Yer: Van, Rescate Otel program ve özetler programme and abstracts

Anahtar Kelimeler: Hipnoz, Mesmer, Nevsal-i Afiyet.
Summary
   The term of “hipnoz”, comes from “hypnosis” in ancient Greek mithology which 
is  known  as  the  god  of  sleep.  Hypnosis  is  another  person's  consciousness  and 
awareness  through  inculcate,  body,  feelings,  emotions,  thoughts,  memories  or 
changes  in  behavior  designed  to  achieve  this  result  or  action  or  procedure  that 
reveals the method of application. Hypnotism is usually used in sporadic cases as a 
method  of  alternative  and  complementary  medicine.  However,    historically,  in  
many  ancient  civilizations,  hypnosis  is  used  by  healers,  mediums  and  priests, 
particularly to influence people, go into trance or ward off evil spirits. Hypnotism 
was introduced by the Austrian physician Frans Anton Mesmer to medicine as a 
scientifically  (1734  –  1815).  Hypnotism  has  become  populer  after  the  doctoral 
thesis, "Upon the Influence of the Stars on the Human Body", published in 1765, by 
Frans Anton Mesmer. In this study we evaluated that the historical development of 
hypnotism  and  translations  of  "hypnotism  and  magnetism"  topic  in  "Nevsal-i 
Afiyet" book which was published in 1898. 
Key Words: Hypnosis, Mesmer, Nevsal-i Afiyet.
Huneyn bin İshâk’ın İslam Tıbbına Katkıları
Hunayn bin Ishaq's Contributions  to Islamic Medicine
Mahmut GÜRGAN (1), İnci HOT (2)
(1) Yrd. Doç. Dr., Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve 
Etik Ad. 
(2) Doç. Dr., İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve 
Etik Ad.
e-mail:mgü[e-mail]
Özet
  İslam tıbbının iki yüz yıl kadar süren ilk döneminde öncelikle antik dönemin tıbbi 
mirasını içeren birçok Yunan ve Hint tıp bilgininin eserleri Arapça’ya aktarılmıştır. 
Çeviri  dönemi  olarak  da  adlandırılan  bu  dönem  sayesinde  mevcut  tıp  bilgilerini 
özümseyen  Müslüman  hekimler zamanla kendi  tecrübelerini de  kitaplarda yazılı 
olanlarla  birleştirerek  ileride  Latinceye  çevrilerek  Avrupa  tıbbının  temelini 
oluşturacak olan orijinal eserler vermişlerdir. Bu dönemin çevirmen-hekimlerinden 
en  ünlüsü  kuşkusuz,  Latince  literatürde  Johannitius  olarak  bilinen  Huneyn  bin 
İshâk’tır (808-873). İS. 810 yılında Irak’ın Kufe kenti yakınlarındaki Hîra’da, Hris-
tiyan bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Huneyn bin İshâk, eczacı olan babasının 
da etkisiyle, erken yaşta tıp bilimine merak salarak, eğitim almak üzere Bağdat’a 
giderek ünlü hekim Yûhannâ bin Mâseveyh’ın yanında tıp öğrenmeye başlamıştır. 
Bir müddet sonra dönemin tıp ve felsefe dili olan Grekçe'yi öğrenmeye karar veren 
Huneyn  önceleri  İbnü'l-Hasî  adlı  bir  kişiden  Grekçe  dersleri  almış,  sonra  da 
İskenderiye  ve  Bizans'a  yaptığı  yolculuklarla  bu  dili  mükemmel  şekilde 
öğrenmiştir.  Bağdat'ta  dönüşünden  sonra  daha  on  yedi  yaşında  Galen’in 
kitaplarından  başarılı  çeviriler  yapan  Huneyn, Abbasî  Halifesi  Me'mûn'un  özel 
hekimi Cibrâîl b. Buhtîşû'un desteğiyle Beytülhikme'ye kabul edilmiş ve çok sayıda 
Grekçe eseri Süryânîce’ye ve Arapça'ya çevirmiştir. Yaptığı önemli çevirilerin yanı 
sıra mesleğinde de başarılı bir hekim olan Huneyn bin İshak tıp alanında 118 telif 
eser de yazarak tıp bilimine de önemli katkılarda bulunmuştur. Tıbba bilimine giriş 
niteliğindeki Kitâbü'l-Mesâ'il fi't-tıb adlı eseri Ortaçağ boyunca İslâm dünyasında, 
Latince tercümeleri vasıtasıyla da Avrupa'da ders kitabı olarak okutulmuştur. Bu 
bildiri kapsamında Huneyn bin İshâk’ın hayatı, eserleri ve tıbba katkısı incelenmek-
tedir.  
