Xasanova Sh. T bolalarni sahnalashtirish va ijodiy faoliyatga o’rgatish

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

42 
 
 
 
 
 
5. 
MAKTABGACHA TA’LIM MUASSASASIDA SAXNALASHTIRISH 
FAOLIYATINI TASHKIL QILISH
 
Reja: 
1.Maktabgacha ta’lim muassasasida saxnalashtirish faoliyatini tashkil qilish 
shakllari 
2. Ijodiy o‘yinlar teatrlashtirilgan faoliyatning bir ko‘rinishi sifatida
 
Tayanch tushunchalar
: rasm, loy, applikatsiya, tahlil, sintez, taqqoslash, 
estetik sezgi, badiiy ijod, ekskursiya, qog‘oz, mel, bo‘yoqlar, mazmunli-rolli, 
dramalashtirish, didaktik. 

---

43 
Maktabgacha ta’lim muassasasida teatrlashtirilgan faoliyatni tashkil 
etish shakllari 
Maktabgacha ta’lim muassasalarida teatrlashtirilgan faoliyat kunning istalgan 
vaqtida musiqa, tasviriy san’at va boshqa mashg‘ulotlar davomida, shuningdek ona 
tili, atrof-olam kabi haftalik mashg‘ulotlarga singdirilgan holda tashkil etilishi 
mumkin. 
Har bir tarbiyalanuvchiga alohida e’tibor qaratish maqsadida teatrlashtirilgan 
faoliyatning hamma bosqichlarini kichik guruhlarda o‘tkazish maqsadga muvofiq. 
Kichik guruhlar har bir mashg‘ulot mavzusidan kelib chiqqan holda 
guruhlashtirilishi lozim. 
Mashg‘ulot.
Mashg‘ulotlar faqatgina turli tadbirlarga tayyorlanish uchun 
emas, balki o‘rganish, ta’limiy va trabiyaviy ahamiyatga ega bo‘lishi va o‘zida 
bularning hammasini mujasam etishi lozim. Mashg‘ulotlarning mavzusi, shakl va 
usullari yagana maqsadga qaratilgan bo‘lmog‘i va o‘zida nutqni shakllantirish va 
teatrlashtirilgan ijrochilik faoliyati ko‘nikmalari; ijodkorlik muhitini shakllantirish, 
bolalarning ijtimoiy-xissiy rivojlanishi kabi asosiy uch maqsadni o‘ziga qamrab 
oladi. Shuning uchun mashg‘ulot davomida bolalarni matr bilan tanishtirish, ertak 
yoki biror asarni o‘rganish, mimika, harakat, imkoniyatlari bilan yaqindan 
tanishtirish va bularni barchasini mashg‘ulot davomida takrorlash imkoniyatini 
beradi. Qo‘g‘irchoq tomoshalarini ko‘rish va tomosha haqida suhbatlashish, 
dramatizatsiyalashgan o‘yinlar, kichik ertak va insseniroovkalarni takroran ijro 
etish, ijroning ifodaliligini shakllantiruvchi mashqlar (verbal va noverbal), 
bolalarni ijtimoiy-hissiy rivojlantiruvchi mashqlarning barchasini teatrlashtirilgan 
mashg‘ulotlar o‘z ichiga qamrab oladi.
Shu bilan birga teatrlashtirilgan faoliyat bolalarda o‘ziga ishonch, ijtimoiy 
ko‘nikmalarni shakllantirish, u yeki bu asar qahramoni holatiga kirishda o‘zini 
ko‘rsata olish ko‘nikmalarini shakllantirish va rivojlantirishga yordam beradi. 
Buning uchun mashg‘ulot davomida turli imkoniyatlardan foydalanish zarur: 

bolalarga o‘zlari istagan rolni tanlashga imkon berish; 

---

44 

bosh rolga faol bolalar bilan birga uyatchang va tortinchoq bolalarni 
xam jalb etish; 

ixtiyoriy tanlov asosida rol taqsimlash (bolalar tarbiyachi qo‘lidan 
personajlarning nomi yozilgan ixtiyoriy kartochkani tanlaydilar); 

hamma bolalar tomonidan tomosha qahramonlarini navbat bilan 
almashib ijro etish. 
Bolalarni «muntazam ishtirok etuvchi» va rol ijro etuvchilarni «muntazam 
tomosha qiluvchi», ya’ni «ishtirokchi va tomoshabin» kabi guruhlarga bo‘linib 
qolishi qat’iyan man etiladi. Mashg‘ulot davomida bolalarda sahnaga chiqishdan 
qo‘rqish kabi tushunchalar paydo bo‘lishini oldini olish lozim. Shuning uchun 
tarbiyachi bolaga biror qahramonni ijro etib berish yoki ko‘rsatib berish 
topshirig‘ini berayotganda bolaning ichki imkoniyatlarini ham inobatga olishi 
lozim. Buning uchun tarbiyachi oldida muhim ikki vazifa turadi: 

Bolaning ichki kechinmalari, o‘y-hayollari nima bilan bandligini, 
fikrlari qanchalik jiddiyligini tushunish, anglashga harakat qilish; 

Bolaga o‘z imkoniyatlarini to‘la ko‘rsata olishga imkoniyat berish, 
uning faolligini oshirish maqsadida unga alohida sharoit yaratish. 

Shundan kelib chiqib, mazkur mashg‘ulotlarni o‘tkazishda har bir 
bolaning amaliy faoliyati uslubiy jihatdan asoslangan bo‘lmog‘i lozim.