Madde 9A
5
– Başkanlık Kurulunun rolü
1. (a) Mahkeme’de, Mahkeme Başkanı, Mahkeme Başkan Yardımcıları ve Bölüm Başkanlarından oluşan bir
Başkanlık Kurulu bulunur. Mahkeme Başkan Yardımcısı veya Bölüm Başkanının, Başkanlık Kurulunun
toplantısına katılamaması halinde, bunların yerine Bölüm Başkan Yardımcısı, onun da katılamaması
halinde, İçtüzüğün 5'inci maddesinde belirtilen kıdem sırasına göre, Bölümün en kıdemli üyesi katılır.
(b) Başkanlık Kurulu, Mahkeme’nin herhangi bir üyesinin veya toplantıya katılmasını gerekli gördüğü
herhangi bir kişinin toplantıya katılımını talep edebilir.
2. Başkanlık Kuruluna, Yazı İşleri Müdürü ve Müdür Yardımcıları yardımcı olur.
1
7 Temmuz 2003 tarihinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
2
7 Temmuz 2005, 20 Şubat 2012, 14 Ocak 2013, 14 Nisan 2014 ve 1 Haziran 2015 tarihlerinde Mahkeme tarafından
değiştirilen şekliyle.
3
Bu hüküm 1 Haziran 2015 tarihinde derhal yürürlüğe girmiştir
4
1 Aralık 2005.
5
7 Temmuz 2003 tarihinde Mahkeme tarafından eklenmiştir
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
3. Başkanlık Kurulunun görevi, Mahkeme'nin iş ve idaresini sağlama hususundaki görevini yerine
getirirken Başkana yardımcı olmaktır. Bu amaçla Başkan, kendi yetkisine giren idari veya yargı-dışı bir
meseleyi Başkanlık Kuruluna bırakabilir.
4. Başkanlık Kurulu ayrıca, Mahkeme’nin Bölümleri arasında koordinasyonun sağlanmasını kolaylaştırır.
5. Başkan, bu İçtüzüğün 32. maddesi uyarınca uygulama yönergelerini çıkarmadan önce ve 17 § 4 madde
uyarınca Yazı İşleri Müdürlüğü tarafından hazırlanan genel talimatları onaylamadan önce Başkanlık
Kuruluna danışabilir.
6. Başkanlık Kurulu, Mahkeme Genel Kurulu'na her konuda rapor verebilir. Ayrıca, Mahkeme Genel
Kurulu’na öneriler sunabilir.
7. Başkanlık Kurulu toplantılarının tutanakları tutulur ve Mahkeme’nin her iki resmi dilindeki tutanaklar
Yargıçlara dağıtılır. Başkanlık Kurulu sekreteri, Başkanın görüşü alınarak, Yazı İşleri Müdürü tarafından
atanır.
Madde 10 ‒ Mahkeme Başkan Yardımcılarının görevleri
Mahkeme Başkan Yardımcıları Mahkeme Başkanına yardım eder. Başkan Yardımcıları, Başkanın görevini
yapamayacak durumda olması veya Başkanlık makamının boşalması halinde veya Başkanın isteği üzerine
Başkanın yerine görev yaparlar. Başkan Yardımcıları aynı zamanda Bölüm Başkanlarının görevini de icra
ederler.
Madde 11 ‒ Mahkeme Başkanının veya Başkan Yardımcılarının yerine geçme
Mahkeme Başkanının ve Başkan Yardımcılarının aynı anda görevlerini yapamayacak durumda olmaları
veya bu makamların aynı zamanda boşalması halinde, Mahkeme Başkanlığı görevini bir Bölüm Başkanı,
Bölüm Başkanı yoksa 5. maddede belirtilen kıdem sırası doğrultusunda başka bir seçilmiş yargıç üstlenir.