Summary
   At the time of the initial period of Islamic medicine,  two hundred years of medical 
heritage of antiquity containing primarily many of the works of Greek and Indian 
medical knowledge was transferred into Arabic. Through this period, also called the 
period of translating, medical information available assimilating Muslim physicians 
time by combining their experiences in the future is written in the book was trans-
lated into Latin, which will form the basis of European medicine original works of 
art. Undoubtedly the most famous the translator- physician of this period is, Hunayn 
bin Ishaq, known in Latin literature as Johannitius ( 808-873 ). Hunayn bin Ishaq 
was born at A.D. 810  in Hira, a city near Iraq's Kufa, as a son of a Christian family. 
He was curios for medical sciences at an early age, with the effect of his pharmacist 
father, and, release to study in Baghdad besides of famous physician Yûhannâ bin 
Mâseveyh and began to learn medicine. After a while period, Hunayn decided, to 
learn Greek  the language of medicine and philosophy, previously Ibn al - Hashimi, 
a  person  named  from  Greek  courses  taken,  then Alexandria  and  Byzantium  his 
journey  with  this  language  perfectly  learned. After  returning  to  Baghdad  than 
seventeen years old, successful translation of Galen 's book that makes Hunayn, 
with the support of Buhtîşû, the Abbasid Caliph Mamun Cibrâîl 's adopted Beytül-
hikme and many Greek works had been translated into Syriac and Arabic. In addi-
tion to his important translation profession was Hunayn bin Ishaq, also a successful 
physician and writing in the medical field 118 copyrighted work has contributed 
significantly to medical science. Introduction to the science of medicine in his work 
Kitab al - Mesâ'il fi't - Tıb in the Islamic world during the Middle Ages, in Europe 
through Latin translations were taught in textbooks. In this Manuscript are, Hunayn 
bin Ishaq 's life, works and his contributions to İslamic Medicine examined.
115

1898 Tarihinde Yayınlanan “Nevsal-i Afiyet” Kitabındaki 
“Hipnotizma – Manyetizma”  Başlıklı Yazı Bağlamında 
Hipnoz Tedavisinin Değerlendirilmesi
The Evaluation of Hypnosis Treatment,  Contextual of 
"Hypnotism and Magnetism" Topic in "Nevsal-i Afiyet" 
Book Which was Published in 1898
Mesut ERSOY*,  Eray Serdar YURDAKUL*,  Fatih NAMAL*
* Gülhane Askeri Tıp Akademisi
Tıp Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı 
Etlik / ANKARA
[e-mail]
Özet
    Hipnoz  terimi,  Yunan  mitolojisinde  uyku  tanrısı  olarak  bilinen  Hypnosis’ten 
gelmektedir. Hipnoz, telkin yoluyla diğer bir kişinin bilinç ve farkındalık, vücut, 
hisler,  duygular,  düşünceler,  hafıza  veya  davranışlarında  değişiklik  elde  etmek 
üzere tasarlanmış veya bu sonucu ortaya çıkaran eylem veya prosedürlerden oluşan 
uygulama yöntemidir. Hipnotizma günümüzde genellikle alternatif ve tamamlayıcı 
tıp yöntemi olarak sporadik vakalarda kullanılmaktadır. Ancak, tarihte bir çok antik 
medeniyette şifacılar, medyumlar, kahinler tarafından özellikle insanları etkilemek, 
transa  geçmek  veya  kötü  ruhları  kovmak  amacıyla  kullanılmıştır.  Hipnotizmayı, 
bilimsel olarak tıbba tanıtan, Avusturyalı hekim Frans Anton Mesmer’dir ( 1734 – 
1815). Hipnotizma, Frans Anton Mesmer’in 1765 yılında yayınladığı “Yıldızların 
ve  Seyyarelerin  İnsan  Vücuduna  Fizyolojik  Etkileri’’  başlıklı  doktora  tezinden 
sonra tekrar popüler hale gelmiştir. Bu çalışmada hipnotizmanın tarihsel gelişimi ve 
1898  tarihinde  yayınlanan  “Nevsal-i Afiyet”  kitabındaki  “Hipnotizma  -  Many-
etizma”  başlıklı  yazının  tercümesi  kapsamında  hipnotizma  konusu 
değerlendirilmiştir. 
