Yiringli kasalliklar va ular asoratlarini davolash, profilaktika asoslari

Ko'p  tarmoqli  jarrohlik  shifoxonasi  jihozlaridan  tozalash 
natijalari 
Filial 
 
Siqilish soni 
 
Ijobiy
 natijalar
 
abs 
 
% 
Operatsiya xonasi 
3524 
30 
0,85 
Umumiy 
reanimatsiya 
1196 
66 
5,52 

---

 
97 
 
Kardiopulmoner 
reanimatsiya 
872 
44 
5,05 
Umumiy jarrohlik 
1186 
27 
2,28 
Abdominal 
jarrohlik 
1037 
25 
7.41 
Ko'krak jarrohligi 
1017 
19 
1,87 
Qon 
tomir 
jarrohligi 
1203 
22 
1,83 
Chin 
yurakdan 
jarrohlik 
782 
9 
1,15 
Jami 
10817 
242 
2,24 
 

---

 
98 
 
Ko'p tarmoqli jarrohlik shifoxonasi bo'limlarida yuvilgan mikroorganizmlar spektri 
Filial 
Ijobiy 
natijalar 
 
Mikroorganizmlarning tuzilishi 
 
 
Oltin 
stafilokok 
koliform 
bakteriyalar 
 
sinteziy 
tayoq 
 
Asineto 
bakteriya 
 
xamirturush 
va 
mog'or 
zamburug'lari 
 
 
 
абс.  % 
абс.  % 
абс.  % 
абс.  %  абс. 
% 
Operatsiya xonasi 
30 
12 
40,0
0 
12 
40,0
0 
5 
16,6
7 
1 
3,3
3 
- 
- 
Umumiy reanimatsiya 
66 
17 
25,7
6 
38 
57,5
8 
5 
7,58  5 
7,5
8 
1 
1,52 
Kardiopulmoner 
ranimatsiya 
44 
14 
36,3
6 
20 
45,4
5 
5 
11,3
6 
- 
- 
1 
2,27 
Umumiy jarrohlik 
27 
15 
55,5
6 
И 
40,7
4 
1 
3,70  - 
- 
- 
- 
Qorin bo’shlig’i jarrohligi 
25 
10 
40,0
0 
10 
40,0
0 
1 
4,00  4 
16,
00 
- 
- 
Ko'krak jarrohligi 
 
19 
6 
31,5
8 
10 
52,6
3 
- 
- 
- 
- 
2 
10,53 
Qon tomir jarrohligi 
 
22 
15 
68,1
8 
6 
27,2
7 
1 
4,55  - 
- 
- 
- 
Yurak jarrohligi 
9 
6 
66,6
7 
2 
22,2
2 
1 
11,11  - 
- 
- 
- 
Jami 
242  97 
40,0
8 
109  45,0
4 
19 
7,85  10 
4,1
3 
4 
1,65 
 
 
 

---

 
99 
 
Shuni  ta'kidlash  kerakki,  ko'rsatilgan  242  ta  ekish  ijobiy 
natijalarining  66  tasi  (27,27%)  umumiy  reanimatsiya,  44  (18,18%) 
yurak-o'pka  reanimatsiyasi  va  30  ta  (12,40%)  operatsiya  bo'limiga 
to'g'ri keldi. 
Biz 
atrof-muhit 
ob'ektlarida 
va 
klinik 
materialda 
mikroorganizmlarni  aniqlash  natijalarini  taqqosladik.  Jismlarni 
yuvishda  mikroorganizmlarning  spektri  aniqlangan  5  ta  bo'limda  533 
bemorning  mikrobial  infektsiyasi  o'rganildi.  Urug'lanishning  ijobiy 
natijasi  bilan  og'rigan  bemorlar  soni  85,74%  ni  tashkil  etdi  (umumiy 
jarrohlik  bo'limida  -  92,73%,  qorin  bo'shlig'ida  jarrohlik  -  78,72%, 
ko'krak  jarrohligi  -  88,0%,  qon  tomir  jarrohligi  -  68,75%,  yurak 
jarrohligi - 43). , 18% (12-jadval). 
Jadval 12 
Ko'p  tarmoqli  jarrohlik  shifoxonasi  bemorlarining  yaralaridagi 
mikrobial manzara (%)
 
