Xavfsizlikning asosiy yo’nalishlarini sanab o’ting

маълумотларни сақлашда, қайта ишлашда ва
узатишда ҳимояни таъминлашни мақсад қилади.
– Мазкур билим соҳаси ҳимояни тўлиқ амалга ошириш учун
математик ва аналитик алгоритмлардан фойдаланишни талаб
этади.
– Маълумот сақланган, юзатилиш ва ишлов бериш ҳолатларида
бўлиши мумкин.
• “Дастурий таъминотлар хавфсизлиги” билим соҳаси
фойдаланилаётган тизим ёки ахборот хавфсизлигини
таъминловчи дастурий таъминотларни ишлаб чиқиш ва
фойдаланиш жараёнига эътибор қаратади. • “Ташкил этувчилар хавфсизлиги” билим соҳаси катта
тизимларда интеграллашган ташкил этувчиларни
лойиҳалаш, сотиб олиш, тестлаш, анализ қилиш ва
техник хизмат кўрсатишга эътибор қаратади.
– Тизим хавфсизлиги ташкил этувчилар хавфсизлигидан фарқ
қилади.
– Ташкил этувчилар хавфсизлиги улар қандай лойиҳаланганлиги,
яратилганлиги, сотиб олинганлиги, бошқа таркибий қисмларга
уланганлиги, қандай ишлатилганлиги ва сақланганлигига боғлиқ.
• “Алоқа хавфсизлиги” билим соҳаси ташкил этувчилар
ўртасидаги алоқани ҳимоялашга этибор қаратиб, ўзида
физик ва мантиқий уланишни бирлаштиради. “Тизим хавфсизлиги” билим соҳаси ташкил этувчилар,
уланишлар ва дастурий таъминотдан иборат бўлган
тизим хавфсизлигининг аспектларига эътибор қаратади.
– Тизим хавфсизлигини тушуниш учун нафақат, унинг таркибий
қисмлари ва уланишини тушунишни, балки бутунликни ҳисобга
олишни талаб қилади.
• “Инсон хавфсизлиги” билим соҳаси киберхавфсизлик
билан боғлиқ инсон ҳатти ҳаракатларини ўрганишдан
ташқари, ташкилотлар (масалан, ходим) ва шахсий ҳаёт
шароитида шахсий маълумотларни ва шахсий ҳаётни
ҳимоя қилишга эътибор қаратади. “Ташкилот хавфсизлиги” билим соҳаси ташкилотни
киберхавфсизлик таҳдидларидан ҳимоялаш ва ташкилот
вазифасини муваффаққиятли бажаришини мададлаш
учун рискларни бошқаришга эътибор қаратади.
• “Жамоат хавфсизлиги” билим соҳаси у ёки бу даражада
жамиятда таъсир кўрсатувчи киберхавфсизлик омилларига
эътибор қаратади.
– Кибержиноятчилик, қонунлар, ахлоқий муносабатлар, сиёсат,
шахсий ҳаёт ва уларнинг бир-бири билан муносабатлари ушбу
билим соҳасидаги асосий тушунчалар.

5. Шифрлаш – жараёнида ҳам маълумот бошқа форматга

ўзгартирилади, бироқ уни фақат махсус шахслар
(дешифрлаш калитига эга бўлган) қайта ўзгартириши
мумкин бўлади.
• Шифрлашдан асосий мақсад маълумотни
махфийлигини таъминлаш бўлиб, уни қайта ўзгартириш
баъзи шахслар (дешифрлаш калитига эга бўлмаган) учун
чекланган бўлади.
Шифрлаш ва дешифрлаш масалаларига тегишли бўлган, маълум
бир алфавитда тузилган маълумотлар матнларни ташкил этади. Шифр ёки криптотизим маълумотни шифрлаш учун
фойдаланилади. Ҳақиқий шифрланмаган маълумот очиқ