Madde 12
1
‒ Bölüm ve Daire Başkanlıkları
Bölüm Başkanları, üyesi oldukları Bölümün ve Dairelerin oturumlarına başkanlık eder ve Bölümün
işlerini yönetirler. Bölüm Başkanlarının görev yapamayacak durumda olmaları veya Bölüm Başkanlığının
boşalması halinde veya Bölüm Başkanının isteği üzerine, Bölüm Başkan Yardımcıları Başkanın yerine
geçer. Bunun mümkün olmaması halinde ise, Bölüm ve Dairelerin yargıçları 5. maddede öngörülen kıdeme
göre Başkanların yerini alırlar.
Madde 13
2
‒ Başkanlık yapamama
Mahkeme yargıçları, vatandaşı oldukları veya nezdinde seçildikleri Sözleşmeci Devletlerin taraf oldukları
ya da 29 § 1 (a) ya da 30 § 1 maddelere göre yargıç olarak atandıkları davalarda başkanlık
yapamazlar.
Madde 14 ‒ Cinsiyetlerin dengeli temsili
İçtüzüğün bu bölümünde ve daha sonraki bölümlerinde düzenlenen atamaların yapılması ile ilgili olarak
Mahkeme, cinsiyetlerin dengeli dağılımını sağlayacak bir politika izler.
1
17 Haziran ve 8 Temmuz tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
2
4 Temmuz 2005 tarihinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Bölüm III – Yazı İşleri Müdürlüğü
Madde 15
1
‒ Yazı İşleri Müdürünün seçilmesi
1.
Mahkeme Yazı İşleri Müdürü, Mahkeme genel kurulu tarafından seçilir. Adaylar, yüksek ahlaki
niteliklere ve hukuk, idare ve dil bilgisine ve makamın gerektirdiği görevleri yürütebilecek gerekli
tecrübeye sahip olmalıdır.
2.
Yazı İşleri Müdürü beş yıllık süreyle seçilir ve yeniden seçilebilir. Genel kurul halinde toplanan
yargıçların üçte iki çoğunluğu tarafından Yazı İşleri Müdürlüğünün gerektirdiği şartları artık
taşımadığına karar verilmedikçe, Yazı İşleri Müdürü görevinden alınamaz. Mahkeme genel kurulu önce
Yazı İşleri Müdürünü dinler. Her hangi bir yargıç, Yazı İşleri Müdürünün görevinden alınması usulünü
başlatabilir.
3.
Bu maddede sözü edilen seçim, sadece seçilmiş yargıçların katılmasıyla ve gizli oyla yapılır. Hiçbir
adayın seçilmiş yargıçların mutlak çoğunluğunun oyunu alamaması halinde, en fazla oyu alan iki aday
arasında yapılacak ikinci bir seçimde en fazla oyu alan aday seçilir. Oyların eşit olması halinde, öncelik ilk
olarak, varsa, bayan adaya, ikinci olarak ise daha yaşlı adaya verilir.
4.
Yazı İşleri Müdürü göreve başlamadan önce Mahkeme genel kurulunun, gerektiğinde, Mahkeme
Başkanının huzurunda aşağıdaki gibi yemin eder veya ant içer:
“İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Yazı İşleri Müdürü olarak bana verilen görevi sadakatle, basiretle ve büyük
bir özenle yapacağıma yemin ederim -veya ant içerim”-.
Bu beyan tutanağa geçirilir.
Madde 16
2
‒ Yazı İşleri Müdür Yardımcılarının seçilmesi
1.
Mahkeme genel kurulu, önceki maddede öngörülen şartlarda ve tarzda ve aynı süre için iki tane Yazı
İşleri Müdür Yardımcısı seçer. Yazı İşleri Müdürünün görevden alınma usulü, Müdür Yardımcıları için de
uygulanır. Mahkeme her iki konuda da Yazı İşleri Müdürünün görüşünü alır.
2.
Bir Yazı İşleri Müdür Yardımcısı göreve başlamadan önce, Mahkeme genel kurulu önünde, gerektiğinde
Mahkeme Başkanının huzurunda, Yazı İşleri Müdürü için öngörülen aynı yemini eder veya ant içer. Bu beyan
tutanağa geçirilir.
Madde 17 ‒ Yazı İşleri Müdürünün görevleri
1.
