YAŞLILIKTA ENDOKRİNOLOJİK HASTALIKLARIN TEDAVİ KILAVUZU Ayrıca benign prostat hipertrofisi (BPH) ve alt üriner sistem semptomları olan yaşlı obez hasta-
larda geç ortaya çıkan EH akla gelmelidir. Tanının doğrulanması için bu semptomları olan has-
taların mutlaka serumda düşük testosteron düzeylerinin tespiti ile desteklenmesi gerekmektedir.
Tanı
Erken yaşta normal pubertal gelişim ve normal sekonder seks karakterleri
İleri yaşta testosteron eksikliğini gösteren semptom ve bulgular
Azalmış sabah ereksiyonu ve seksüel düşünce, erektil disfonksiyon
Laboratuvar Hipogonadizm tanısı konabilmesi için öncelikle serum total testosteron (TT) düzeyi ölçülme-
lidir. TT ölçümü için immunoassay (IA) metodu, mass spektrometri (steroid ölçümü için altın
standart), Modular E170 electroimmunassay, gas kromotografi metodları kullanılabilir. Bu me-
todların hepsinin birbirine üstünlükleri ve dezavantajları bulunmaktadır. Endokrin klavuzları,
bu yöntemlerden herhangi birinin kullanılabileceğini, TT ölçümlerinin mutlaka sabah aç karna
ve iki defa tekrarlanmasını önermektedir. TT ölçümü, serum testosteron düzeyinin en yüksek
olduğu saat 07.00 ile 11.00 arasında yapılmalıdır. Genellikle testosteron eksikliği tanısı koymak
için TT düzeyinin yeterli olduğuna ilişkin yeterli konsensusa varılamadığı gibi testosteron eksik-
liği için belirlenmiş TT düzeyi için alt limit de bulunmamaktadır. Ancak TT düzeyi >12nmol/L
(346 ng/dL) olan hastalarda hipogonadizm olmadığı söylenebilir. Primer ve sekonder hipogona-
dizm ayrımının yapılabilmesi için serum LH düzeyi bakılmalıdır. Sekonder hipogonadizm nede-
ni olarak hipofizer tümör düşünülen hastalarda serum prolaktin düzeyleri ölçülmelidir. TT düze-
yi >8 nmol/L ve <12 nmol/L ve beraberinde hipogonadizm semptomları olan hastalar testosteron
replasman tedavisi için değerlendirilmelidir. Yaşlı, hipogonadizm semptomları olan özellikle obez
erkeklerde TT düzeyleri belirgin olarak diagnostik değilse serbest testosteron ölçümleri yapıl-
malıdır. Serbest testosteronun doğru metod (equilibrium dialysis) ile ölçülmesi gerekmektedir.
Alternatif olarak serum steroid bağlayıcı globulin ve albümin kullanılarak Vermeulen formulü ile
(http://www.issam.ch/freetesto.htm) serbest testosteron hesaplanabilir. Hesaplanan serbest tes-
tosteron ölçümü 225 pmol/L (65 pg/mL) altında ve beraberinde en az bir tane geç ortaya çıkan
EH bulguları eşlik ediyorsa replasman tedavisi için kuvvetli bir kanıt olabilir.
12>