Asar qahramoni Namoz botir ijtimoiy adolat tantanasi yo‘lida qaqshatgich jangga otlanadi. Uning qasos bayrog‘iga Alisher Navoiy qalamiga mansub «ilgimdan kelguncha zolim tig‘in ushatib, mazlum jarohatig‘a intihom malhamin qo‘ydum» hikmati yozilgan.
Asar qahramoni Namoz botir ijtimoiy adolat tantanasi yo‘lida qaqshatgich jangga otlanadi. Uning qasos bayrog‘iga Alisher Navoiy qalamiga mansub «ilgimdan kelguncha zolim tig‘in ushatib, mazlum jarohatig‘a intihom malhamin qo‘ydum» hikmati yozilgan.
Namoz botir «ko‘cha-ko‘yda ochu sarson yurgan yetimlar haqqi, boylar “birovlar” eshigida ishlab haqini ololmay yurgan cho‘riyu qarollar haqqi, hokimu to‘ralar qamchisidan boshi yorilgan alamzadalar haqqi, izzat-nafsi toptalgan yo‘qsillar haqqi, xo‘rliklar, kamsitishlar belini bukkan mazlumu mazlumalar haqqi» kurashga otlanishini o‘zining shu vatanga farzandlik burchi deb biladi. Namoz botir «zolimlarning jazosini xudo emas, mazlumlarning o‘zi berishi kerak» deb tushunadi.
««Qasoskorning oltin boshi», – deb yozgan edi professor Ozod Sharafiddinov, – janr va xususiyatlariga ko‘ra adabiyotimizda yangi hodisadir. Muallif asarning boshidan oxirigacha shu janr talablariga qat’iy rioya qilib, syujetining pishiq-puxta bo‘lishiga, voqealarning qiziqarli chiqishiga intiladi. Voqealar rivojida kutilmagan burilishlar, favqulodda vaziyatlar ko‘p. Qahramonlar ko‘pincha ilojsiz holatlarga tushib qoladi va bunday vaziyatlardan uddaburonlik bilan qutulib ketishadi».
««Qasoskorning oltin boshi», – deb yozgan edi professor Ozod Sharafiddinov, – janr va xususiyatlariga ko‘ra adabiyotimizda yangi hodisadir. Muallif asarning boshidan oxirigacha shu janr talablariga qat’iy rioya qilib, syujetining pishiq-puxta bo‘lishiga, voqealarning qiziqarli chiqishiga intiladi. Voqealar rivojida kutilmagan burilishlar, favqulodda vaziyatlar ko‘p. Qahramonlar ko‘pincha ilojsiz holatlarga tushib qoladi va bunday vaziyatlardan uddaburonlik bilan qutulib ketishadi».
Adabiy qahramonlarning o‘ta og‘ir vaziyatlarda o‘zini tutishi, sinovlarni mardona yengib o‘tib nurli manzillarga intilishi, ezgulikka sadoqat tasviri orqali ma’naviy-axloqiy jihatdan hayotiy xulosalarga kelish X.To‘xtaboyev asarlarini tutashtirib turuvchi muhim nuqta sanaladi.