Anahtar Kelimeler: Hipnoz, Mesmer, Nevsal-i Afiyet.
Summary
   The term of “hipnoz”, comes from “hypnosis” in ancient Greek mithology which 
is  known  as  the  god  of  sleep.  Hypnosis  is  another  person's  consciousness  and 
awareness  through  inculcate,  body,  feelings,  emotions,  thoughts,  memories  or 
changes  in  behavior  designed  to  achieve  this  result  or  action  or  procedure  that 
reveals the method of application. Hypnotism is usually used in sporadic cases as a 
method  of  alternative  and  complementary  medicine.  However,    historically,  in  
many  ancient  civilizations,  hypnosis  is  used  by  healers,  mediums  and  priests, 
particularly to influence people, go into trance or ward off evil spirits. Hypnotism 
was introduced by the Austrian physician Frans Anton Mesmer to medicine as a 
scientifically  (1734  –  1815).  Hypnotism  has  become  populer  after  the  doctoral 
thesis, "Upon the Influence of the Stars on the Human Body", published in 1765, by 
Frans Anton Mesmer. In this study we evaluated that the historical development of 
hypnotism  and  translations  of  "hypnotism  and  magnetism"  topic  in  "Nevsal-i 
Afiyet" book which was published in 1898. 
Key Words: Hypnosis, Mesmer, Nevsal-i Afiyet.
Huneyn bin İshâk’ın İslam Tıbbına Katkıları
Hunayn bin Ishaq's Contributions  to Islamic Medicine
Mahmut GÜRGAN (1), İnci HOT (2)
(1) Yrd. Doç. Dr., Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve 
Etik Ad. 
(2) Doç. Dr., İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Tıp Tarihi ve 
Etik Ad.
e-mail:mgü[e-mail]
Özet
  İslam tıbbının iki yüz yıl kadar süren ilk döneminde öncelikle antik dönemin tıbbi 
mirasını içeren birçok Yunan ve Hint tıp bilgininin eserleri Arapça’ya aktarılmıştır. 
Çeviri  dönemi  olarak  da  adlandırılan  bu  dönem  sayesinde  mevcut  tıp  bilgilerini 
özümseyen  Müslüman  hekimler zamanla kendi  tecrübelerini de  kitaplarda yazılı 
olanlarla  birleştirerek  ileride  Latinceye  çevrilerek  Avrupa  tıbbının  temelini 
oluşturacak olan orijinal eserler vermişlerdir. Bu dönemin çevirmen-hekimlerinden 
en  ünlüsü  kuşkusuz,  Latince  literatürde  Johannitius  olarak  bilinen  Huneyn  bin 
İshâk’tır (808-873). İS. 810 yılında Irak’ın Kufe kenti yakınlarındaki Hîra’da, Hris-
tiyan bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Huneyn bin İshâk, eczacı olan babasının 
da etkisiyle, erken yaşta tıp bilimine merak salarak, eğitim almak üzere Bağdat’a 
giderek ünlü hekim Yûhannâ bin Mâseveyh’ın yanında tıp öğrenmeye başlamıştır. 
