4.
Başvuru hakkında kabul edilebilirlik kararı verilmesinden önce, Daire veya Daire Başkanı Tarafları daha
başka yazılı görüşler sunmaya davet edebilir.
5.
Bir veya daha fazla Sözleşmeci Tarafın talebi üzerine veya Dairenin kendiliğinden karar vermesi
halinde, kabul edilebilirlik konusunda bir duruşma yapılır.
6.
Daire Başkanı yazılı ve gerektiği takdirde sözlü usulü belirlemeden önce Taraflara danışır.
Bireysel Başvurular
Madde 52
2
‒ Başvuruların Bölümlere havalesi
1.
Sözleşme'nin 34. maddesi uyarınca yapılan bir başvuru, davaların Bölümler arasında adil dağılımını
gözeterek Mahkeme Başkanı tarafından, Bölümlerden birine havale edilir.
2.
Sözleşme'nin 26 § 1 maddesinde öngörülen yedi yargıçtan oluşan Daire, ilgili Bölüm Başkanı tarafından
İçtüzüğün 26 § 1 maddesi doğrultusunda oluşturulur.
3.
Yukarıdaki fıkraya göre bir Daire oluşturuluncaya kadar, Bölüm Başkanı bu İçtüzükle Daire Başkanına
verilen bütün yetkileri kullanır.
Madde 52A
3
‒ Tek yargıç önündeki usul
1.
Sözleşme’nin 27. maddesi doğrultusunda, tek yargıç, 34. madde uyarınca yapılmış bulunan bir başvurunun,
karar başka bir incelemeyi gerektirmiyorsa, kabul edilemez olduğuna ya da başvurunun Mahkeme’nin dava
listesinden düşürülmesine karar verebilir. Bu karar nihaidir. Başvuran karara ilişkin olarak bir mektupla
bilgilendirilir.
2.
Sözleşme'nin 26 § 3 maddesi doğrultusunda, tek yargıç, adına seçildiği Sözleşmeci Tarafa karşı yapılmış
herhangi bir başvuruyu inceleyemeyebilir.
3.
Tek yargıç, bu maddenin ilk fıkrasında öngörülen şekilde verilen bir karar almazsa, başvuruyu,
incelenmek üzere Komite ya da Daire’ye gönderir.
Madde 53
4
‒ Komite önündeki usul
1.
Sözleşme'nin 28 § 1 (a) maddesine uygun olarak, Komite, yargılamanın herhangi bir aşamasında oybirliği
ile bir başvurunun ‒eğer karar başkaca bir incelemeyi gerektirmiyorsa‒ kabul edilemez olduğuna ya da
Mahkeme’nin dava listesinden düşürülmesine karar verebilir.
2.
İçtüzüğün 54 § 2 (b) maddesi uyarınca taraflardan alınan görüşler ışığında, Komite davanın
Sözleşme'nin 28 § 1 (b) maddesinde öngörülen usule uygun olarak incelenebileceğine ikna olursa, oybirliği
1
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
2
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
3
13 Kasım 2006 tarihlerinde Mahkeme tarafından eklenmiştir.
4
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002, 4 Temmuz 2005, 14 Mayıs 2007 ve 16 Ocak 2012 tarihlerinde Mahkeme tarafından
değiştirilen şekliyle.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
ile kabul edilebilirlik ve uygunsa adil tazmin hükümleri dâhil karar verebilir.
3.
İlgili Sözleşmeci Taraf adına seçilmiş yargıç Komite üyesi değilse, Komite Sözleşme'nin 28 § 1 (b)
maddesinde öngörülen, Tarafın başvuru usulüne itiraz edip etmemesi dâhil bütün ilgili unsurları dikkate
alarak, yargılamanın herhangi bir aşamasında, oybirliği ile yargıcı üyelerinden birinin yerini almaya davet
edebilir.
4.
Sözleşme'nin 28 § 1 maddesi uyarınca alınan karar ve hükümler kesindir.
5.
Hem başvuran hem de ilgili Sözleşmeci Taraf, mevcut İçtüzük kuralları uyarınca başvuruya daha önceden
dâhil oldukları durumlarda, Komite aksine karar vermedikçe, Sözleşme'nin 28 § 1 (a) maddesi uyarınca Komite
kararı hakkında bir mektupla bilgilendirilirler.
6.
Komitenin herhangi bir karar veya hüküm vermemesi durumunda, başvuru İçtüzüğün 52 § 2 maddesi
uyarınca davayı incelemek üzere oluşturulan Daire’ye gönderilir.
