Yazıçı Anar haqqında payız düşüncələri (Cəmil Həsənli) Moskvada Anarın 70 illiyində çıxışından
TÜRK DÜNYASI YAZIÇILARININ 111 QURULTAYININ
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
TÜRK DÜNYASI YAZIÇILARININ 111 QURULTAYININ
AÇILIŞINDA ÇIXIŞ Azərbaycan Respublikasının hörmətli prezidenti cənab Heydər Əliyev! Türk dünyası yazıçılarının 111 Qurultayının hörmətli iştirakçıları, əziz qonaqlarımız, mətbuat işçiləri! Türk dünyası yazıçışlarının Bakıda keçirilən 111 qurultayını açmaq şərəfi mənə nəsib olduğu üçün həyəcan və qürur hissi duyuram. 229
Türk dünyası yazıçılarının ilk Qurultayı 1992-ci ildə Ankara şəhərində oldu və bu qurultayda Türkiyəninin o vaxtkı Cümhur Başqanı,rəhmətlik Turqut Özal iştirak və çıxış etdi. İkinci qurultay yenə Ankarada keçirildi və orada Türkiyənin bugünkü Cümhur Başqanı hörmətli Süleyman Dəmirəl iştirak və çıxış etdi. Çox şadıq ki, hörmətli Prezidentimiz Heydər Əliyev cənabları bizim dəvətimizi qəbul edərək Türk dünyası yaşıçılarının Bakıla keçirilən 111 Qurultayında iştirak edir. Mən xüsusi qeyd etmək istəyirəm ki, bu qurultayın Bakıda keçirilməsinə, Qurultayla əlaqədar başqa tədbirlərin, Böyük Füzulinin 500 illiyinin zirvə təlbirlərinin, TÜRKSOY-un konfransının, beynəlxalq elmi simpoziumun keçirilməsinə ancaq ona görə nail ola bildik ki, cənab Heydər Əliyev bu işlərə böyük maraq,diqqət və qayğı ilə yanaşdı və Azərbaycanın bütün çətinliklərinə baxmayaraq, bu tədbirlərin yüksək səviyyədə keçirilməsi üçün lazımi göstərişlər verdi, köməyini əsirgəmədi. Qurultayımızın başqa tədbirlərlə eyni vaxta düşməsi əlamətdardır.Bir neçə gün əvvəl biz Naxçıvanda təkcə Azərbaycanın deyil,bütün türk dünyasının böyük sənətkarı,bütün türk dünyasının ruhunu ifadə edən,onun,mənəvi dəyərlərini ifadə edən Hüseyn Cavidin əzəmətli məqbərəsinin açılışında iştirak etdik.Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, Stalinin və Bağırovun bədxah niyyəti,amansız hökmü ilə Sibirə sürgün olunub orada məhv edilmiş Hüseyn Cavid Heydər Əliyevin xeyirxah niyyyəti və cəsarəti ilə yenidən öz ana torpağına qaytarıldı və orada əbədiyyətə qovuşdu.Bu günlərdə biz böyük Füzulinin 500 illiyini qeyd edəcəyik.Bizim Qurultayın bu iki tədbir arasında keçirilməsi mənə elə gəlir ki,böyük ustadlarımızın -- Füzulinin də,Cavidin də ruhunu şad edir. 90 il bundan qabaq Sabirlə,Ömər Faiqlə, Haqverdiyevlə, Qəmküsarla birlikdə «Molla Nəsrəddin» jurnalını nəşr edən,bu jurnalın vasitəsiylə demokratik ideyaları yayan, təbliğ edən, xalqın maariflənməsi uğrunda mübarizə aparan Mirzə Cəlil Məmmədquluzadənin də ruhu şad olur. 90 il əvvəl «Fyüzat» jurnalında türkçülük ideyasını, türk xalqlarının mənəvi birliyini tərənnüm edən Əlibəy Hüseynzadənin də ruhu şad olur. 230