Bir müddet sonra dönemin tıp ve felsefe dili olan Grekçe'yi öğrenmeye karar veren 
Huneyn  önceleri  İbnü'l-Hasî  adlı  bir  kişiden  Grekçe  dersleri  almış,  sonra  da 
İskenderiye  ve  Bizans'a  yaptığı  yolculuklarla  bu  dili  mükemmel  şekilde 
öğrenmiştir.  Bağdat'ta  dönüşünden  sonra  daha  on  yedi  yaşında  Galen’in 
kitaplarından  başarılı  çeviriler  yapan  Huneyn, Abbasî  Halifesi  Me'mûn'un  özel 
hekimi Cibrâîl b. Buhtîşû'un desteğiyle Beytülhikme'ye kabul edilmiş ve çok sayıda 
Grekçe eseri Süryânîce’ye ve Arapça'ya çevirmiştir. Yaptığı önemli çevirilerin yanı 
sıra mesleğinde de başarılı bir hekim olan Huneyn bin İshak tıp alanında 118 telif 
eser de yazarak tıp bilimine de önemli katkılarda bulunmuştur. Tıbba bilimine giriş 
niteliğindeki Kitâbü'l-Mesâ'il fi't-tıb adlı eseri Ortaçağ boyunca İslâm dünyasında, 
Latince tercümeleri vasıtasıyla da Avrupa'da ders kitabı olarak okutulmuştur. Bu 
bildiri kapsamında Huneyn bin İshâk’ın hayatı, eserleri ve tıbba katkısı incelenmek-
tedir.  
Summary
   At the time of the initial period of Islamic medicine,  two hundred years of medical 
heritage of antiquity containing primarily many of the works of Greek and Indian 
medical knowledge was transferred into Arabic. Through this period, also called the 
period of translating, medical information available assimilating Muslim physicians 
time by combining their experiences in the future is written in the book was trans-
lated into Latin, which will form the basis of European medicine original works of 
art. Undoubtedly the most famous the translator- physician of this period is, Hunayn 
bin Ishaq, known in Latin literature as Johannitius ( 808-873 ). Hunayn bin Ishaq 
was born at A.D. 810  in Hira, a city near Iraq's Kufa, as a son of a Christian family. 
He was curios for medical sciences at an early age, with the effect of his pharmacist 
father, and, release to study in Baghdad besides of famous physician Yûhannâ bin 
Mâseveyh and began to learn medicine. After a while period, Hunayn decided, to 
learn Greek  the language of medicine and philosophy, previously Ibn al - Hashimi, 
a  person  named  from  Greek  courses  taken,  then Alexandria  and  Byzantium  his 
journey  with  this  language  perfectly  learned. After  returning  to  Baghdad  than 
seventeen years old, successful translation of Galen 's book that makes Hunayn, 
with the support of Buhtîşû, the Abbasid Caliph Mamun Cibrâîl 's adopted Beytül-
hikme and many Greek works had been translated into Syriac and Arabic. In addi-
tion to his important translation profession was Hunayn bin Ishaq, also a successful 
physician and writing in the medical field 118 copyrighted work has contributed 
significantly to medical science. Introduction to the science of medicine in his work 
Kitab al - Mesâ'il fi't - Tıb in the Islamic world during the Middle Ages, in Europe 
through Latin translations were taught in textbooks. In this Manuscript are, Hunayn 
bin Ishaq 's life, works and his contributions to İslamic Medicine examined.