Patogen 
Filial 
Umu-
miy 
xirur-
giya 
Qorin 
bo’sh-
lig’I 
jarroh-
ligi 
ko'krak 
qafasi 
jarrohlik 
 
qon 
tomir 
jarrohlik 
 
Yurak 
jarrohligi 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
S,aureus 
43,64  10,26 
17,39 
26,09 
27,27 
S. epidermidis 
17,14 
5,13 
17,39 
4,35 
13,64 
S. prophyticus 
1,82 
- 
- 
4,35 
4,55 
S. hacmolyticus  2,60 
- 
- 
- 
- 
S. simulans 
0,78 
- 
- 
 
- 
Stoinatococcus 
0,26 
- 
- 
- 
- 
Micrococcus 
0,52 
- 
- 
4,35 
9,10 
S. pyogenes 
6,75 
2,56 
4,35 
4,35 
- 
S, sanguis 
0,26 
- 
- 
- 
- 
S. viridans 
0,52 
- 
4,35 
- 
- 
S. intermedius 
0,26 
- 
- 
- 
- 
Enterococcus 
0,78 
- 
- 
4,35 
-- 
Jigarrang 
Bakteriyalar 
0,52 
- 
4,35 
4,35 
13,64 
E. coli 
5,19 
56,41 
4,35 
4,35 
9,10 
Klebsiella 
3,12 
2,56 
- 
8,7 
- 

---

 
 
100 
 
Enterobacter 
0,52 
- 
- 
- 
- 
Citrobacter 
1,04 
- 
4,35 
4,35 
4,55 
Р. mirabilis 
2,6 
2,56 
- 
- 
- 
Р. vulgaris 
0,20 
- 
- 
- 
- 
Hafnia 
0,26 
- 
- 
- 
- 
Scrratia 
0,52 
- 
4,35 
- 
- 
Р. aeruginosa 
7,27  12,82 
34,78 
26,09 
13,64 
Р. cepacia 
0,26 
- 
- 
- 
- 
Acinctobacter 
0,78 
2,56 
- 
- 
- 
Uyatli. ay flora
 
0,26 
- 
- 
4,35 
- 
Xamirturushga 
o'xshash 
qo'ziqorinlar
 
2,08 
5,13 
- 
- 
- 
Anaerobik 
diplokokklar
 
- 
- 
- 
- 
4,55 
Aeromonas 
- 
- 
4,35 
- 
- 
Umumiy 
100,0  100,0 
100,0 
100,0 
100,0 
 
Jarrohlik 
bo'limlari 
bemorlarining 
yaralarining 
mikrobial 
landshaftini tahlil qilish shuni ko'rsatadiki, umumiy, yurak, torakal va 
qon  tomir  jarrohlik  bo'limlarida  ko'pincha  yiringli  infektsiyaning 
patogenlari S. aureus va S. epidermidis, S. aureus esa ko'proq umumiy 
jarrohlik  bo'limida  ekilgan.  E.  koli  ko'proq  qorin  bo'shlig'i  jarrohligi 
bo'limida, P. aeruginosa - torakal va qon tomir jarrohlikda aniqlandi. 
Shu  sababli,  turli  bo'limlardagi  bemorlarning  jarohatlarining 
mikrobial ko'rinishi noaniqdir, shuning uchun har bir bo'limda empirik 
terapiya  va  GSI  profilaktikasi  uchun  antibakterial  preparatni  tanlash 
har  xil  bo'lishi  mumkin,  garchi  stafilokokklarning  tez-tez  bo'lishini 
hisobga  olgan  holda  preparatning  ta'sir  doirasi  gramm-musbat 
kokklarni ham, gram-manfiy bakteriyalarni ham qamrab olishi kerak. , 
barcha  bo'limlarda  ichak  va  Pseudomonas  aeruginosa,  shuningdek 
mikrobial uyushmalar (umumiy jarrohlik bo'limida 26 ta holat). 
Ob'ektlarni yuvishda mikrobial spektrni va yaralarning mikrobial 
landshaftini  taqqoslashda  har  doim  ham  korrelyatsiya  aniqlanmaydi. 
Shunday qilib, torakal xirurgiya bo'limida P. aeruginosa ob'ektlarining 
yuvilishi  ajratilmagan  va  yaralarda  bu  34,78%  ni  tashkil  qiladi. 
Shuning  uchun  ushbu  bo'limda  infektsiyaning  yana  bir  manbai 

