2.
Uygun olduğu düşünülen durumlarda, belirli bir davada alınan tedbire ilişkin bildirim Bakanlar
Komitesi’ne verilebilir.
3.
Daire, ya da gerektiği takdirde, Bölüm Başkanı veya bu maddenin 4. fıkrası uyarınca atanan nöbetçi bir
yargıç, bildirdikleri geçici bir tedbirin uygulanmasıyla bağlantılı bir konu hakkında taraflardan bilgi talebinde
bulunabilir.
4.
Mahkeme Başkanı, geçici tedbir talepleri konusunda karar vermek üzere Bölüm Başkan Yardımcılarını
nöbetçi yargıçlar olarak atayabilir.
Madde 40 ‒ Bir başvurunun acil bildirimi
Herhangi bir aciliyet durumunda Yazı İşleri Müdürü, Daire Başkanının yetkilendirmesiyle, diğer usule
ilişkin adımların atılmasına halel getirmeksizin ve mümkün olan her türlü araçla, başvuruya dâhil olan
Sözleşmeci Tarafı kendisine yapılan başvuru ve amaçları hakkında bilgilendirir.
Madde 41
3
‒ Ele alınacak davaların sırası
Ele alınacak davaların sırası tespit edilirken, Mahkeme kendisi tarafından belirlenen ölçütler temelinde
ortaya çıkan konunun önemi ve ivediliğini dikkate alır. Ancak Daire veya Daire Başkanı, belirli bir
başvuruya öncelik tanımak için bu ölçütlerden ayrılabilir.
Madde 42 (Eski md. 43) ‒ Başvuruların birleştirilmesi ve eş zamanlı olarak incelenmesi
1.
Daire, tarafların isteği üzerine veya resen, iki veya daha fazla başvurunun birleştirilmesine karar verebilir.
2.
Dairenin başvuruları birleştirme konusundaki kararı saklı kalmak kaydıyla, Daire Başkanı, taraflara
danıştıktan sonra, aynı Daireye tahsis edilen başvuruların yargılamalarının aynı anda yürütülmesine karar
verebilir.
Madde 43
4
(Eski md. 44) ‒ Davanın kayıttan düşürülmesi ve yeniden kayda alınması
1.
Mahkeme, yargılamanın herhangi bir aşamasında, Sözleşme’nin 37. maddesi doğrultusunda, bir
başvurunun kayıttan düşürülmesine karar verebilir.
1
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 tarihlerinde Mahkeme tarafından eklenmiştir.
2
4 Temmuz 2005, 16 Ocak 2012 ve 14 Ocak 2013 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
3
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 ve 29 Haziran 2009 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
4
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002, 7 Temmuz 2003, 13 Kasım 2006 ve 2 Nisan 2012 tarihlerinde Mahkeme tarafından
değiştirilen şekliyle.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
2.
Başvuran bir Sözleşmeci Tarafın, Yazı İşleri Müdürüne davaya devam etme niyetinde olmadığını
bildirmesi üzerine, davayla ilgilenen diğer Sözleşmeci Taraf veya Tarafların buna katılmaları halinde, Daire,
Sözleşme'nin 37. maddesi uyarınca davanın kayıttan düşmesine karar verebilir.
3.
Sözleşme’nin 39. maddesi doğrultusunda dostane bir çözüm anlaşmasına varıldığında, dava karar
yoluyla kayıttan düşürülür. Sözleşme'nin 39 § 4 maddesi uyarınca bu karar, kararda düzenlendiği şekilde
dostane çözüm koşullarının icrasını denetleyecek olan Bakanlar Komitesine gönderilir. Sözleşme'nin 37.
maddesinde belirtilen diğer davalarda, başvuru; kabul edilebilir bulunduğunda bir ihlal kararı yoluyla, kabul
edilebilir bulunmadığında ise bir kabul edilemezlik kararı yoluyla kayıttan düşürülür. Başvurunun bir ihlal kararı
yoluyla kayıttan düşürüldüğü durumlarda, Daire Başkanı kesinleşen bu nihai kararı, sorunun çözümü ve sona
ermesiyle ilgili olabilecek taahhütlerin icrasını Sözleşme’nin 46 § 2 maddesi uyarınca denetlemesi için,
Bakanlar Komitesine gönderir.