7.
İçtüzüğün 79‒81. maddeleri arasındaki hükümler, Komite nezdindeki yargılamalarda gerekli
değişikliklerle birlikte (mutatis mutandis) uygulanır.
Madde 54
1
‒ Daire önündeki usul
1.
Daire başvurunun kabul edilemez olduğuna ve davanın kayıttan düşmesine hemen karar verebilir.
Daire’nin kararı başvurunun tamamı ya da bir bölümüyle ilgili olabilir.
2. Daire veya Bölüm Başkanı,
(a)
taraflardan, konu ile ilgili olduğunu düşündüğü bilgi, belge veya diğer materyalleri sunmalarını
isteyebilir;
(b)
davalı Devlete başvuruyu ya da başvurunun bir bölümünü iletir ve bunlar üzerine görüşlerini bildirmeye
davet eder; davalı Devletin görüşlerini aldıktan sonra, başvuranı buna cevap olarak görüş sunmaya davet
edebilir;
(c)
tarafları daha fazla yazılı görüş bildirmeye davet edebilir.
3. Bölüm Başkanı, bu maddenin 2 (b) bendi kapsamındaki yetkilerini kullanırken, tek yargıç olarak yer alıp,
başvurunun bir bölümünün kabul edilemez olduğuna ya da başvurunun bir bölümünün Mahkeme’nin dava
listesinden düşürülmesine karar verebilir. Bu karar nihaidir. Başvuran karara ilişkin olarak bir mektupla
bilgilendirilir.
4. Bu maddenin 2. ve 3. fıkraları, nöbetçi yargıç olarak atanan Bölüm Başkan Yardımcılarının geçici tedbir
talepleri üzerine karar vermeleri için de geçerlidir.
5. Daire, kabul edilebilirlik kararı vermeden önce, tarafların talebi üzerine veya kendi isteğiyle,
Sözleşme’deki görevlerinin yerine getirilmesinin gereği olarak duruşma yapmaya karar verebilir. Bu
durumda, Daire istisnai olarak aksine karar vermedikçe, tarafları başvurunun esasıyla ilgili sorunlar
hakkında da görüşlerini bildirmeye davet eder.
Madde 54A
2
‒ Kabul edilebilirlik ve dava esasının birlikte incelenmesi
1. Daire, İçtüzüğün 54 § 2 (b) maddesi gereğince, bir davalı Sözleşmeci Tarafa başvuruyu bildirirken,
Sözleşme’nin 29 § 3 maddesi uyarınca davanın kabul edilebilirlik ve esasını aynı anda incelenmeye de karar
verebilir. Böyle durumlarda taraflardan görüşlerine, adil tazminata ilişkin taleplerini ve dostane çözüm ile ilgili
tekliflerini de eklemeleri istenir. İçtüzüğün 60. ve 62. maddeleri, gerekli değişikliklerle birlikte (mutatis
mutandis) uygulanır. Ancak, Mahkeme, gerekli gördüğü takdirde, herhangi bir aşamada kabul edilebilirliğe
ilişkin ayrı bir karar alma kararına varabilir.
2. Dostane çözüme veya başka bir çözüme varılmazsa ve Daire, tarafların iddia ve savunmaları ışığında
davanın kabul edilebilir olduğuna ve esas bakımından karara hazır olduğuna kanaat getirirse, kabul
edilebilirliğe ilişkin ayrı karar verme kararı halinde bunu saklı tutarak, derhal Daire’nin kabul edilebilirlik
hakkındaki kararını içeren bir nihai karara varır.
Devletlerarası ve bireysel başvurular
Madde 55 ‒ Kabul edilemezlik itirazları
1
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 ve 14 Ocak 2013 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
2
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 tarihlerinde Mahkeme tarafından eklenmiş ve 13 Aralık 2004 ve 13 Kasım 2006
tarihilerinde değiştirilmiştir.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Davalı Sözleşmeci Taraf, kabul edilemezlik konusundaki itirazını, itirazın niteliği ve koşulları elverdiği
ölçüde, yazılı veya sözlü olarak, İçtüzüğün 51. veya 54. maddelerinde öngörülen şekilde başvurunun kabul
edilebilirliği hakkındaki görüşlerini sunarken ileri sürmelidir.
Madde 56
1
‒ Daire kararı
1.
Bir Daire kararında, kararın oybirliğiyle mi yoksa oy çokluğuyla mı alındığı belirtilir ve kararın
gerekçeleri gösterilir.
2.