116

1898 Tarihinde Yayınlanan “Nevsal-i Afiyet” Kitabındaki 
“Hipnotizma – Manyetizma”  Başlıklı Yazı Bağlamında 
Hipnoz Tedavisinin Değerlendirilmesi
The Evaluation of Hypnosis Treatment,  Contextual of 
"Hypnotism and Magnetism" Topic in "Nevsal-i Afiyet" 
Book Which was Published in 1898
Mesut ERSOY*,  Eray Serdar YURDAKUL*,  Fatih NAMAL*
* Gülhane Askeri Tıp Akademisi
Tıp Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı 
Etlik / ANKARA
[e-mail]
Özet
    Hipnoz  terimi,  Yunan  mitolojisinde  uyku  tanrısı  olarak  bilinen  Hypnosis’ten 
gelmektedir. Hipnoz, telkin yoluyla diğer bir kişinin bilinç ve farkındalık, vücut, 
hisler,  duygular,  düşünceler,  hafıza  veya  davranışlarında  değişiklik  elde  etmek 
üzere tasarlanmış veya bu sonucu ortaya çıkaran eylem veya prosedürlerden oluşan 
uygulama yöntemidir. Hipnotizma günümüzde genellikle alternatif ve tamamlayıcı 
tıp yöntemi olarak sporadik vakalarda kullanılmaktadır. Ancak, tarihte bir çok antik 
medeniyette şifacılar, medyumlar, kahinler tarafından özellikle insanları etkilemek, 
transa  geçmek  veya  kötü  ruhları  kovmak  amacıyla  kullanılmıştır.  Hipnotizmayı, 
bilimsel olarak tıbba tanıtan, Avusturyalı hekim Frans Anton Mesmer’dir ( 1734 – 
1815). Hipnotizma, Frans Anton Mesmer’in 1765 yılında yayınladığı “Yıldızların 
ve  Seyyarelerin  İnsan  Vücuduna  Fizyolojik  Etkileri’’  başlıklı  doktora  tezinden 
sonra tekrar popüler hale gelmiştir. Bu çalışmada hipnotizmanın tarihsel gelişimi ve 
1898  tarihinde  yayınlanan  “Nevsal-i Afiyet”  kitabındaki  “Hipnotizma  -  Many-
etizma”  başlıklı  yazının  tercümesi  kapsamında  hipnotizma  konusu 
değerlendirilmiştir. 
Anahtar Kelimeler: Hipnoz, Mesmer, Nevsal-i Afiyet.
Summary
   The term of “hipnoz”, comes from “hypnosis” in ancient Greek mithology which 
is  known  as  the  god  of  sleep.  Hypnosis  is  another  person's  consciousness  and 
awareness  through  inculcate,  body,  feelings,  emotions,  thoughts,  memories  or 
changes  in  behavior  designed  to  achieve  this  result  or  action  or  procedure  that 
reveals the method of application. Hypnotism is usually used in sporadic cases as a 
method  of  alternative  and  complementary  medicine.  However,    historically,  in  
many  ancient  civilizations,  hypnosis  is  used  by  healers,  mediums  and  priests, 
particularly to influence people, go into trance or ward off evil spirits. Hypnotism 
was introduced by the Austrian physician Frans Anton Mesmer to medicine as a 
scientifically  (1734  –  1815).  Hypnotism  has  become  populer  after  the  doctoral 
thesis, "Upon the Influence of the Stars on the Human Body", published in 1765, by 
Frans Anton Mesmer. In this study we evaluated that the historical development of 
hypnotism  and  translations  of  "hypnotism  and  magnetism"  topic  in  "Nevsal-i 
Afiyet" book which was published in 1898. 
Key Words: Hypnosis, Mesmer, Nevsal-i Afiyet.
Comparison Between the book of “Ethics of the 
Physician”(Adab Al-Tabib) by Ishaq bin   Ali Al Rahawi 
(854-931) and GMC (General Medical Council 
 of UK) Good Medical Practice Guidelines.
                
Amer AB HAMED
Dr. Amer AB Hamed, Cardiology Consultant with special interest in Cardiac 
Imaging, Alexandra Hospital, Woodrow Drive, Redditch, B29 7UB, UK.
Email: [e-mail]
Summary
  A leading Islamic Medical Ethics book called (Adab Al-Tabib) by Ishaq Bin Ali 
Al-Rahawi in Tenth century was a landmark book in laying out the principals of 
Islamic Medical Ethics which is very comparable to contemporary Medical Ethics. 
Islam, in its core principals, was the driving force in that book for all the good prac-
tices of Muslim physicians from that time till modern days.
Two main principals of Islamic Medicine form the basic pillars of Islamic Medical 
Ethics; sanity of life and seeking a cure for any disease. 