4.
Bir başvuru kayıttan düşüldüğünde, Sözleşme’nin 37. maddesi uyarınca masraflar konusu Mahkeme’nin
takdirindedir. Henüz kabul edilebilir olduğu ilan edilmemiş bir başvuruyu kayıttan düşüren kararda
masrafların ödenmesine hükmedilmiş ise, Daire Başkanı bu kararı Bakanlar Komitesine gönderir.
5.
Bir başvurunun Sözleşme’nin 37. maddesi uyarınca kayıttan düşürüldüğü durumlarda, Mahkeme, düşme
kararı verdiği bir davanın yeniden kayda alınmasını haklı gösterecek istisnai şartların bulunduğu sonucuna
varırsa, davayı yeniden kayda alır.
Madde 44
1
‒ Üçüncü tarafın müdahalesi
1.
(a) Sözleşme’nin 33. veya 34. maddeleri doğrultusunda yapılan bir başvuru, İçtüzüğün 51 § 1 veya 54 § 2
maddeleri uyarınca davalı Sözleşmeci Tarafa tebliğ edildiği zaman, Yazı İşleri Müdürlüğü başvurunun bir
kopyasını, bu davada vatandaşı başvuran olan diğer Sözleşmeci Tarafa iletir. Yazı İşleri Müdürlüğü, davada
sözlü bir duruşma yapılması kararını da yine bu şekilde Sözleşmeci Tarafa bildirir.
(b) Bir Sözleşmeci Taraf, Sözleşme’nin 36 § 1 maddesi uyarınca yazılı görüş sunma veya duruşmada yer
alma hakkını kullanmak isterse, bunu yukarıdaki bentte belirtilen iletim veya bildirimden itibaren en geç on
iki hafta içinde, yazılı olarak Yazı İşleri Müdürlüğüne bildirir. İstisnai durumlarda, Daire Başkanı tarafından
farklı bir süre belirlenebilir.
2.
Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri Sözleşme'nin 36 § 3 maddesi uyarınca yazılı görüş sunma ya da
duruşmada hazır bulunma hakkını kullanmak isterse, bunu başvurunun davalı Sözleşmeci Tarafa
iletilmesinden veya sözlü duruşma yapma kararının Sözleşmeci Tarafa bildirilmesinden itibaren en geç
on iki hafta içinde Yazı İşleri Müdürüne bildirir. İstisnai durumlarda, Daire Başkanı tarafından farklı bir
süre belirlenebilir.
İnsan Hakları Komiseri Mahkeme önündeki yargılamalarda şahsen bulunamazsa, kendisini temsil etmesi
için atadığı kişi ya da kişilerin adını bildirir. Kendisine bir müdafi tarafından muavenet edilebilir.
3.
(a) Bir başvuru, İçtüzüğün 51 § 1 veya 54 § 2 (b) maddeleri uyarınca davalı Sözleşmeci Tarafa bildirildikten
sonra, Daire Başkanı, Sözleşme’nin 36 § 2 maddesinde öngörüldüğü şekilde adaletin uygun şekilde
yönetilmesi amacıyla, yargılamaya taraf olmayan bir Sözleşmeci Tarafı veya başvuran olmayan ilgili bir
kimseyi, yazılı görüşlerini sunmaya veya istisnai durumlarda duruşmada yer almaya davet edebilir veya
buna izin verebilir.
(b) Bu iş için izin talebi, başvurunun davalı Sözleşmeci Tarafa bildirilmesinden sonraki en geç on iki
hafta içinde, uygun bir gerekçeyle ve İçtüzüğün 34 § 4 maddesinde öngörülen resmi dillerden birinde
yazılı olarak sunulur. İstisnai durumlarda, Daire Başkanı farklı bir süre belirleyebilir.
4.
