Termiz davlat universiteti botanika kafedrasi
Yüklə 0,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Qovoqning o’tkazuvchi nay- tolali bog’lamini tekshirish Asbob va materiallar
|
Asbob va materiallar: mikroskop, makkajo’xori poyasining bo’yidan va enidan kesib
tayyarlangan mikropreparatlar. Ishlash tartibi. Makkjo’xori poyasidan tayyaolangan kesma prepareti mikroskopning sak katta qilib ko’rsatadigan obyektivida tekshirilsa, uning, asosan, parenxima hujayralaridan iborat ekanligi, buning oralarida ko’p miqdorda yopiq nay tolali naylar bog’lami boligi ko’rinadi.Tolila nay bog’lamida po’sti qalin , ilma teshik ikkita yirik naydan boshqa yana diametri kichik, spiral va halqasimon bir necha naylar bo’ladi. Ana shulardan hammasi ksilema elementidan iborat. Plastinka shaklida to’rsimon naychalar bo’ladi. Bunga protoplazma bilan to’lgan yo’ldosh hujayra kelib tushadi. Bundan tashqari, floema tarkibiga, ichida zaxira moddalari bo’ladigan parenxima hujayralari kiradi. Makkajo’xorining lub tolalari bo’lmaydi. Ksilema va floemani po’sti juda qalin bo’lgan sklerenxima mexanik to’qimasi o’rab olgan bo’ladi. Makkajo’xorining mikroskopda ko’ringan yopiq tolali naylar bog’lamlarining rasmi daftarga chizib olinadi. 2- amaliy ish. . Qovoqning o’tkazuvchi nay- tolali bog’lamini tekshirish Asbob va materiallar: mikroskop, qovoq poyasidan tayyorlangan mikropreparat. Ishlash tartibi. Mikropreparat mikroskop ostida ko’riladi.O’tkazuvchi bog’lam qovoq poyasida ikkita doira shaklida joylashadi.Ichki doira bog’lami yirik, tashqi doira bog’lami mayda bo’ladi. Yirik bog’lam mikroskopda ko’rish uchun kattalik qiladi, shuning uchun preparatni siljitib, mayda bog’lami qidirib topiladi. Shu ravishda ayrim bog’lam tuzilishi ko’zdan kechirilsa po’sti qalin ksilema naylarini va floemaning to’rsimon naylarini ko’rish mumkin.Floema lub bog’lamining tashqi va ichki tomonida joylashgan bo’ladi, shuning uchun bu xildagi bog’lam bikollateral bog’lam deb ataladi.Floemada to’rsimon naylar yaqqol ko’rinib turadi, buni kattaligidan teshikli plastinkadan topib olsa bo’ladi. To’rsimon naylardan ichida protoplazmasi bo’lgan, uchburchak ko’rinishli mayda yo’ldosh hujayralar kelib tutashadi.Floema tarkibida yuqorida ko’rsatib o’tilganlardan tashqari, yana lub tolasi va g’amlovchi parenxima bo’ladi.Lubning barcha elementlari hujayra po’sti uncha qalin bo’lmagan sellulozadan iboratdir. Ksilema tarkibiga hujayra po’sti har xil qalinlikda bo’lgan spiral to’rsimon , halqasimon naylar kiradi.Naylar tevaragida va oralig’ida hujayra po’sti qalinlashgan yog’ochlik parenximasi va yog’ochlik tolalari joylashadi. Ochiq nay tola bog’lamida lub tolasi bilan yog’ochlik tolasi orasida to’gri to’rtburchak ko’rinishida sal cho’ziq hujayralardan iborat kambiy joylashadi.Kambiy hujayralari to’g’ri qator shaklida joylashib, po’sti ichida tirik modda bo’ladi va tez bo’linib ko’payib turadi. Buning natijasida ichki tomondan yog’ochlik hujayralari, tashqi tomondan lub hujayralari vujudga kelib turadi.Shunday qilib, bog’lam yog’ochlik va lubning ko’payishi hisobiga yo’g’onlasha boradi. Kambiydan paydo bo’lgan bu yangi elementlar ikkilamchi lub va ikkilamchi yog’ochlikka ichki tomonidan, ikkilamchi lubga tashqi tomonidan (prokambiy ishtirokida vujudga keladigan) dastlabgi yog’ochlik va dastlabki lub kelib tutashadi. Kambiyli mana bunday nay-tola bog’lamga ochiq bog’lam deyiladi. Qovoq palagi poyasidagi yuqorida sanab o’tilgan nay-tola bog’lam elementlari mikroskopning katta qilib ko’rsatadigan obyektivida tekshirilib, rasmi daftarga chizib olinadi. Yüklə 0,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|