  This book concentrates not only on the physician’s body care; including the way 
he looks and perceived by patients as well as relatives, but also on the physician’s 
faith,  behaviour,  attitude,  dignity  and  communication. All  these  issues  are  high 
lightened in the GMC guidelines section on communication, partnership and team-
work.
  It also has a separate chapters dealing with corruption of physicians, harmful habits 
& warning against quacks which is addressed in the GMC guidelines on maintain-
ing trust section. The chapters dealing with remedies & peculiar incidents match the 
safety & quality part of the guidance nicely. 
  Al-Rahawi addresses examinations for physicians as a necessary tool for accredita-
tion  of  them  similar  to  what  the  GMC  currently  require  in  knowledge,  skills  & 
performance section of the guidance.
  “Ethics of the Physician” have similar goals as the GMC guidance on Good Medi-
cal Practice in preparing physician of that time to the challenges of medical practice 
that is still broadly the same in the current practice. This book represents an amaz-
ing extensive work by a Muslim physician to improve dramatically the work of 
Galen to a higher standard.
117

1898 Tarihinde Yayınlanan “Nevsal-i Afiyet” Kitabındaki 
“Hipnotizma – Manyetizma”  Başlıklı Yazı Bağlamında 
Hipnoz Tedavisinin Değerlendirilmesi
The Evaluation of Hypnosis Treatment,  Contextual of 
"Hypnotism and Magnetism" Topic in "Nevsal-i Afiyet" 
Book Which was Published in 1898
Mesut ERSOY*,  Eray Serdar YURDAKUL*,  Fatih NAMAL*
* Gülhane Askeri Tıp Akademisi
Tıp Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı 
Etlik / ANKARA
[e-mail]
Özet
    Hipnoz  terimi,  Yunan  mitolojisinde  uyku  tanrısı  olarak  bilinen  Hypnosis’ten 
gelmektedir. Hipnoz, telkin yoluyla diğer bir kişinin bilinç ve farkındalık, vücut, 
hisler,  duygular,  düşünceler,  hafıza  veya  davranışlarında  değişiklik  elde  etmek 
üzere tasarlanmış veya bu sonucu ortaya çıkaran eylem veya prosedürlerden oluşan 
uygulama yöntemidir. Hipnotizma günümüzde genellikle alternatif ve tamamlayıcı 
tıp yöntemi olarak sporadik vakalarda kullanılmaktadır. Ancak, tarihte bir çok antik 
medeniyette şifacılar, medyumlar, kahinler tarafından özellikle insanları etkilemek, 
transa  geçmek  veya  kötü  ruhları  kovmak  amacıyla  kullanılmıştır.  Hipnotizmayı, 
bilimsel olarak tıbba tanıtan, Avusturyalı hekim Frans Anton Mesmer’dir ( 1734 – 
1815). Hipnotizma, Frans Anton Mesmer’in 1765 yılında yayınladığı “Yıldızların 
ve  Seyyarelerin  İnsan  Vücuduna  Fizyolojik  Etkileri’’  başlıklı  doktora  tezinden 
sonra tekrar popüler hale gelmiştir. Bu çalışmada hipnotizmanın tarihsel gelişimi ve 
1898  tarihinde  yayınlanan  “Nevsal-i Afiyet”  kitabındaki  “Hipnotizma  -  Many-
etizma”  başlıklı  yazının  tercümesi  kapsamında  hipnotizma  konusu 
değerlendirilmiştir. 
Anahtar Kelimeler: Hipnoz, Mesmer, Nevsal-i Afiyet.