(a) Büyük Daire tarafından görülecek davalarda yukarıdaki fıkralarda öngörülen süreler, 72 § 1 maddesi
çerçevesinde Daire kararının taraflara bildirilmesinden, Büyük Daire lehine vazgeçme kararının veya
İçtüzüğün 73 § 2 maddesine göre Büyük Daire kurulunun bir tarafın davanın Büyük Daire önüne
getirilmesi talebini kabul etme kararının taraflara bildirilmesinden itibaren başlar.
(b) Bu maddede belirtilen süreler, yeterli sebep gösterilmesi halinde, Daire Başkanı tarafından istisnai olarak
uzatılabilir.
5.
Bu maddenin 3 (a) fıkrasındaki bir davet veya verilen izin, süre sınırı dâhil, Daire Başkanının
belirteceği şartlara tabidir. Bu şartlara uyulmadığı takdirde, Başkan, görüşleri dosyaya dâhil etmeme veya
gerekli gördüğü ölçüde duruşmaya katılmanın sınırlandırılmasına karar verebilir.
6.
Bu madde uyarınca sunulacak yazılı görüşler, İçtüzüğün 34 § 4 maddesinde öngörülen resmi dillerden
1
7 Temmuz 2003 ve 13 Kasım 2006 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
birinde tasarlanır. Bu görüşler, Yazı İşleri Müdürlüğü tarafından dava taraflarına gönderilir; tarafların, süre
sınırı dâhil olmak üzere, Daire Başkanı tarafından belirlenen koşullara tabi olarak, yazılı gözlemlerini
bildirme veya uygun olduğu durumlarda, duruşmada söz alabilme yetkileri vardır.
Madde 44A
1
‒ Mahkeme ile işbirliği yapma yükümlülüğü
Yargılamanın yürütülmesi sırasında taraflar bütünüyle işbirliği yapmakla ve özellikle adaletin uygun şekilde
yönetilmesi için yetkileri dâhilinde Mahkeme'nin gerekli bulduğu konularda harekete geçmekle
yükümlüdürler. Bu görev, böyle bir işbirliğinin gerekli olması halinde, davaya taraf olmayan Sözleşmeci
Taraflar için de geçerlidir.
Madde 44B
2
‒ Mahkeme’nin bir emrine uymama
Mahkeme’nin yargılamanın yürütülmesine ilişkin olarak verdiği bir emre taraflardan birinin uymaması
halinde, Daire Başkanı gerekli gördüğü her türlü tedbiri alabilir.
Madde 44C
3
‒ Etkin bir şekilde katılmama
1.
Taraflardan birinin Mahkeme tarafından istenen bir bilgiyi sağlamaması veya bir delili göstermemesi
veya konuyla ilgili bilgiyi resen açığa çıkarmaması veya yargılamaya etkin bir şekilde katılmaması
durumunda, Mahkeme, uygun gördüğü şekilde sonuç çıkarabilir.
2.
Davalı bir Sözleşmeci Devletin yargılamaya etkin bir şekilde katılmayı reddetmesi veya etkin bir
şekilde katılmaması, kendiliğinden Dairenin başvurunun incelenmesine devam etmemesi için bir gerekçe
olamaz.
Madde 44D
4
‒ Taraflardan birinin uygunsuz bildirimi
Taraflardan birinin temsilcisinin istismar edici, anlamsız, sebepsiz, yanıltıcı veya uzun bildirimi halinde,
Daire Başkanı bu temsilciyi yargılamadan çıkarabilir, bildirimlerini kısmen veya tamamen reddedebilir veya
Sözleşme’nin 35 § 3 maddesine halel getirmeksizin, uygun gördüğü herhangi bir emri verebilir.
Madde 44E
5
‒ Başvuruyu izlememe
Sözleşme’nin 37 § 1 (a) maddesi doğrultusunda, başvuran bir Sözleşmeci Tarafın veya bireysel bir
başvuranın başvuruyu izlememesi durumunda, Daire, İçtüzüğün 43. maddesi uyarınca davayı kayıttan
düşürebilir.