Daire kararı, Yazı İşleri Müdürü tarafından başvurana iletilir. Karar ayrıca ilgili Sözleşmeci Taraf veya
Taraflar ile bu İçtüzük hükümleri uyarınca daha önce başvurunun bildirildiği,
İnsan Hakları Komiseri dâhil, tüm üçüncü kişilere de gönderilir. Dostane çözüme varılırsa, davanın
kayıttan düşürülmesi kararı, İçtüzüğün 43 § 3 maddesi uyarınca Bakanlar Komitesi’ne gönderilir.
Madde 57
2
‒ Kararların dili
1.
Mahkeme, bir kararın her iki resmi dilde verilmesini kararlaştırmadıkça, bütün kararlar İngilizce veya
Fransızca olarak verilir.
2.
Mahkeme’nin resmi raporlarında bu tür karaların yayınlanması, İçtüzüğün 78. maddesinde öngörüldüğü
şekilde, Mahkeme’nin her iki resmi dilinde yapılır.
1
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 ve 13 Kasım 2006 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
2
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Bölüm V - Başvurunun kabul edilmesinden sonraki yargılama
Madde 58
1
‒ Devletlerarası başvurular
1.
Daire, Sözleşme'nin 33. maddesi uyarınca yapılan bir başvuruyu kabul etmeye karar verirse, Daire
Başkanı ilgili Sözleşmeci Taraflara danışarak, esas bakımından yazılı görüşlerin bildirilmesi ve daha fazla
delil sunulması için bir süre tayin eder. Ancak Başkan, ilgili Sözleşmeci Tarafların anlaşmaları halinde,
yazılı usulden vazgeçilmesine karar verebilir.
2.
Bir veya birden fazla ilgili Sözleşmeci Tarafın talep etmesi veya Dairenin resen karar vermesi
halinde, esas bakımından duruşma yapılır. Daire Başkanı izlenecek sözlü usulü belirler.
Madde 59
2
‒ Bireysel başvurular
1.
Sözleşme'nin 34. maddesi uyarınca yapılan bir başvurunun kabul edilebilir olarak bildirilmesi üzerine,
Daire veya Daire Başkanı, tarafları daha fazla delil ve yazılı görüş sunmaya davet edebilir.
2.
Aksine karar verilmedikçe, taraflara, görüşlerini sunmaları için aynı süre verilir.
3.
Daire, Sözleşme’deki görevlerinin ifasının gerektirdiği durumlarda, taraflardan birinin talebi üzerine
veya re’sen, esas bakımından duruşma yapılmasına karar verebilir.
4.
Daire Başkanı, uygun gördüğünde yazılı ve sözlü usulü tayin eder.
Madde 60
3
‒ Adil tazminat talepleri
1.
Mahkeme’nin, başvuranın Sözleşme’de yer alan haklarının ihlal edildiğini tespit etmesi halinde,
Sözleşme’nin 41. maddesi uyarınca adil tazminat talep eden başvuran, bu yönde özel bir talepte bulunmalıdır.
2.
Başvuran, Daire Başkanı aksine karar vermedikçe, esas bakımından görüşlerini sunması için verilen
zaman süresi içerisinde, destekleyici belgelerle birlikte bütün taleplerini başlıklar altında ayrıntılı olarak
sunmak zorundadır.
3.
Başvuranın yukarıdaki fıkralardaki şartlara uymaması halinde, Daire, talepleri bütünüyle veya kısmen
reddedebilir.
4.
Başvuranın talepleri, hakkında görüş bildirmesi için davalı Sözleşmeci Tarafa iletilir.
Madde 61
4
– Pilot-karar usulü
1.
Bir başvuruya ilişkin olayların, ilgili Sözleşmeci Taraf’ta yapısal ya da sistemik bir sorun ya da benzer
başvurulara neden olan başka benzer işlevsizlikler ortaya çıkarması durumunda, Mahkeme pilot-karar
uygulaması başlatabilir ve pilot-karar verebilir.
2.
(a) Mahkeme, pilot-karar usulünü başlatmadan önce, ilk olarak taraflardan, incelenen başvurudaki
meselenin ilgili Sözleşmeci Taraf’ta böylesi bir sorunun ya da işlevsizliğin varlığından kaynaklanıp
kaynaklanmadığına ve bu usul uyarınca başvurunun incelenmesinin uygunluğuna ilişkin görüşlerini ister.
(b)
Mahkeme pilot-karar usulünü re’sen ya da bir ya da her iki tarafın talebi üzerine başlatabilir.
