Xülasə Azərbaycanda əhalinin yüksəkkeyfiyyətli və sağlam ərzaq məhsulları ilə təmin edilməsi dövlət

Baytarlıq xidməti
Zoolaboratoriya
Yem sexi
Nəqliyyat sexi
Administrasiya
Q
uş
ları
n kəsim
 və
 emal
 se
xi
Əcdad sürüsü
20 
– 18 C
60 - 70 %
2-
ci dərəcə reproduktor
İnkubasiya
Sürünün bərpası 
üçün cavanların 
bəslənmə müddəti
Yetişdirilmə müddəti
Yaşlı quşların 
saxlanması
inkubasiya üçün yumurta
çıxdaş edilmiş cücə
çıxdaş yumurta
yumurta
20 
– 18 C
60 - 70 %
ərzaq üçün
Valideyn sürüsü (1-
ci dərəcə reproduktor)
İnkubasiya
Sürünün bərpası 
üçün cavanların 
bəslənmə müddəti
Yetişdirilmə müddəti
Yaşlı quşların 
saxlanması
yumurta
İnkubasiya
Sürünün bərpası 
üçün cavanların 
bəslənmə müddəti
Yetişdirilmə müddəti
Yaşlı quşların 
saxlanması
20 
– 18 C
60 - 70 %
Y
umurt
alar
ın çeşidl
ən
məsi
 və
 qa
blaşd
ırı
lması
çıxdaş yumurta

---

3 
tədqiqat işləri, maddi-texniki baza və böyük həcmli texnoloji-istehsal resursları tələb edildiyi üçün bu işlə 
inkişaf etmiş ölkələrin az sayda şirkətləri məşğul olurlar.
Digər ölkələr isə bu ölkələrin ixtisaslaşmış şirkətlərindən birgünlük damazlıq cücə və ya inkubasiya 
edilmək üçün mayalanmış yumurta alaraq öz ölkələrində 1-ci dərəcəli reproduksiya, yəni valideyn sürüsü 
yetişdirməklə məşğul olurlar. 
Bu baxımdan, ölkəmizdə də damazlıq quşçuluq dedikdə bu, digər ölkələrdən mayalanmış damazlıq 
yumurta və ya damazlıq birgünlük cücə idxal edilərək yetişdirilməsi və bundan sonra yerli şəraitdə alınmış 
birgünlük cücələrin əmtəəlik quş əti və yumurta istehsal edən müəssisələrə/fermalara satılması prosesindən 
ibarətdir. 
 
2. Damazlıq quşçuluğun strukturu və inkişaf potensialı 
 
Azərbaycan Respublikasında 2020-ci il 01 yanvar tarixinə bütün təsərrüfat kateqoriyaları üzrə 
quşların cəmi sayı 32, 2 milyon, o cümlədən sənaye müəssisələri üzrə 14,1 milyon baş təşkil etmişdir [6;
7]. Son 5 il ərzində ölkədə quşların sayı orta hesabla 4.1% artmışdır (Diaqram 1). Mövcud quşların yalnız 
40.6%-i kənd təsərrüfatı müəssisələrində, qalan 59.4%-i isə fərdi sahibkar, ailə kəndli və ev 
təsərrüfatlarında cəmləşmişdir [6; 7]. 
Mənbə: [6]
Ayrı-ayrı müəssisə və təsərrüfatlar quşların sayı, məhsuldarlığı və biomüxtəlifliyi, təsərrüfatların 
həcmi və fəaliyyət istiqamətləri üzrə fərqlənsələr də, ümumilikdə quşçuluq sənayesi ölkəmizdə intensiv və 
inkişaf etmiş sahələrdən biri hesab edilir. Bu səbəbdən quşçuluq sənayesi, xüsusilə də damazlıq quşçuluq 
sahəsinin dayanıqlı durumu və gələcək inkişafı müxtəlif amillərin (daxili və xarici) təsirlərindən asılı 
olduğu üçün daim diqqət və qayğı tələb edir. 
Hal-hazırda ölkədə 9 əsas damazlıq quşçuluq subyekti mövcuddur: “Azərquşçuluq” MMC, 
“Aqropol” MMC, “Araz Damazlıq Quşçuluq” MMC, “Xəmsə” MMC, “Nəzər” KTMİ, “Giləzi Quşçuluq” 
MMC, “MMZ” MMC, “Qaraqaşlı Broyler” ASC və "Abşeron" KTMİ və hal-hazırda yeni “Səba” MMC 
25000000
26000000
27000000
28000000
29000000
30000000
31000000
32000000
33000000
2015
2016
2017
2018
2019
Diaqram 1. Azərbaycanda 2015-2019-cu illər 
üzrə quşların sayı, baş
Quşların sayı, baş

---

4 
ölkədə damazlıq yumurta və birgünlük broyler cücələrinin istehsalı ilə məşğul olan iri istehsal 
müəssisələridir (Cədvəl 1).