---

 
 
101 
 
mavjud,  xususan,  ular  asboblar,  tibbiyot  xodimlarining  qo'llari  va 
boshqalar bo'lishi mumkin. 
A.P.ga  ko'ra  Dmitrieva  (2001),  patologik  materialdan  va 
kasalxonalarning  tashqi  muhitidan  kelib  chiqqan  floraning  tur 
tuzilishidagi 
nomutanosiblik 
yagona 
laboratoriya 
monitoring 
tizimining  yo'qligi  va  nozokomial  infektsiyalarning  etiologik 
dekodlanishi pastligi bilan izohlanadi. 
Yiringli-septik  asoratlarni  davolash  va  oldini  olish  uchun  asosiy 
kimyoterapevtik  dorilar  antibiotiklardir.  Antibiotik  terapiyasining 
muvaffaqiyati  ko'p  jihatdan  dorilarni  to'g'ri  tanlash  bilan  bog'liq  va 
buning  uchun  mavjud  antibiotiklarning  ta'sir  doirasini,  ayniqsa 
ularning  farmakokinetikasini,  ular  keltirib  chiqaradigan  nojo'ya 
ta'sirlarini bilish kerak. 
 
Bu 
yoki 
boshqa 
antibiotiklarni, 
shuningdek 
oqilona 
kombinatsiyalarni  tanlash  asosan  kasallik  qo'zg'atuvchisi  tomonidan 
belgilanadi,  shuning  uchun  uni  aniqlash  asosiy  vazifadir.  Ammo 
bemorning  og'ir  ahvolida,  u  yoki  boshqa  lokalizatsiyadagi  yiringli-
septik  kasalliklar  bilan  tez-tez  uchraydigan  mikrobial  birikmalar 
hisobga  olingan  holda,  antibiotiklar  belgilanmasdan  oldin  davolanish 
boshlanadi.  Shubhasiz,  profilaktika  va  empirik  terapiya  maqsadida 
ma'lum bir bo'limda bemor uchun antibiotikni tanlash nafaqat ma'lum 
bo'limdagi  mikrofloraning  xususiyatiga,  balki  uning  antibiotiklarga 
nisbatan sezgirligiga ham asoslanishi kerak. 
Shuning  uchun  turli  bo'limlarda,  shifoxonalarda  turli  xil 
antibiotiklardan foydalanish kerak bo'ladi. 
Ta'kidlash  kerakki,  mamlakatning  turli  mintaqalarida  ushbu 
patogenlarning antibiotiklarga sezgirlik darajasi keng doirada o'zgarib 
turadi.  Shuning  uchun,  empirik  terapiya  paytida  preparatni  indikativ 
tanlash uchun  nafaqat antibiotikning ta'sir doirasini bilish, balki unga 
ma'lum patogenlarga qarshilik ko'rsatish darajasi ham muhimdir. 
Shunday qilib, G.D. Nikitina va boshq. (2000), stafilokokk 95,6% 
hollarda  penitsillinga,  80,5%  -  streptomitsinga,  88%  -  neomitsinga, 
60%  -  monomitsinga,  84%  -  tetratsiklinga  va  73%  -  eritromitsinga 
qarshi. 
A.G.ga  ko'ra  Leontieva  va  boshq.  (1991),  surunkali  osteomielit 
bilan  og'rigan  bemorlar  guruhida  stafilokokk  shtammlarining  91% 
oleandomitsinga, 100% eritromitsinga (59% chidamli va 41 mo''tadil), 

---

 
 