(c)
Pilot-karar uygulaması için seçilen herhangi bir başvuru İçtüzüğün 41. maddesi uyarınca öncelikli olarak
işlem görecektir.
3.
Mahkeme pilot-kararında, hem yapısal veya sistemik sorunun niteliğini veya diğer işlevsizlikleri, hem
de ilgili Sözleşmeci Taraf’ın iç hukuk düzeninde, kararın hüküm fıkrasına uygun olarak alması gereken
düzeltici tedbirlerin türünü tespit eder.
4.
Mahkeme, gerekli tedbirlerin niteliğini ve teşkil edilen problemin iç hukuk düzeninde çözülebileceği
hızı göz önünde tutarak, pilot kararın işlevsel hükümlerinde, yukarıda 3. paragrafta belirtilen pilot-kararının
hüküm fıkrasındaki tedbirlerin belirli bir süre içinde yerine getirilmesini emredebilir.
5.
Mahkeme bir pilot karar verirken, pilot kararda davalı Devlet tarafından alınması gereken bireysel ve
genel tedbirlerin yerine getirilmesi beklentisiyle adil tazmin talebinin tamamını ya da bir kısmını saklı
tutabilir.
1
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 tarihilerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
2
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
3
13 Aralık 2004 tarihinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
4
21 Şubat 2011 tarihinde Mahkeme tarafından eklenmiştir.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
6.
(a) Mahkeme, uygun gördüğü takdirde, pilot kararın hüküm fıkrasında öngörülen gerekli düzeltici
tedbirlerin uygulanmasını bekleyen bütün benzer başvuruların incelenmesini erteleyebilir.
(b)
Başvuranlar, erteleme kararından uygun bir şekilde haberdar edilirler. Ayrıca, uygun görüldüğü
takdirde, davalarını etkileyen bütün ilgili gelişmeler konusunda bilgilendirilirler.
(c)
Mahkeme, dilediği zaman, düzgün bir adalet yönetiminin gerekleri nedeniyle ertelenen bir başvuruyu
inceleyebilir.
7.
Pilot dava, taraflarının dostane çözüm hususunda anlaşmaları halinde, bu tür bir anlaşma, diğer mevcut
başvuranlara veya muhtemel başvuranlara ödenecek tazminatın yanında, pilot kararda tespit edilen genel
tedbirlerin uygulaması hususunda davalı Hükümetin bir bildirimini içerir.
8.
İlgili Sözleşmeci Tarafın pilot kararın hüküm fıkrasına uygun davranmaması halinde, Mahkeme, aksi
yönde bir karar vermedikçe, yukarıda 6. fıkra uyarınca ertelediği başvuruların incelenmesine yeniden
devam eder.
9.
Bakanlar Komitesi, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Avrupa Konseyi Genel Sekreteri ve Avrupa
Konseyi İnsan Hakları Komiseri, Mahkeme’nin bir Sözleşmeci Taraf’ta yapısal ya da sistemik sorunun
varlığına dikkat çektiği herhangi başka bir kararın yanı sıra verdiği bir pilot karar hususunda bilgilendirilir.
10.
Pilot-karar yargılamasının başlatıldığına, pilot kararın verilmesine ve bu kararın icrasının yanında
yargılamanın sonlandırıldığına ilişkin bilgi, Mahkeme’nin web sitesinde yayınlanır.
Madde 62
1
‒ Dostane çözüm
1.
Bir başvurunun kabul edilebilirliğinin beyan edilmesi durumunda, Dairenin veya Daire Başkanının
talimatları gereğince hareket eden Yazı İşleri Müdürü, Sözleşme'nin 39 § 1 maddesi doğrultusunda
sorun hakkında dostane bir çözüme ulaşılabilmesi amacıyla taraflarla bağlantıya geçer. Daire, böyle bir
çözümü kolaylaştırmak için uygun görünen tedbirleri alır.
2.
Sözleşme'nin 39 § 2 maddesi uyarınca, dostane çözüm görüşmeleri gizlidir ve tarafların ihtilaflı
yargılamadaki savlarını etkilemez. Dostane çözüm girişimleri çerçevesinde yapılan hiçbir yazılı veya sözlü
tebliğe ve hiçbir öneri veya itirafa, ihtilaflı yargılama sırasında atıfta bulunulamaz veya dayanılamaz.
3.
