsələn, wise 

as an owl idiomu azərbaycan dilinə bəyquş kimi ağıllı ifadəsi ilə tərcümə oluna bilməz.Azər-

baycan xalqının təfəkküründə  bəyquş  ağıl timsalı deyil, əksinə xarabalıq timsalıdır ki, hətta 

buna 12-ci əsr Nizami yaradıcılığında da rast gəlirik. 

2. Hədəf dildə mənaca uyğun olan lakin formaca fərqli olan ifadələrin seçilməsi 

Yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, bəzən etnik təfəkkür tamamilə üst-üstə düşür.Bəzən 

isə təfəkkür eyni olsa da ifadə tərzi müxtəlif olur. 

Məsələn, 

1. a bird in the hand is worth to in the bush- soğan olsun nəğd olsun. 

2. beat around the bush- nala mıxa vurmaq və s. 

Tərcümə zamanı uyğun ekvivalenti tapmaq bu strategiyanın  əsas çətinliklərindən biri-

dir. Quruluş və leksik baxımdan fərqliliklər olduğuna görə bəzən tərcüməçi mövcud olan ifa-

dəni tapa bilmir və bu da müəyyən mənada tərcümənin keyfiyyətini aşağı sala bilər. 

3. Parafraza (mənanı saxlamaq şərti ilə öz sözləri ilə ifadə etmək) yolu ilə tərcümə etmək 

Idiomların tərcüməsi zamanı müşahidə olunan çətinliklərdən biri isə ondan ibarətdir ki, 

idiom məzmunla əlaqədar anlaşıldığı halda hədəf dildə onu ifadə etmək üçün heç bir qarşılıq