102 
 
kanamitsinga  -  95,4%  va  gentamitsinga  chidamli.  shtammlar 
aniqlanmadi. 
Ayrim  shaharlardagi  ko'p  profilli  bolalar  shifoxonasida  (S. 
Kurexkov G.A., Kuzin VB, 2000), S. S. aureus shtammlarining 5,3% 
(1999  yil  fevral  -  dekabr)  MRSA  edi,  ularning  aksariyati  shtammlari 
gentamitsinga  chidamli  edi.  va  lincomitsin.  Barcha  shtammlar 
imipenemga sezgir edi. 
Huashan  kasalxonasida  (Tong  Huahua  va  boshqalar,  1991) 
gentamitsinga  chidamli  stafilokokklar,  Pseudomonas  aeruginosa  va 
boshqa mikroorganizmlarning keskin ko'payishi (50 - 92%) aniqlandi. 
So'nggi  yillarda  nozokomial  infektsiyalarning  umumiy  etiologik 
tuzilishidagi  asosiy  o'rinlardan  biri  grammanfiy  bakteriyalar,  xususan 
Pseudomonas  aeruginosa,  quyidagi  antibiotiklarga  qarshi  turadigan 
joylarga 
ajratilgan: 
eritromitsin, 
xloramfenikol, 
tetratsiklin, 
ristomitsin,  streptomitsin,  birinchi  qator  glisin  va  aminogidid. 
neomitsin, kan * namitsin va monomitsin (Gabisonia T.G. va boshq., 
1992). Shuning uchun ushbu patogenni tanlash uchun dorilar ikkinchi 
va  uchinchi  avlodlarning  aminoglikozidlari  va  uchinchi  va  to'rtinchi 
avlod  sefalosporinlari  hisoblanadi.  Gram-salbiy  bakteriyalar  orasida 
aminoglikozidlar  va  xinolonlarga  nisbatan  qarshilik  kuchayishi 
tendentsiyasi mavjud. 
Ampitsillinga,  xloramfenikolga,  tetratsiklinga  P.  aeruginosa,  K. 
pneumoniae,  E.  coli  ta'sir  qiladi.  Ammo  ko'pchilik  shtammlar 
amikatsinga, tseftazidimga, sefotaksimga sezgir. 
Ko'p  marotaba  o'tkazilgan  NPRS  tadqiqotida  (1997),  P. 
aeruginosa shtammlarining 50% gacha piperatsillin, 41% piperatsillin 
/  tazobaktam,  10%  dan  ko'prog'itamin,  75%  gentamitsin,  7% 
amikatsin, 6 dan 6 gacha bo'lgan. 42% gacha - siprofloksatsinga. Turli 
markazlarning  ma'lumotlariga  ko'ra,  imipenemga  qarshilik  past 
bo'lgan (0-11%). 
Moskvada  P.  aeruginozaning  karbapenemlarga  (18-19%)  va 
amikatsinga  (11%)  nisbatan  kam  qarshilik  darajasi  qayd  etildi;  45% 
shtammlari siprofloksatsinga, 60% gentamitsinga chidamli. 
E.  coli  va  P.  aeruginosa  ko'proq  tez-tez  qorin  bo'shlig'ida  septik 
jarayonlarning  qo'zg'atuvchisi  bo'lganligi  sababli,  biz  ushbu 
bakteriyalarning  ba'zi  antibiotiklarga  sezgirligini  taqdim  etamiz 
(Shuxov V.S. va boshqalar, 1996 yil hisobiga ko'ra) (13-jadval) . 

---

 
 
103 
 
Sovtsov  S.A.  (1990)  qorin  bo'shlig'i  mikroflorasining  atigi  21,4 
foizi  penitsillinga,  65,7  foizi  kanamitsinga,  71,9  foizi  esa 
monomitsinga  sezgir  emasligini  aniqladi.  Shuning  uchun  yiringli 
peritonitning  standart  antibiotik  terapiyasi  (parenteral  penitsillinlar, 
sefalosporinlar,  aminoglikozidlar  va  ichki  kanamitsin,  kamroq 
monomitsin)  yiringli  peritonitni  davolash  samarasiz  natijalarga  olib 
keladi. 
Jadval 13 
Escherichia 
coli 
va 
Pseudomonas 
aeruginosa 
asosiy 
shtammlarining  ma'lum  antibiotiklarga  sezgirligi  (V.S.  Shuxov  va 
boshqalar, 1996 ga binoan) 
 
