Xalqaro moliya munosabatlarida mamlakat valyuta siyosatining o’rni va ahamiyati
Yüklə 0,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
XULOSA Valyuta siyosati va liberallashtirish iqtisodiyotga katta ta'sir ko'rsatadi. Valyuta siyosati, mamlakatning valyuta kursini tartibga solish yoki o'zgartirish yoki valyutani sotib olish yoki sotish orqali valyutani tartibga solishni o'z ichiga oladi. Bu siyosat, mamlakatning eksport-import faoliyati bilan bog'liq bo'lgan xarajatlarni va daromadlarni tartibga solishda muhim ahamiyatga ega. Liberallashtirish esa, iqtisodiyotda erkinlikni oshirish va mamlakatning iqtisodiy tizimida rivojlanishni rag'batlantirish maqsadida amalga oshiriladigan iqtisodiy islohotlar jamlanmasidir. Bu islohotlar orasida tijoratning erkinligi, tashqi investitsiyalar, kapitalni kengaytirish va boshqa iqtisodiy faoliyatlar uchun qulay sharoitlar yaratish kabi muhim qadamlar ko'rsatiladi. Valyuta siyosati va liberallashtirishning birgalikda amalga oshirilishi, mamlakatning iqtisodiyotining rivojlanishiga muhim ta'sir ko'rsatadi. Valyuta siyosati orqali valyuta kursi tartibga solinib, tijorat erkinligi oshiriladi va kapitalni kengaytirish uchun qulay sharoitlar yaratiladi. Liberallashtirish esa, iqtisodiyotda erkinlikni oshirish va tashqi investitsiyalarni jalb qilish yordamida mamlakatning iqtisodiy tizimida rivojlanishni rag'batlantirishga ma'sul Ozbekiston Respublikasi Markaziy banki valyuta operatsiyalarini amalga oshirish uchun zarur bolgan barcha asoslarga ega. Shu narsani alohida ta'kidlab otish joizki, mamlakat oltin-valyuta zahiralarining Markaziy bank balansida turishi, mamlakat Markaziy bankining moliyaviy jihatdan barqarorligini namoyon qiladi. Chunki, odatda, Markaziy bank davlatning tashqi qarzini tolash bilan bogliq barcha operatsiyalarga oz vaqtida xizmat korsatish, shuningdek, xalqaro operatsiyalar boyicha hisob-kitoblarni ta'minlash uchun ma'sul. Valyuta siyosatini amalga oshirish uchun ob'ektiv asos bolib, tashqi savdo, kapitallar va kreditlaming harakati xizmat qiladi. Xalqaro mehnat taqsimotining yuzaga kelishi va rivojlanishi eksport-import operatsiyalarining yuzaga kelishiga va takomillashishiga asosiy sabab boladi. Valyuta operatsiyalarining keng kolamda rivojlanishi markaziy banklarga ushbu bozorda erkin harakat qilishga va ayni vaqtda ularni tartibga solishga imkon yaratdi. Valyuta siyosati huquqiy jihatdan valyutaviy qonunlar asosida tartibga solinadi. Bularga huquqiy darajadagi chegaralaming umatilishi, mamlakat ichkarisida va mamlakat tashqarisida valyuta qimmatliklari bilan boladigan munosabatlami tartibga solish, yana valyutaviy muammolar boyicha ikki tomonlama va kop tomonlama, mamlakatlararo valyutaviy kelishuvlami tuzish kiradi. Yamayka valyutaviy kelishuv XVF nizomining ozgartirishi bilan, yangi jahon valyuta tizimi yonalishini aniqlab berdi. Valyuta siyosati amalga oshirilishining asosiy yollaridan biri, davlatning xalqaro hisob-kitoblari bajarilishini boshqarish va milliy, mamlakatlararo, hududlararo valyuta munosabatlarini amalga oshirishdan iborat. Valyutani tartibga solishning bevosita yoli qonuniy hujjatlar va hukumatning ijro organlari orqali amalga oshirilishi hisoblansa, bilvosita yol bilan bozor agentlarining iqtisodiy harakatlanishiga, iqtisodiy usullar, xususan, valyuta-kredit usullari bilan ta'sir etiladi. Xojalik aloqalari umumiylashtirilishi, davlatlararo valyuta boshqarilishining rivojlanishiga sabab boldi. U quyidagi maqsadlarni oz oldiga qoyadi: ayrim mamlakatlar valyuta siyosatini muvofiqlashtirish, kelishgan holda valyuta inqirozini bartaraf etish, rivojlangan mamlakatlar valyuta siyosatining boshqa mamlakatlarga mos kelishi. Hududiy valyutaviy boshqarish iqtisodiy integratsiya birlashmalari chegarisida amalga oshiriladi. Yüklə 0,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|