Yazı İşleri Müdürü, Mahkeme'nin görevlerini yerine getirmesine yardımcı olur ve Mahkeme
Başkanının denetiminde Yazı İşlerinin organizasyonundan ve faaliyetlerinden sorumludur.
2.
Yazı İşleri Müdürü, Mahkeme arşivini tutar ve Mahkeme önüne getirilen veya getirilecek olan bütün
davalarda Mahkeme'den yapılan veya Mahkeme'ye gönderilen bütün yazışmalar ve bildirimler Yazı İşleri
Müdürü kanalıyla yürütülür.
3.
Yazı İşleri Müdürü, bu makama ilişkin gizlilik yükümlülüğüne bağlı olarak, Mahkeme'nin
çalışmasıyla ilgili bilgi taleplerini ve özellikle basından gelen istekleri karşılar.
4.
Yazı İşleri Müdürü tarafından hazırlanan ve Mahkeme Başkanı tarafından onaylanan genel talimatlar Yazı
İşleri Müdürlüğünün çalışmalarını düzenler.
Madde 18
3
‒ Yazı İşleri Müdürlüğünün Teşkilatı
1.
Yazı İşleri, Mahkeme tarafından kurulan Bölümlere eşit sayıda Bölüm Yazı İşleri Müdürlüklerinden ve
Mahkeme tarafından ihtiyaç duyulan hukuki ve idari hizmetleri sağlayacak gerekli birimlerden oluşur.
2.
Bölüm Yazı İşleri Müdürü, Bölümün görevlerini yerine getirmesine yardımcı olur ve kendisine de
Bölüm Yazı İşleri Müdürü yardımcı olur.
3.
Yazı İşleri görevlileri, Mahkeme Başkanı'nın yetkisi altında Yazı İşleri Müdürü tarafından atanır. Yazı
İşleri Müdürü ve Müdür Yardımcılarının atanması ise yukarıda belirtilen 15. ve 16. maddeler uyarınca
düzenlenir.
1
14 Nisan 2014 tarihinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
2
14 Nisan 2014 tarihinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
3
13 Kasım 2006 ve 2 Nisan 2012 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Madde 18A
1
‒ Yargıç olmayan raportör
1.
Tek yargıçlı olarak gerçekleştirilen oturumlarda, Mahkeme Başkanının idaresi altında görevini yerine
getirecek yargıç olmayan raportörler Mahkeme’ye yardımcı olur. Bunlar Mahkeme Yazı İşleri
Müdürlüğünün personelinin bir kısmını oluştururlar.
2.
Yargıç olmayan raportörler Yazı İşleri Müdürünün önerisi üzerine Mahkeme Başkanı tarafından
atanırlar. Daire Yazı İşleri Müdürleri ve Müdür Yardımcıları, 18 § 2 maddede söz edildiği üzere, yargıç
olmayan raportörler olarak re’sen (ex officio) görev yaparlar.
Madde 18B
2
– Hukukçu
Mahkeme içtihatlarında nitelik ve tutarlılık sağlanmacı amacıyla, Mahkeme’ye bir Hukukçu yardımcı olur.
Hukukçu, Yazı İşleri Müdürlüğünün bir üyesi olamaz. Başta Mahkemenin hukukî oluşumlarına ve üyelerine
yönelik olmak üzere, görüş ve bilgi sunar.
1
13 Kasım 2006 tarihinde Mahkeme tarafından eklenmiş ve 14 Ocak 20013 tarihinde değiştirilmiştir.
2
23 Haziran 2014 tarihinde Mahkeme tarafından eklenmiştir.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Bölüm IV – Mahkeme'nin Çalışması
Madde 19 ‒ Mahkeme'nin çalışma yeri
1.
Mahkeme’nin çalışma yeri, Avrupa Konseyi’nin Strazburg’daki çalışma yeridir. Ancak Mahkeme
uygun gördüğü takdirde, Avrupa Konseyi’ne üye Devletlerin sınırları içinde herhangi bir yerde çalışabilir.
2.
Mahkeme, bir başvurunun incelenmesinin herhangi bir aşamasında, kendisi veya bir ya da daha fazla
üyesi tarafından başka bir yerde soruşturma yapılmasına veya diğer bir görevin yerine getirilmesine karar
verebilir.