1
13 Aralık 2004 tarihinde Mahkeme tarafından eklenmiştir.
2
13 Aralık 2004 tarihinde Mahkeme tarafından eklenmiştir.
3
13 Aralık 2004 tarihinde Mahkeme tarafından eklenmiştir.
4
13 Aralık 2004 tarihinde Mahkeme tarafından eklenmiştir.
5
13 Aralık 2004 tarihinde Mahkeme tarafından eklenmiştir.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Bölüm II – Yargılamaların Başlatılması
Madde 45 ‒ İmzalar
1.
Sözleşme'nin 33 veya 34. maddeleri uyarınca yapılan bir başvuru yazılı olarak sunulur ve başvuran veya
başvuran temsilcisi tarafından imzalanır.
2.
Bir başvurunun sivil toplum örgütü veya bir kişi grubu tarafından yapılması halinde, başvuru, bu
örgütü veya grubu temsil etmeye yetkili kişiler tarafından imzalanır. Başvuruyu imzalayan kişinin yetkisi
olup olmadığı hususunda, ilgili Daire veya Komite karar verir.
3.
Başvuranların İçtüzüğün 36. maddesi çerçevesinde temsil edilmeleri halinde, vekâletname veya
yetkilendirme yazısı temsilci veya temsilciler tarafından sağlanır.
Madde 46 ‒ Devletlerarası başvuruların içeriği
Sözleşme'nin 33. maddesi uyarınca Mahkeme'ye dava açmak isteyen Sözleşmeci bir Taraf veya Taraflar,
aşağıdaki hususları içeren bir başvuruyu Yazı İşleri Müdürlüğüne gönderirler:
(a)
aleyhine başvuru yapılan Sözleşmeci Devletin adı;
(b)
olaylara ilişkin bir açıklama;
(c)
iddia edilen Sözleşme ihlal(ler)i ve dayanaklarına ilişkin bir açıklama;
(d)
Sözleşme'nin 35 § 1 maddesinde belirtilen kabul edilebilirlik kriterlerine (iç hukuk yollarının
tüketilmesi ve altı aylık süre kuralı) uyulduğuna ilişkin bir açıklama;
(e)
başvurunun amacı ve zarar gördüğü iddia edilen taraf veya taraflar adına Sözleşme'nin 41. maddesi
uyarınca yapılan adil tazmin talebinin genel olarak belirtilmesi ve
(f)
temsilci olarak atanan kişi veya kişilerin ad ve adresleri; ve bunların yanında
(g)
başvurunun amacıyla ilgili yargısal olan veya olmayan, ilgili her türlü belgenin ve özellikle
kararların birer kopyası.
Madde 47
1
‒ Bireysel başvurunun içeriği
1. Sözleşme’nin 34. maddesi uyarınca, bir başvuru, Mahkeme tarafından aksi yönde bir karar verilmedikçe, Yazı
İşleri Müdürlüğünün hazırladığı başvuru formu ile yapılır. Başvuru formu, istenen tüm bilgilerin ilgili
bölümlerde belirtilmesi suretiyle hazırlanır ve söz konusu formda aşağıdaki bilgiler yer alır:
(a) başvuranın adı, doğum tarihi, uyruğu ve adresi; tüzel kişi ise, tam adı, kuruluş veya tescil tarihi, resmi sicil
numarası (şayet varsa) ve resmi adresi;
(b) şayet varsa, başvuranın temsilcisinin adı, mesleği, adresi, telefon ve faks numarası ve e-posta adresi;
(c) aleyhine başvuru yapılan Sözleşmeci Taraf veya Tarafların adı;
(d) olaylara dair kısa ve öz bir açıklama;
(e) ileri sürülen Sözleşme ihlal(ler)ine ve bu husustaki görüşlere dair kısa ve öz bir açıklama;
(f) başvuranın, Sözleşme’nin 35 § 1 maddesinde öngörülen kabul edilebilirlik kriterlerine uyduğunu doğrulayan
kısa ve öz bir açıklama.
2.
(a) Başvuru formunun ilgili bölümünde belirtilmesi gereken, bu maddenin 1 (d) ile (f) fıkraları arasında yer
alan yukarıdaki bilgilerin tamamı, Mahkeme tarafından, başka herhangi bir belgeye başvurmaya gerek
kalmaksızın, başvurunun mahiyetinin ve kapsamının belirlenmesine imkân verecek yeterlilikte olmalıdır.