Antibiotik 
Mikroblarga sezgirlik 
E. koli,% 
 
Pseudomonas 
aeruginosa,% 
 
Cefiir 
100 
93 
Cefazolin 
93 
0 
Sefuroksim 
94 
0 
Seftazidime 
99 
81 
Seftriakson 
100 
14 
Aztriakson 
99 
81 
Imikenem 
tatin 
100 
89 
 
L.S.ga  ko'ra.  Strachunskiy  va  T.M.  Bogdanovich  (2000),  S. 
aureusning  oksatsillinga  qarshilik  darajasi  0  dan  40%  gacha, 
Moskvada MRSA chastotasi 
33,4%,  Sankt-Peterburgda  -  4,1%.  Barcha  oksatsillinga  chidamli 
stafilokokklar 
vankomitsinga 
sezgir 
edi. 
Enterokokklar 
aminoglikozidlarga  nisbatan  yuqori  qarshilikka  ega:  44%  - 
streptomitsinga, 
25% 
- 
gentamitsinga. 
Enterokokklarning 
ampitsillinga  nisbatan  qarshiligi  6%  dan  yuqori,  uchinchi  avlod 
sefalosporinlariga  nisbatan  56  -  60%.  Klebsiella  uchinchi  avlod 
tsefalosporinlariga  (40  -  31%)  va  sefepimaga  (16%)  yuqori  qarshilik 
ko'rsatildi.  Imipenem  uchun  chidamli  E.  coli,  Proteus  va  Klebsiella 
topilmadi. 
N.V.ga ko'ra. Davydova va boshq. (1984), gentamitsinga sezgirlik 
barcha 
o'rganilgan 
gramm-musbat 
va 
gram-manfiy 

---

 
 
104 
 
mikroorganizmlarning 
(epidermal 
va 
Staphylococcus 
aureus, 
Pseudomonas  aeruginosa  va  Escherichia  coli)  43  -  90  foizida 
aniqlangan.  S.  aureus  shtammlari  sezilarli  darajada  kam  (30  -  47%) 
yarim tizimli penitsillinlarga sezgir. 
O’zbekistonda,  ko'p  markazli  tadqiqotga  ko'ra,  E.  coli 
gentamitsinga nisbatan qarshilik 13%, Klebsiella - 58%, Pseudomonas 
aeruginosa  -  75%.  Viloyat  klinik  shifoxonalarida  85%  shtammlar 
(stafilokokklar,  enterokokklar,  Klebsiella,  Escherichia  coli  va 
Pseudomonas  aeruginosa  ustunlik  qildi)  aminoglikozidlarga  yuqori 
sezgirlik  ko'rsatdi  va  ba'zi  shtammlarda  yangi  avlod  antibiotiklariga 
nisbatan  yuqori  sezuvchanlik  qayd  etildi  (Ortenberg).  E.A.  va 
boshqalar.,  2000),  shuningdek,  eskirgan  va  nisbatan  arzon 
antibiotiklar (lincomitsin, karbenitsillin va boshqalar). 
Ma'lumki, 
shifoxona 
bakteriyalarining 
aminoglikozidlarga 
qarshiligi  yil  sayin  ortib  bormoqda,  garchi  Escherichia-ning  hatto 
gentamitsinga  nisbatan  sezgirligi  juda  yuqori  darajada  saqlanib 
qolmoqda (Gelfand B.R. va boshqalar, 2000). 
Yiringli  yaralarning  mikroflorasi  va  uning  antibiotiklarga 
sezgirligi  shubhasiz  qiziqish  uyg'otadi.  Armanistondagi  zilzila 
qurbonlarida  bakterial  madaniyatni  jarohatlardan  ajratib  qo'yish  80  - 
100%  holatlar  benzilpenitsillin,  tetratsiklin,  levomitsetin,  kanamitsin, 
sefalotin,  sefazolinga  yuqori  va  uridopenitsillinlarga  (mesotsikl), 
tsefalozaga  juda  sezgir.  ,  tseftazidim)  va  xinolonlar  (siprofloksatsin) 
(Nechaev E.A. va boshq., 1990). 
A.A.ga  ko'ra  Yaralarning  60  foizida  Antonova  (1988),  gramm-
manfiy  mikroflorasi  ustunlik  qildi.  Stafilokokklar  va  E.coli 
assotsiatsiyasi  bemorlarning  10%  da  aniqlangan.  95,6%  hollarda 
patogen mikroorganizmlarning gentamitsinga, 50,5% da amtsitsillinga 
yuqori sezgirligi kuzatiladi. 
R.S. Garipov (1990) boshqa ma'lumotlarga ega: bemorlarning 86 
foizida  stafilokok  urug'lari  (73  foizida  -  oltin),  8  foizida  - 
streptokokklar  va  atigi  1  foizi  -  Pseudomonas  aeruginosa.  90  -  95% 
ichida  birinchisi oksatsillin, tetratsiklin, gentamitsinga,  lincomitsinga, 
ampitsillinga, streptomitsinga nisbatan sezgir edi. 
 