Madde 20 ‒ Mahkeme Genel Kurulu’nun toplantıları
1.
Mahkeme, Sözleşme ve bu İçtüzük uyarınca, görevlerinin yerine getirilmesinin gerektirdiği her zaman
Mahkeme Başkanı tarafından toplantıya çağrılır. Mahkeme Genel Kurulu, Mahkeme üyelerinin en az üçte
biri tarafından talep edilmesi halinde ve yılda en az bir kez idari konuları ele almak üzere Mahkeme Başkanı
tarafından toplantıya çağrılır.
2.
Mahkeme Genel Kurulu’nun yeter sayısı, görev başındaki seçilmiş yargıç sayısının üçte ikisidir.
3.
Yeter sayıya ulaşılmaması halinde, Başkan toplantıyı erteler.
Madde 21 ‒ Mahkeme'nin diğer toplantıları
1.
Büyük Daire, Daireler ve Komitelerin oturumları süreklilik arz eder. Ancak, Başkan’ın önerisi
üzerine, Mahkeme her yıl toplantı tarihlerini tespit eder.
2.
Bu tarihler dışında Büyük Daire ve Daireler, acil durumlarda Başkanları tarafından toplantıya çağrılır.
Madde 22 ‒ Müzakereler
1.
Mahkeme'nin müzakereleri kapalıdır. Mahkeme'nin müzakereleri gizli tutulur.
2.
Müzakerelere sadece yargıçlar katılır. Müzakerelerde, Yazı İşleri Müdürü veya yerine görevlendirdiği
bir kişi ile birlikte, yardımları gerekli görülen diğer Yazı İşleri görevlileri ve çevirmenler de hazır bulunur.
Mahkeme’nin bu yönde özel kararı olmadan başka hiç kimse müzakereye kabul edilmez.
3.
Mahkeme'de bir sorun hakkında oylamaya geçilmeden önce, Başkan, yargıçlardan sorun üzerine
görüşlerini belirtmelerini isteyebilir.
Madde 23 ‒ Oylama
1.
Mahkeme kararları mevcut üyelerin çoğunluk oyuyla alınır. Oylarda eşitlik bulunması halinde, yeni
bir oylama yapılır ve yine eşitlik bulunması halinde, Başkan’ın oyu belirleyici olur. Bu İçtüzük’te aksi
belirtilmediği takdirde, bu fıkrada yer alan diğer oylamalar için de uygulanır.
2.
Büyük Daire ve Dairelerin karar ve hükümleri, kararların alındığı oturumlarda mevcut bulunan yargıç
sayısının çoğunluğuyla alınır. Davaların kabul edilebilirlik ve esasına ilişkin son oylamalarda çekimser oy
kullanılamaz.
3.
Genel bir kural olarak, oylama, el kaldırma suretiyle yapılır. Başkan, kıdem sırasının tersinden
yoklama usulüyle oylama yaptırabilir.
4.
Üzerinde oylama yapılan her sorun kesin ifadelerle belirtilir.
Madde 23A
1
‒ Zımni anlaşmayla verilen karar
Mahkeme’nin, usule ilişkin bir konuda ya da başka bir mesele hakkında karar vermesi gerektiğinde,
planlanmış bir toplantı dışında, Başkan, taslak bir kararın yargıçlar arasında dolaştırılmasına karar verip,
yargıçların taslak hakkındaki yorumlarını bildirmeleri için bir bitiş tarihi belirleyebilir. Bir yargıç
tarafından herhangi bir itirazda bulunulmaması durumunda, teklif, bitiş tarihinin sona ermesiyle kabul
edilmiş sayılır.
1
13 Aralık 2004 tarihinde Mahkeme tarafından eklenmiştir
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Bölüm V – Mahkeme’nin Oluşumu
Madde 24
1
‒ Büyük Daire’nin Oluşumu
1.
Büyük Daire, on yedi asil ve en az üç yedek yargıçtan oluşur.
2.