(b) Ancak, başvuran, olaylara, ileri sürülen Sözleşme ihlallerine ve bu husustaki görüşlere ilişkin daha ayrıntılı
bilgileri başvuru formuna eklemek suretiyle bilgi ilavesinde bulunabilir. Söz konusu bilgiler, 20 sayfayı
geçemez.
3.1. Başvuru formu, başvuran veya başvuranın temsilcisi tarafından imzalanır ve aşağıdaki belgelerle birlikte
teslim edilir.
(a) şikâyete konu olan adli veya farklı nitelikteki karar veya tedbirlere ilişkin belgelerin suretleri;
1
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002, 11 Aralık 2007, 22 Eylül 2008 ve 6 Mayıs 2013 tarihlerinde Mahkeme tarafından
değiştirilen şekliyle.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
(b) başvuranın, Sözleşme’nin 35 § 1 maddesinde öngörülen iç hukuk yollarının tüketilmesi şartı ve altı aylık süre
kuralına uyduğunu gösteren belge ve kararların suretleri;
(c) uygun olduğu yerde, uluslararası düzeydeki diğer her türlü uluslararası soruşturma veya çözüm usulüne
ilişkin belgelerin suretleri;
(d) Başvuranın temsilcisinin olduğu hallerde, vekâletnamenin veya başvuran tarafından imzalanan yetki
belgesinin aslı.
3.2. Başvuruyu desteklemek amacıyla ibraz edilen belgeler, tarihe göre listelenir, ardışık olarak numaralandırılır
ve açık bir şekilde tanımlanır.
4. Kimliklerinin kamuya açıklanmasını istemeyen başvuranlar, bu hususu belirterek, Mahkeme önündeki
yargılamalar hakkında kamunun bilgi edinmesini öngören normal kuraldan ayrılmayı haklı kılabilecek
gerekçeleri gösteren bir beyanda bulunur. Mahkeme, başvuranın kimliğinin gizli tutulması talebini kabul edebilir
veya bu yönde resen karar verebilir.
5.1. Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkralarında belirtilen koşullara uyulmaması, başvurunun Mahkeme
tarafından incelememesi sonucunu doğurur. Bu kuralın dışında kalan haller aşağıda belirtilmiştir:
(a) başvuran tarafından, söz konusu koşullara uyulmaması hususuna ilişkin olarak yeterli açıklamada
bulunulmuş olması;
(b) başvurunun geçici tedbir talebine ilişkin olması;
(c) Mahkeme tarafından resen veya başvuranın talebi üzerine aksi yönde bir talimatta bulunulması.
5.2. Mahkeme, her halükarda, başvurandan, belirlenmiş zaman sınırı içinde, uygun olabilecek herhangi bir biçim
veya şekilde, bilgi veya belge sunmasını talep edebilir.
6. (a) Sözleşme’nin 35 § 1 maddesi doğrultusunda, başvurunun yapıldığı tarih, bu maddenin şartlarına uygun
olarak hazırlanan başvuru formunun Mahkeme’ye gönderildiği tarihtir. Gönderim tarihi, posta damgasındaki
tarihtir.
(b) Ancak Mahkeme, haklı bir gerekçeye dayandığının tespit edilmesi halinde, farklı bir tarihin başvurunun
yapıldığı tarih olarak kabul edilmesine karar verebilir.
7. Başvuranlar, adreslerindeki ve başvuruya ilişkin tüm koşullardaki herhangi bir değişikliği Mahkeme’ye
bildirirler.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Bölüm III – Raportör Yargıçlar
Madde 48
1
‒ Devletlerarası başvurular
1.
Sözleşme'nin 33. maddesi uyarınca bir başvuru yapıldığında, davayı görmek üzere oluşturulan Daire,
bir veya birden fazla yargıcı Raportör Yargıç(lar) olarak görevlendirir. Raportör Yargıç(lar), ilgili
Sözleşmeci Tarafların yazılı cevaplarını aldıktan sonra kabul edilebilirlik hakkında bir rapor sunarlar.
2.