Daire’nin, tarafların bir dostane çözüm üzerinde anlaştıkları konusunda Yazı İşleri Müdürü tarafından
bilgilendirilmesi durumunda, Daire, ulaşılan çözümün Sözleşme ve bağlı Protokollerde tanımlanan insan
haklarına saygı esasına dayandığını doğruladıktan sonra, İçtüzüğün 44 § 3 maddesi uyarınca davanın kayıttan
düşmesine karar verir.
4.
2 ve 3. fıkralar, gerekli değişikliklerle birlikte (mutatis mutandis) İçtüzüğün 54A maddesinde
öngörülen usule de uygulanır.
Madde 62A
2
‒ Tek taraflı deklarasyon
1. (a) Bir başvuranın 62. madde uyarınca yapılan bir dostane çözüm teklifinin şartlarını reddetmesi halinde,
ilgili Sözleşmeci Taraf, Mahkeme’ye Sözleşme’nin 37 § maddesi doğrultusunda başvurunun kayıttan
düşürülmesi talebinde bulunabilir.
(b) Bu türden bir talebin yanında, yeterli tazminatın verilmesi ve, uygun şekilde, gerekli düzeltici tedbirlerin
alınması için bir taahhüt ile birlikte başvuranın davasında Sözleşme’nin ihlalinin söz konusu olduğunu açık
bir şekilde kabul eden bir deklarasyon yer almalıdır.
(c) Bu maddenin 1 (b) bendi uyarınca bir deklarasyon, aleni olarak ve Sözleşme’nin 39 § 2 maddesinde ve
İçtüzüğün 62 § 2 maddesinde belirtilen dostane çözüm yargılamalarının tamamının gizliliğine saygı
gösterilerek ve bunlardan ayrı olarak gerçekleştirilen tarafların hazır bulunduğu yargılamalarda
düzenlenmelidir.
2. İstisnai koşulların haklı gerekçelere dayandığı durumlarda, dostane bir çözüme ulaşma konusunda daha
önceden bir girişim bulunmadığı hallerde dahi, bir talep ve buna eşlik eden bir deklarasyon Mahkeme’ye
sunulabilir.
1
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 ve 13 Kasım 2006 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
2
2 Nisan 2012 tarihinde Mahkeme tarafından eklenmiştir.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
3. Mahkeme, deklarasyonun Sözleşme’de ve Ek Protokollerinde tanımlanan insan haklarına saygının,
başvurunun incelenmesine devam edilmesini gerektirmediği kararı için yeterli bir gerekçe sunduğu kanaatine
varırsa, başvuran başvurunun incelenmesine devam edilmesini istese dahi, başvurunun tamamının veya bir
bölümünün kayıttan düşürülmesine karar verebilir.
4. Bu madde, gerekli değişikliklerle birlikte (mutatis mutandis) İçtüzüğün 54A maddesinde öngörülen usule
de uygulanır.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Bölüm VI – Duruşmalar
Madde 63
1
‒ Duruşmaların aleniliği
1.
Bu maddenin 2. fıkrası uyarınca, Daire, istisnai durumlarda re’sen veya taraflardan birinin veya ilgili
kişinin talebi üzerine aksine karar vermedikçe, duruşmalar alenidir.
2.
Çocukların yararı ve tarafların özel yaşamının korunması gerektirdiğinde veya aleniyetin adalete zarar
verdiği özel durumlarda, Dairenin görüşüne göre kesinlikle gerekli görülen ölçüde, demokratik bir
toplumda ahlakın, kamu düzeninin ya da ulusal güvenliğin gerektirdiği durumlarda, basın mensupları ve
duruşmayı izleyenler duruşmanın tamamından ya da bir bölümünden çıkarılabilir.
3.
Bu maddenin 1. fıkrası uyarınca, herhangi bir duruşmanın gizli yapılması talebi gerekçeli olmalıdır ve
duruşmanın tümünden mi yoksa bir kısmından mı aleniyetin kaldırılmasının talep edildiği belirtilmelidir.
Madde 64
2
‒ Duruşmaların yürütülmesi
1.
Daire Başkanı duruşmaları düzenler ve yönetir, Daire huzurundakilerin konuşma düzenini tespit eder.
2.
Herhangi bir yargıç, Daire huzuruna çıkan herhangi bir kimseye soru sorabilir.
Madde 65
3
‒ Duruşmaya gelmeme
Taraflardan birinin veya duruşmada bulunması gereken herhangi bir kişinin duruşmaya gelmemesi halinde,
Daire, duruşmaya devam etmenin, adaletin usule uygun olarak uygulanmasıyla bağdaştığına kanaat
getirdiği takdirde, duruşmaya devam edebilir.
Dostları ilə paylaş: |