Gemolitik 
streptokokklar 
tetratsiklin, 
streptomitsin, 
karbenitsillin, enterokokklar tetratsiklin va gentamitsinga juda sezgir. 
Anaerob  infektsiyani  davolashda  antibiotiklar  buyurilganda 
xatolarga yo'l qo'yiladi (Kuzin M.I. va boshqalar, 1981). 

---

 
 
105 
 
Gaz 
gangrenasining 
asosiy 
patogenlari 
antibiotiklarining 
heterojenligini  hisobga  olish  kerak,  bu  har  bir  bemorning  florasining 
antibakterial 
preparatlarga 
sezgirligini 
aniqlash 
muhimligini 
ko'rsatadi. 
Antibiotiklarga sezgirligi bo'yicha klostridiyani 2 guruhga bo'lish 
mumkin:  birinchisi  -  C.  perfringens  va  C.  oedematiens,  ikkinchi  -  C. 
septicum  va  C.  histolyticum.  1-guruh  uchun  benzilpenitsillinlar, 
ampitsillin, 
piperatsillin, 
sefaloridin, 
sefazolin, 
sefotaksim, 
sefuroksim,  moxalaktam.  2-guruhda  -  C.  septicumga  qarshi  faol 
antibiotiklar  benzilpenitsillin  va  sefazolin  hisoblanadi  (Sachek  M.G. 
va boshqalar, 1991). 
Anaeroblar  aminoglikozidlar  va  xinolonlarga  chidamli  ekanligi 
ma'lum.  Bakteroid,  shuningdek,  penitsillin  va  I  va  II  avlod 
tsefalosporinlariga  xromosoma  |  3-laktamaza  mavjudligi  sababli 
chidamli. 
B. fragilisning ba'zi shtammlari uchinchi avlod sefalosporinlariga 
chidamli. Klostridial bo'lmagan anaerob infektsiyalar uchun an'anaviy 
davolash bo'lgan kindamitsinga bakterooidning chidamliligini oshirish 
tendentsiyasi 
mavjud. 
Ushbu 
infektsiyalarni 
qo'zg'atuvchi 
vositalarining  tetratsiklin,  eritromitsin,  xloramfenikolga  nisbatan 
chidamli  shtammlari  ko'p  (Sergeeva  T.I.  va  boshqalar,  1990; 
Sidorenko  S.V.,  1992).  Antibakterial  dorilarning  anaeroblarga 
nisbatan faolligi jadvalda keltirilgan. 14. 
Anaeroblarning  sof  madaniyati  bilan  eng  samarali  bo'lganlar: 
xloramfenikol,  klindamitsin,  metronidazol,  penitsillin,  karbenitsillin, 
oksatsillin, linkcomitsin va sefalosporinlar. 
 