Raportör Yargıç(lar) bu raporları, taslakları ve Daire'nin ve Başkan'ın görevini yerine getirmesi
sırasında yardımcı olabilecek diğer belgeleri sunar.
Madde 49
2
‒ Bireysel başvurular
1.
Bir başvuranın bizzat kendisi tarafından sunulan materyalden, başvurunun kabul edilemez olduğu ve
başvurunun kayıttan düşürülmesi gerektiğinin anlaşılması halinde, aksine özel bir sebep bulunmadıkça, bu
başvuru tek yargıçlı oluşum tarafından görülür.
2.
Sözleşme'nin 34. maddesine göre bir başvuru yapıldığında ve bu başvurunun İçtüzüğün 53 § 2 maddesi
uyarınca kendisine tevdi edilen işlevleri yerine getiren bir Komite veya Daire tarafından incelenmesi haklı
sebebe dayandırıldığında, davayı incelemekle görevlendirilen Bölüm Başkanı, bir yargıcı, başvuruyu
inceleyecek olan bir Raportör Yargıç olarak görevlendirir.
3.
Raportör Yargıçlar başvuruları incelerken,
(a)
olaylara dayanan bilgi, belge veya ilgili olduğunu düşündükleri materyalleri, belirlenen süre içinde
sunmalarını taraflardan isteyebilirler;
(b)
davanın bir Daire ya da Komite tarafından görülmesi talimatını veren Bölüm Başkanına bağlı olarak,
başvurunun tek yargıçlı oluşum, Komite ya da Daire tarafından görülüp görülmeyeceğine karar verirler;
(c)
görevlerini yaparken Daireye, Komiteye veya ilgili Başkana yardımcı olabilecek raporları, taslakları ve
diğer belgeleri sunarlar.
Madde 50 ‒ Büyük Daire davaları
Bir davanın Sözleşme'nin 30. veya 43. maddeleri uyarınca Büyük Daire'ye nakledilmesi halinde, Büyük
Daire Başkanı, Büyük Dairenin bir üyesini veya devletlerarası başvuru halinde bir veya birden fazla üyesini
Raportör Yargıç olarak görevlendirir.
1
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002 tarihlerinde Mahkeme tarafından değiştirilen şekliyle.
2
17 Haziran ve 8 Temmuz 2002, 4 Temmuz 2005, 13 Kasım 2006 ve 14 Mayıs 2007 tarihlerinde Mahkeme tarafından
değiştirilen şekliyle.
Mahkeme İç Tüzüğü – 1 Haziran 2015
Bölüm IV – Kabul edilebilirlikle ilgili yargılamalar
Devletlerarası Başvurular
Madde 51
1
‒ Başvuruların havalesi ve sonrasında izlenecek usul
1.
Sözleşme'nin 33. maddesi uyarınca bir başvuru yapıldığı zaman, Mahkeme Başkanı hemen bu başvuruyu
davalı Sözleşmeci Tarafa tebliğ eder ve başvuruyu Bölümlerden birine havale eder.
2.
İçtüzüğün 26 § 1 (a) maddesine göre başvuran ve davalı Sözleşmeci Taraflara ilişkin olarak seçilmiş olan
yargıçlar davayı görmek üzere oluşturulan Dairede re'sen (ex officio) yer alırlar.
Başvuru birden fazla Sözleşmeci Taraf tarafından yapılmış ise veya Sözleşmeci Taraflar tarafından aynı
amaçla yapılan başvurular İçtüzüğün 42. maddesine göre birlikte inceleniyorsa, İçtüzüğün 30. maddesi
uygulanır.
3.
Davanın bir Bölüme havalesi üzerine, Bölüm Başkanı, İçtüzüğün 26 § 1 maddesine göre bir Daire oluşturur
ve davalı Sözleşmeci Tarafı başvurunun kabul edilebilirliği hakkındaki yazılı görüşlerini bildirmeye davet
eder. Bu suretle elde edinilen görüşler, Yazı İşleri Müdürü tarafından başvuran Sözleşmeci Tarafa
iletilir; başvuran Taraf yanıt olarak kendi görüşlerini sunabilir.
Dostları ilə paylaş: |