(a) Büyük Daire’de Mahkeme Başkanı ve Başkan Yardımcıları ile Bölüm Başkanları yer alır. Bir
Mahkeme Başkan Yardımcısı’nın veya Bölüm Başkanı’nın Büyük Daire’de yer alamayacak olması
halinde, ilgili Bölümün Başkan yardımcıları yerlerini alır.
(b)
İlgili Sözleşmeci Taraf ile ilişkili olarak seçilen bir yargıç veya uygun olması halinde İçtüzüğün 29.
veya 30. maddelerine göre seçilen bir yargıç, Sözleşme’nin 26 §§ 4 ve 5. fıkraları gereğince Büyük
Daire’de re’sen (ex officio) yer alır.
(c)
Sözleşme’nin 30. maddesi uyarınca Büyük Daire’ye gönderilen davalarda, yetkisini bırakan Dairenin
üyeleri de Büyük Daire’de yer alır.
(d)
Sözleşme’nin 43. maddesi uyarınca Büyük Daire’ye gönderilen davalarda, Büyük Daire’de, söz
konusu Dairenin Başkanı ve ilgili Taraf Devlet adına görev yapan yargıç hariç, söz konusu davada karar
veren Dairede yer alan herhangi bir yargıç veya başvurunun kabul edilebilirliğe ilişkin hüküm veren Daire
veya Dairelerde bulunan yargıçlar bulunmaz.
(e)
Büyük Daire’ye gönderilmiş bir davada Büyük Daire’de yer alacak olan diğer yargıçlar ve yedek
yargıçlar, Mahkeme Başkanı tarafından Yazı İşleri Müdürü’nün huzurunda geri kalan yargıçlar arasından
kura çekmek suretiyle seçilir. Kura çekme şekilleri, Sözleşmeci Taraflar arasındaki farklı hukuk
sistemlerini yansıtan coğrafi açıdan dengeli bir oluşum ihtiyacı göz önünde bulundurularak, Mahkeme
Genel Kurulu tarafından belirlenir.
(f)
Sözleşme'nin 47. maddesi uyarınca istişari mütalaa talebinin incelenmesi esnasında, Büyük Daire bu
maddenin 2 (a) ve (e) bentlerine uygun olarak oluşturulur.
(g)
Sözleşme'nin 46 § 4 maddesi uyarınca yapılan bir talebin incelenmesi esnasında, Büyük Daire, bu
maddenin 2 (a) ve (b) bentlerinde atıfta bulunulan yargıçlara ek olarak, ilgili davada karar veren Daire ve
Komite üyelerinden oluşur. Karar Büyük Daire tarafından verilmiş ise, Büyük Daire, özgün Büyük Daire
şeklinde oluşturulur. Özgün Büyük Daire’nin oluşturulmasının mümkün olmaması durumu dahil, her
durumda, Büyük Daire’yi oluşturacak yargıç ve yedek yargıçlar, bu maddenin 2 (e) bendi uyarınca oluşturulur.
3.
Herhangi bir yargıcın Büyük Daire’de yer alamaması durumunda, onun yerine bu maddenin 2 (e)
bendine göre seçilecek olan yedek yargıç yer alır.
4.
Yukarıdaki hükümlere uygun olarak seçilen asil yargıçlar ve yedek yargıçlar, yargılamalar
tamamlanıncaya kadar davanın görüşülmesi için Büyük Daire’de yer alırlar. Görevlerinin bitiminden
sonra bile, eğer esasa ilişkin görüşmelere katılmışlarsa, dava ile ilgilenmeye devam ederler. Bu hükümler
ayrıca istişari mütalaaya ilişkin yargılamalarda da uygulanır.
1
8 Aralık 2000, 13 Aralık 2004, 4 Temmuz ve 7 Kasım 2005, 29 Mayıs ve 13 Kasım 2006 ve 6 Mayıs 2013 tarihlerinde
Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
5.