Bu gün biz Orxon yazılarından üzü bəri ən azı 1500 illik tarixi olan yazı mədəniyyətimizin varisləriyik. Yunus İmrənin və Nəsiminin,Nəvainin və Məhtumqulunun, Mirzə Fətəlinin və Namiq Kamalın, Abdulla Tuqayın və Abayın, Qaşqarlı Mahmudun və Qaspiralı İsmayılın mənəvi varisləriyik. Bu gün biz əsrlərdən keçib gələn müdrik Dədə Qorqud,qoç Koroğlu, cəsur Manas,igid Salavat Yulayev ruhunu yaşadan və təbliğ edən türk dünyasının yazarları, aydınlari, ziyalılarıyıq. Təsadüfi deyil ki, ilk türkoloji Qurultay da Bakıda, «İsmailiyyə» dediyimiz və indi Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin yerləşdiyi bu binanın həmin bu salonunda keçirilmiş və qurutayda mühüm qərarlar qəbul olunmuşdur.Onu da qeyd etmək istərdim ki, bu qurultayda Azərbaycandan iştirak edən 16 nümayəndədən yalnız biri - Səməd Ağamalıoğlu öz əcəli ilə ölmüşlür.Qalan 15 nümayəndənin hamısı sürgün olunmuş,güllələnmiş,məhv edilmişdir.Başqa türk respublikalarından olan nümayəndələr -- Tatarstandan Qalımcan İbrahimov və Q.Şərif, Qazaxstandan Əhməd Baytursun, Qaraçay- Balkardan Ömər Əliyev də Stalin repressiyalarının qurbanı olmuşlar. Bu gün səhər biz Şəhidlər xiyabanını ziyarət etdik.Təklif edirəm ki,bütün xalqlarımızın şəhidlərinin - ilk
türkolojıi qurultayın qurban getmiş
nümayəndələrinin,sonrakı sınaqlarda şəhid verdiyimiz insanların xatirəsini bir dəqiqə sükutla yad edək. Allah rəhmət eləsin. Türk dünyası Aralıq dənizi, Egey dənizi,Mərmərə dənizi, Qara dəniz,Azov dənizi, Xəzər dənizi,Aral dənizi, sahillərində yerləşən, Balkanlardan Çin səddinə qədər, Yakutiyadan Kərkükə qədər uzanan böyük bir sahəni əhatə edən, milyonlarla insanın yaşadığı bir ərazidir.Bu ərazinin ruhunu yaşadanlar arasında yazıçıların xüsusi yeri var. Ən çətin təqib illərində belə ədəbiyyatımız dilimizin,milli ruhumuzun, mənəviyyatımızın keşiyində durmuş və milli varlığımızın son müdafiə qalası,son istehkamı olmuşdur. Şükür ki,bu gün biz bu bayramı müstəqil türk dövlətləri arasında keçiririk, xoşbəxtik ki,biz bu tədbiri müstəqil Azərbaycanda milli dövlət bayrağımızla,öz Prezidentimizlə birlikdə keçiririk. Bu böyük xoşbəxtliyi bizə tale bəxş eləyib,bu böyük xoşbəxtliyi xalqımızın illər boyu davam edən mübarizələrində qazanmışıq. 231
Türk dünyası yazıçılarının 1 və 11 qurultaylarında bir çox təkliflər irəli sürüldü və bunların böyük bip qismi həyata keçirilməkdədir.Türk xalqlarının UNESKO tipli təşkilatının yaradılması təklifi irəli sürülmüşdü və indi TÜRKSOY fəaliyyət göstərir, «Dədə Qorqud» ensiklopediyasının hazırlanması haqqında təklif irəli sürülmüşdü və indi bu iş,demək olar ki,bitmək üzrədir.Ümiid edirəm ki,111 qurultayda irəli sürüləcək təklilər də həyata keçiriləcək və türk xalqlarının mənəvi-mədəni birliyi daha da möhkəmlənəcəkdir. Türk xalqlarının mənəvi-mədəni birliyi heç kəsə qarşı,heç bir qonşu və ya başqa bir dövlətə qarşı,xalqa qarşı yönəlməyib.Qədim «İpək yolu» türk xalqlarının yaşadıqları sahələrdən keçir və türk xalqlarının yolu da bu İpək yoludur,ünsiyyət yoludur,xalqları barışdıran,bir-birinə tanıdan yoldur,bütün dünyaya açıq olan,dünyanın mənəvi dəyərlərini mənimsəyən və öz mənəvi dəyərlərini bütün dünyaya tanıtmaq istəyən insanların,aydınların,ziyalıların yoludur. Bu nəcib işdə Tanrı bizə yar olsun. İcazənizlə Türk dünyası yazıçılarının Üçüncü qurultayını açıq elan edim.
|