Summary
   The term of “hipnoz”, comes from “hypnosis” in ancient Greek mithology which 
is  known  as  the  god  of  sleep.  Hypnosis  is  another  person's  consciousness  and 
awareness  through  inculcate,  body,  feelings,  emotions,  thoughts,  memories  or 
changes  in  behavior  designed  to  achieve  this  result  or  action  or  procedure  that 
reveals the method of application. Hypnotism is usually used in sporadic cases as a 
method  of  alternative  and  complementary  medicine.  However,    historically,  in  
many  ancient  civilizations,  hypnosis  is  used  by  healers,  mediums  and  priests, 
particularly to influence people, go into trance or ward off evil spirits. Hypnotism 
was introduced by the Austrian physician Frans Anton Mesmer to medicine as a 
scientifically  (1734  –  1815).  Hypnotism  has  become  populer  after  the  doctoral 
thesis, "Upon the Influence of the Stars on the Human Body", published in 1765, by 
Frans Anton Mesmer. In this study we evaluated that the historical development of 
hypnotism  and  translations  of  "hypnotism  and  magnetism"  topic  in  "Nevsal-i 
Afiyet" book which was published in 1898. 
Key Words: Hypnosis, Mesmer, Nevsal-i Afiyet.
Ebu Ali İbn Sina`ın Tıp Tarihinde 
ve Pedagoji Fikir Tarihimizde Yeri
The Place of Ebu Ali İbn Sina in  the History of Medicine 
and Pedagogy
Nübar HAKIMOVA
Doçent doctor, Azerbaycan Milli Bilimler Akademisi Folklor İnstitutu, 
e-mail:[e-mail]
Özet
İbn  Sina  yüksek    yeteneği  ile  dönemin  büyük  bilim  adamı,  tabibi  ve  düşünürü 
olmuştur.  Bildiride İbn Sina`nın genel türk ve genel dünya  pedagoji fikir tarihinde 
önemli  yere  sahip  olması  öyrenilmiş,  şu  sonuçlara  gelinmişdir:  a)  İbn  Sina  tıp 
ilmine  armağanlar  vermekle  beraber,  aynı  zamanda  tıbbın  öğretilme  yöntemleri, 
doktor - hasta ilişkileri pedagoji ilminin talepleri düzeyinde araştırmıştır. İbn Sina 
“Kanun ve Şifa” isimli eserlerini kolay ve çabuk öğrenmeleri için ber bölümden 
sonra sonuçlar ve kısa yorumlar yazmıştır. b)  İbn Sina ahlaka ve fazilet terbiyesine 
büyük önem vermiş, ve bunun insanlar için büyük önem taşıdığını söylemiştir. c) 
İbn Sina padişahların ahlaki manevi hayatı ile ilgili değerli fikirler ireli sürmüştür. 
Şöyle ki o bazı yazılarında padişahların faziletli bir hayat sürmesini, kadınlardan 
uzak durmasını, felyesof ve bilimadamlarından yararlanmaya çalışmasını yüksek 
değerlendirmiştir. Başka bir tarfadanda kendi de hükümdarlara vezirlik yapmış ve 
kendi görüşlerine de uygun olarak bir felyesof ve bilimadamı devlet memurunda 
birleşmiştir. d) İbn Sina her zaman ilme önem vermiştir. Bilgi edinmek bu dünyada 
olduğu kadar ölümden sonraki hayatda da mutluluk için gereklidir. Ibn sina belirtir 
ki, ilim insanın kendisini anlaması ve Allah`ı tanıması için gereklidir. e) İbn Sina 
vücudun  terbiyesine,  şahsın  fiziki  gelişmesine  önem  vermiştir.  O  Hifz-Sıhhat 
konularını geniş araştırmış ve şöyle bir sonuca gelmişdir ki, günlük hayatda yapılan 
hareket  düzenli  ve  planlı  bir  biçimde  yapılırsa  faydasını  açıkca  görebileceğini 
belirtir. Yazar harekete daha büyük değer vererek insan beyninin bilgi alma kapasi-
tesini,  tefekkürünü  geliştirdiğini  söyler.  Bu  fikirlere  benzer  yüz  yıllar  sonra 
tanınmış  fizkiçi  Pavlov  bedenin  hareketi  beynin  gelişmesni  olumlu  etki  etdiğini 
söylemiştir.  f)  İbn  Sina,  çocuğa  ilgi  ve  sevgi  onun  eğitimi  ile  ilgili  günümüz 
pedagoglarımız için değerli fikirler söylemiştir. Onun bu hakdaki görşleri “Kanun” 
ve “Şifa” kitaplarında yer alır.