Aralashgan  anaerob-aerob  infektsiyalarda  klindamitsin  yoki 
lincomitsin aminoglikozidlar, benzilpenitsillin bilan aminoglikozidlar, 
karbenitsillin  oksatsillin  va  metronidazol  bilan  birgalikda  samarali 
hisoblanadi (Malovichko V.V. va boshqalar, 1991). 
Xinolonlar  anaeroblar  va  streptokokklarga  nisbatan  zaifdir. 
Anaeroblar  va  aminoglikozidlar  ta'sir  qilmaydi  (Navashin  S.M., 
Sazykin  Yu.O.,  1992),  chunki  ular  sitoplazmatik  membranaga 
kirmaydi  (bakteroidlarning  ribosomalari  va  boshqa  anaeroblar 
aminoglikozidlarga sezgir). 
Qorin  bo'shlig'i  jarrohligida  operatsiyadan  keyingi  asoratlarni 
keltirib  chiqaruvchi  asosiy  omillar  E.  coli  va  anaerob  B.  fragilisdir, 
shuning  uchun  antibiotikni  tanlashda  ularga  e'tibor  berish  kerak 

---

 
 
106 
 
(Kuzin  M.I.  va  boshqalar,  1983).  Anaerob  floraga  ta'sir  qilish  uchun 
sefalosporinlarga  qo'shimcha  ravishda  karbenitsillin,  titsarillin  va 
kindamitsinni  qo'llash  oqilona.  Klostridial  anaeroblar  ko'pincha 
sefalosporinlarga 
chidamli 
ekanligi 
sababli, 
antibiotiklarni 
metronidazol  bilan  birlashtirish  tavsiya  etiladi  (Pollock  A.V.,  Evans 
M., 1977; Nowak W., 1979; KuscheT., Stahknecht C.D., 1981). 
Xuddi  shu  antibiotiklar  yumshoq  to'qimalarning  klostridial 
bo'lmagan infektsiyalarini davolash uchun ishlatiladi (Bryusov P.G. va 
boshqalar,  1992).  Klindamitsinni  aminoglikozidlar  va  metronidazol 
yoki  xloramfenikol,  aminoglikozidlar  va  metronidazol  bilan 
birlashtirish afzalroqdir. 
Mikrofloraning  ko'p  tarmoqli  jarrohlik  kasalxonasi  ob'ektlaridan 
ajratib  olingan  20  mikroblarga  qarshi  dori-darmonlarga  nisbatan 
sezgirlikni  o'rganishimiz  bo'yicha  ma'lumotlar  (15-jadval)  shuni 
ko'rsatdiki,  chidamli  stafilokokklarning  eng  yuqori  foizi  ampitsillin 
(94,12%),  doksitsikl  (63,  63).  64%),  tetratsiklin  (61,54%),  fusidin 
(59.09%), eritromitsin (58.33%), gentamitsin (51.28%) va lincomitsin 
(51.43%).  Escherichia  coli  guruhining  bakteriyalari  ko'pincha 
eritromitsinga  (80.95%),  oksatsillinga  (78.18%),  lincomitsinga 
(77.36%),  ristomitsinga  (71.7%),  doksisiklinga  (66.67%)  ko'proq 
qarshilik ko'rsatadilar. , gentamitsin (65,15%), sefazolin (62,5%). 
 
Ayrim anaeroblarga qarshi antibakterial preparatlarning faolligi  - 
anaerob  infektsiyaning  eng  ko'p  uchraydigan  qo'zg'atuvchisi  (S.M. 
Navashin va I.I., Fomina, 1982 y.) 
 
Preparat 
 
Ana-
erob 
koklar 
Klostri 
diyalar 
Bakteriofaglar  Anaerob gram 
musbat 
bakteriyalar 
Benzilpenitsi
llin 
+
++ 
+++ 
Устойчи
вы 
++ 
Azlotsillin 
+
++ 
++ 
++ 
++ 
Karbenitsilli
n 
+
++ 
++ 
++ 
++ 
Sefaleksin 
+
++ 
+++ 
+ 
+ 
Cefazolin 
+
++ 
+++ 
+ 
 
Sefotaksim 
+
++ 
+++ 
++ 
+++ 
Sefalotip 
+
++ 
+++ 
+ 
+++ 
Sefoksitin 
+
++ 
-м- 
+++ 
 
