110
intervalında ölçməyə imkan verir. Operator Cihazla ölçmə işlərini
piyada kəsilişlərdə aparır. Cihazın ölçmə dəqiqliyi 1nTl təşkil edir,
bir nöqtədə ölçmə müddəti 3 saniyədir, «cihazın çəkisi 6 kq-dır».
Çihaz
üç blokdan ibarətdir, bir operator onunla işləyir və
gəzdirir (şəkil 37). Ölçü cihazı operatorun sinəsində,
datçik isə
operatorun belində, ağac ya aluminium borunun ucuna birləşdirilərək
bərkidilir, datçik yerdən ən azı 1.8 m yuksəkdə olmalıdır.
Maqnitometr sərbəst nüvə presesyası prinsipinə əslanır və nüvə
presesion, yaxud da proton tipli cihazlara aiddir (şəkil 38). MMQ-
203 cihazında qabda 1 işci maddə protonu olan maye (kerosin)
istifadə olunur. Proton hidrogen atomunun nüvəsidir;
məlumdur ki,
bu zərrəçik həm mexaniki R, həm də maqnit momentinə malikdir.
Xarici maqnit sahəsinin təsiri ilə bu zərrəciklər presesiyalı hərəkətə
başlayırlar və konusvari səth yaradır.
Nəticədə isə atomlar
protonlarla birlikdə T vektoru boyunca düzülürlər. Nəzəri olaraq
hesablanıb, təcrübi olaraq təsdiq edilib ki, protonların öz tarazlıq oxu
ətrafında sərbəst presesiyasının tezliyi maqnit sahəsində T ilə
mütənasibdir.
kiromaqnit sabitdir.
Demək olar ki, protonun presesiya tezliyi
vektorunun inten-
sivliyindən asılıdır.
Əgər dairəvi tezliyi
-nı hersə çevirsək və
=2
f asılılığından istifadə etsək və
sabitinin
qiymətindən istifadə
edərək proton üçün B=23,4874f alarıq. f nuvənin rezonans tezliyidir.
Bu tezliyi cihazla təyin edib süxur üçün maqnit induksiya vek -
torunun qiymətini təyin edə bilərik. Çöldə operator hər bir müşahidə
məntəqəsində datçiki Ş-C xətti istiqamətinə yönəldib ölçmə işləri
aparır, ekranda görünən rəqəmləri çöl dəftərinə yazır.
yaxud
avtomatik olaraq bu rəqəmlər, lentin üzərinə yazır. Lentin eni 56
mm, uzunluğu 1500—2000 sm-dir, ölçmə aparmağa imkan verir.
downloaded from KitabYurdu.org