Xususiyatlari

Narx diapazoni narxlar oraligMning puldagi ifodasidir. Narx 
diapazoni quyi, o ‘rta va yuqori narxlarni o ‘z ichiga oladi. 
Narx diapazoni qanchalik katta boMsa, tovar muomalasi 
shunchalik tez yuz beradi, chunki talab bilan narx o ‘zaro 
bogManadi.
Bozor koMami hisobga olinganda hududiy (mintaqaviy), 
milliy va xalqaro narxlar mavjud boMadi. Hududiy narx faqat 
m a’lum hududiy bozorga xos boMib, u shu hudud doirasidagi
290
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

omillar ta ’siridan hosil boMadi. Milliy bozor narxi bir 
mamlakat doirasida amal qiluvchi va ularning xususiyatini aks 
ettiruvchi narxlardir. Milliy narx mamlakat doirasidagi ijtimoiy 
sarf-xarajatlarni, milliy bozordagi talab va taklifni, tovar 
nafliligini, uning qanchalik qadrlanishini hisobga oladi. Jahon 
bozori narxi muayyan tovarga ketgan baynalmilal xarajatlarni, 
tovarning jahon standarti talabiga mos kelish darajasini va 
xalqaro bozordagi talab va taklif nisbatini hisobga oladi.
Narx xilma-xil turlardan iborat boMsada, ular bir-biri bilan 
o ‘zaro bogMangan, 
chunki 
ularda jamiyatdagi 
iqtisodiy 
resurslarning ishlatilish samarasi o ‘z ifodasini topadi. Iqtisodi­
yot nazariyasida narx nisbati degan tushuncha bor, u narx 
pariteti deb ham yuritiladi. Iqtisodiyot va undagi jarayonlar 
bir-biriga 
bogMiq 
boMganidan 
narxlar bir-birini 
yuzaga 
chiqaradi. Masalan, ruda narxi metall narxiga, metall narxi 
mashina narxiga, mashina narxi kiyim narxiga kiradi, chunki 
bu narxlarning har biri o'zidan keyingi mahsulot xarajatlarini 
shakllantiradi. Bozorga shunday o ‘ziga xos tovarlar chiqadiki, 
ular ko‘pchilik sohalarda ishlatiladigan eng muhim iqtisodiy 
resurslar hisoblanadi. Bular metall, neft, ko‘mir, gaz, yog‘och, 
bug‘doy, paxta kabi tovarlar boMib, ular narxining o ‘zgarishi 
butun narxlar nisbatini o ‘zgartiradi.