Xxvii bob. Nafosaò Òarbiyasi badiiy did va go‘zallikka muhabbatni tarbiyalash
Yüklə 0,59 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XXVIII BOB. MA’NAVIY-AXLOQIY TARBIYA
|
Savol va topshiriqlar
1. „Insonning hamma narsasi — yuzi ham, kiyimi ham, qalbi ham, fikri ham go‘zal bo‘lishi kerak“ deganda nimalar nazarda tutilgan, sharhlab bering. 2. „Aqlsiz go‘zal — loyga tushgan yaproqqa o‘xshaydi“. O‘xshatishning ma’nosi nimada? Hayotdan misollar keltiring. 3. Òashqi va ichki go‘zallikni Siz qanday tushunasiz? 4. „Madaniyatlilik“, „Òarbiya ko‘rganlik“, „Odoblilik“ tushuncha- larini izohlang. Qanday holatlarda, qanday insonlarga nisbatan bu iboralarni ishlatamiz? 5. „Estetik did“, „Estetik qobiliyat“, „Estetik madaniyat“ tushuncha- lariga ta’rif bering. 6. „Kiyinish odobi“ mavzusida suhbat olib borish tartibini yozma ravishda ifodalang. 379 XXVIII BOB. MA’NAVIY-AXLOQIY TARBIYA Islohotlarning muhim yo‘nalishlaridan biri — xalqning ma’naviy ruhini mustahkamlash va rivojlantirish O‘zbekistonda davlat va jamiyatning eng muhim vazifalaridan biri sifatida e’tirof etildi. Shu ma’noda o‘sib kelayotgan yosh avlodda yuksak ma’- naviy-axloqiy sifatlarni tarkib toptirish zaruriyati yuzaga keldi. Axloq kishilik jamiyati tarixiy taraqqiyoti davomida vujudga kelib, tarkib topgan, takomillashib kelgan me’yor va qoidalar- dan iborat bo‘lib, ular kishilarning jamiyatga bo‘lgan munosa- batlarini tartibga soladi. Bu me’yor va tartib-qoidalar kishilardan jamiyat uchun zarur bo‘lgan axloqqa ega bo‘lishlikni talab qiladi. Shunga muvofiq, biror shaxsning xulq-atvori, yurish-turishiga axloqli yoki axloqsiz deb baholashga imkon beradi. O‘zbek milliy pedagogi Abdulla Avloniy axloqqa quyidagicha ta’rif beradi: „Axloq insonlarni yaxshilikka chaqiruvchi, yomon- likdan qaytaruvchi bir ilmdur. Yaxshi xulqlarning yaxshiligini, yomon xulqlarning yomonligini dalil va isbotlar ila bayon qiladurgan kitobni axloq deyilur“. 1 Axloq — inson hayotida o‘z-o‘zini idora qilish me’yorlarini, boshqalar bilan munosabatda bo‘lish madaniyatini, halol ishlab, to‘g‘ri hayot kechirish mezonlarini o‘rgatadi. Ibn Sino ham „Axloq har bir kishi uchun o‘z-o‘zini idora qilish ilmi- dur“, deb uning mazmunini ifodalab bergan edi. Axloq me’yori va qoidalari tarixiy taraqqiyot davomida tarkib topib, tako- millashib borgan va kishilarda birgalikda yashash sharoitidan, tabiiy ehtiyojidan, ijtimoiy manfaatlari va hayotiy talablaridan kelib chiqqan va ular muayyan tarixiy davrdagi kishilarning xatti-harakati, yurish-turishi va boshqalarga bo‘lgan munosabat- larida namoyon bo‘lgan. Ana shu tartib-qoidalarsiz biron-bir jamiyat bo‘lmagan va bo‘lmaydi ham. Ma’naviy-axloqiy fazilatlar hech qachon o‘z-o‘zidan vu- judga kelmaydi, balki ularning kelib chiqishining haqiqiy man- bayi, ularni keltirib chiqargan sabablar va harakatga keltiradigan kuchlar mavjuddir. Zero, har qanday axloqiy qoidalar muayyan tarixiy zaruriyat natijasida vujudga keladi va muayyan 1 Yüklə 0,59 Mb. Dostları ilə paylaş:
|