Yer po`stidagi tektonik harakatlar
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
Yüklə 0,58 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Materiklarning paydo bo’lishi.
|
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
Islomov O.I., Shoraxmedov SH.SH. Umumiy geologiya T., «Ukituvchi» 1971 yil. Kuznetsov S.S. Geologiya ,UzSSR «Urta va oliy maktab», davlat nashriyoti,T., 1960. 3. «Geologiya lugati»UzSSR FA nashriyoti T.,1958. 4. Ananyev V.P., Peredelskiy A.V. Injenernaya geologiya. Iz-vo «Vo`sshaya shkola», M-1980. Kurs obhey geologii, M., «Nedra», 1976. 6. V.I.Biryukov, S.N.Kulichixin, N.N. Trofimov Poiski i razvedka mestorojdeniy polezno`x iskopayemo`x M.,Nedra, 1979. 7. N..N.Maslov,M.F.Kotov. «Izdatelstvo literaturo` po stroitelstvu» M.-1971. Materiklarning parchalanishdagi taraqqiy bosqichlari Materiklarning paydo bo’lishi. Dastlab nemis geofizigi A.Vegener (1912) to’liq ishlab chiqqan-materiklarning gorizontal siljishi gipotezasi mavjud bo’lib, bu gipotezaga ko’ra granit yer po’sti yuqori paleozoyga qadar, ya’ni 200 mln. yil oldin Yer sharida ulkan Pantalassa okeani o’rab turgan yirik Pangeya materigini hosil qilgan. Mezozoyda bu materik parchalangan va uning ayrim palaxsalari - materiklar siljishi boshlangan. Materiklarning harakatlanishi gipotezasiga ko’ra, bundan 180 mln. yil oldin ikkita yirik materik Lavraziya bilan Gondvana paydo bo’lgan. Ular orasida yangi Tetis okeani yuzaga kelgan. So’ngra 65 mln. yil oldin Lavraziyadan Shimoliy Amerika va Yevrosiyo, Gondvanadan Janubiy Amerika, Afrika, Antarktida, Avstraliya, Arabiston va Hindiston ajralib chiqqan va ular orasida hozirgi okeanlar paydo bo’lgan. Shimoliy materiklar bilan janubiy materiklarning o’ziga xos xususiyatlarga ega ekanligiga ularning ikkita kontinentdan vujudga kelganligi sabab qilib ko’rsatiladi. Materiklar eng kichik ekvatorial o’q yaqinida joylashgan. Bunga sabab shuki, sharsimon shaklga asta-sekin yaqinlashib borishi natijasida mantiyada yuqoriga tomon yo’nalgan eng kuchli harakatlar xuddi shunday sektorlarda vujudga kelgan va shu sababli u joylarda materiklarni hosil qiluvchi eng yengil jinslar—granitlar yuqoriga ko’tarilgan. Cho’kishga moyil bo’lgan okean sektorlarida mantiya moddasining saralanishi sekinlashadi, bu joylarda og’ir okean yer po’sti tarkib topadi. Janubiy yarim sharda okeanlarning ko’pligini ham shunday tushuntirish mumkin. Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|