(a) Sözleşme’nin 43. maddesi uyarınca sunulan talepleri ele almak üzere toplanacak Büyük Daire’nin
beş yargıçlı kurulu aşağıdakilerden oluşur:
-
Mahkeme Başkanı. Mahkeme Başkanı görevini yerine getiremeyecek durumda ise kıdemli Başkan
Yardımcısı ile yer değiştirir;
-
Bölümlerin rotasyon usulüyle belirlenen iki Başkanı. Eğer bu şekilde belirlenen Bölüm Başkanları
görevlerini yerine getiremeyecek durumda ise Bölümlerinin Başkan Yardımcılarıyla yer değiştirirler;
-
kurulda altı aylık bir dönem boyunca yer almak üzere kalan Bölümlerce seçilmiş yargıçlar arasından
rotasyon usulüyle belirlenen iki yargıç;
-
kurula altı aylık bir dönem boyunca hizmet etmek üzere Bölümlerce seçilmiş yargıçlar arasından
rotasyon usulüyle belirlenen en az iki yedek yargıç.
(b)
[Büyük Daire’ye] gönderme talebi görüşülürken, mevcut davanın kabul edilebilirliğinin veya
esasının incelenmesine katılmış herhangi bir yargıç kurul üyesi olamaz.
(c)
Talep incelenirken, [Büyük Daire’ye] gönderme talebiyle ilgili Sözleşmeci Taraf ile ilişkisi olan
veya onun uyruğu olan hiçbir yargıç bu kurulda yer alamaz. İçtüzüğün 29. ve 30. maddeleri uyarınca
atanmış bir yargıç aynı şekilde böylesi bir talebin görüşülmesinde yer alamaz.
(d)
[Yukarıdaki] (b) ve (c) bentlerinde öngörülen nedenlerden dolayı kurulda yer alamayan herhangi
bir üyenin yerine, altı ay süreyle kurulda hizmet etmek üzere Bölümler tarafından seçilmiş yargıçlar
arasından rotasyon usulü ile yedek olarak belirlenen bir yargıç geçer.
Madde 25 ‒ Bölümlerin kuruluşu
1. Sözleşme'nin 25 (b) bendinde öngörülen Daireler (bu İçtüzükte “Bölümler” olarak adlandırılmıştır),
Başkanının önerisi üzerine Mahkeme Genel Kurulu tarafından, 8. madde uyarınca başkanlık seçiminden
itibaren üç yıllık bir süre için kurulur. En az dört Bölüm bulunur.
2. Her yargıç, bir Bölümün üyesidir. Bölümler, coğrafi ve cinsiyet açısından dengeli ve Sözleşmeci
Taraflar arasındaki değişik hukuk sistemlerini yansıtacak şekilde oluşturulur.
3. Bir yargıcın Mahkeme üyeliğinin, Bölümün oluşturulduğu dönemden önce sona ermesi halinde, bu
yargıcın Bölümdeki yeri, Mahkeme’nin bir üyesi olarak halefi tarafından doldurulur.
4. Mahkeme Başkanı, şartların gerektirmesi halinde istisnai olarak Bölümlerin oluşumunda değişikler
yapabilir.
5. Başkanının önerisi üzerine Mahkeme Genel Kurulu ilave bir Bölüm kurabilir.
Madde 26
1
‒ Dairelerin oluşumu
1.
Mahkeme'nin önüne getirilen davaların incelenmesi amacıyla Sözleşme'nin 26 § 1 maddesinde
öngörülen yedi yargıçlı Daireler, Bölümlerden aşağıdaki şekilde oluşturulur.
(a)
Bu maddenin 2. fıkrası ve 28 § 4 maddesinin son cümlesi uyarınca, Daire, her bir davada, Bölüm
Başkanı ve ilgili Sözleşmeci Taraf ile ilişkili olarak seçilmiş yargıcı içerir. İlgili Sözleşmeci Taraf ile
ilişkili olarak seçilmiş yargıç, İçtüzüğün 51. ve 52. maddeleri uyarınca başvurunun gönderildiği Bölümün
üyesi değilse, bu yargıç Sözleşme'nin 27 § 2 maddesi uyarınca bu Daire’de re'sen (ex officio) yer alır.
Bu yargıcın yer alamaması veya çekilmesi halinde, İçtüzüğün 29. maddesi uygulanır.
Dostları ilə paylaş: |