Moxalaktam 
+
++ 
+++ 
+++ 
+++ 

---

 
 
107 
 
Xloramfenik
ol 
+
++ 
+++ 
+++ 
+++ 
Eritromitsin 
+
+ 
+++ 
+ 
++ 
Kindamitsin 
+
+ 
++ 
+++ 
+++ 
Metropidazo
l 
+
++ 
+++ 
+++ 
+++ 
 
Stafilokok  aureusi  rifampitsinga  (85,71%),  oleadomitsinga 
(71,43%),  oksatsillinga  (68,66%),  siprofloksatsinga  (66,67%), 
sefaleksinga  (60,61%),  streptomitsin  (60.00%),  Escherichia  coli 
bakteriyalari  -  siprofloksatsin  (66,67%),  kanamitsin  (46.43%), 
levomitsetin 
(43.64%), 
rifampitsin 
(40.91%), 
Pseudomonas 
aeruginosa  batsill  -  faqat  gentamitsinga  (44,44%),  polimiksinga 
(42,86%), karbenitsillinga (33,33%). 
Yaralardan 
ajratib 
qo'yilgan 
27 
mikroorganizmlarning 
antibiotiklariga  sezgirlikni  o'rganishda  Staphylococcus  aureus 
ko'pincha  amfitsillin  va  polimiksinga  (bir  qator  bo'limlarda  100% 
gacha) chidamli ekanligini aniqladik. 
 
Topilgan mikroorganizmlarning mikroblarga qarshi sezuvchanligi 
ko'p tarmoqli jarrohlik shifoxonasi jihozlaridan tozalash 
Antibiotiklar 
 
Mikroorganizmlarning mikroblarga qarshi 
sezuvchanligi 
Aniqlangan-
lar soni 
Sezuvchan 
% 
O’rtacha 
sezuvchan % 
Sezuvchanlik 
aniqlanmadi
 
1 
2 
3 
4 
5 
Staphylococcus aureus 
Ampitsillin 
17 
- 
5,88 
94,12 
Karbenitsillin 
57 
50,88 
10,53 
38,60 
Oksatsillip 
67 
68,66 
7,46 
23,88 
Cefazolip 
14 
35,71 
57,14 
7,14 
Sefaleksin 
33 
60,61 
12,12 
27,27 
Ristamitsin 
66 
42,42 
21,21 
36,36 
Fusidip 
22 
18,18 
22,73 
59,09 
Linkomiya 
70 
12,86 
35,71 
51,43 
Olsaidomitsip 
7 
71,43 
28,57 
- 
Eritromitsin 
72 
13,89 
27,78 
58,33 
Tetratsiklin 
65 
7,69 
30,77 
61,54 
Doksmitsiklin 
22 
22,73 
13,64 
63,64 

---

 
 
108 
 
Xloramfenikol 
49 
44,90 
14,29 
40,82 
Rifampitsin 
14 
85,71 
7,14 
7.14 
Polimiksip 
35 
5,71 
14,29 
80,00 
Streptomitsin 
25 
60,00 
28,00 
12,00 
Kapamitsin 
61 
44,26 
19,67 
36,07 
Gentamitsin 
78 
48,72 
- 
51,28 
koliform bakteriyalar 
Ampitsillin 
18 
38,89 
11,11 
50,00 
Karbenitsillin 
37 
32,43 
16,22 
51,35 
Oksatsillip 
55 
20,00 
1,82 
78,18 
Cefazolin 
8 
37,50 
- 
62,50 
Sefaleksin 
27 
22,22 
18,52 
59,26 
Ristamitsin 
53 
3,77 
24,53 
71,70 
1 
2 
3 
4 
5 
Fusidiya 
12 
- 
- 
100,0 
Litsomitsin 
53 
7,55 
15,09 
77,36 
Eritromitsin 
63 
1,59 
17,46 
80,95 
Tetratsiklin 
58 
20,69 
32,76 
46,55 
Doksisiklin 
21 
19,05 
14,29 
66,67 
Levomi rost 
55 
43,64 
18,18 
38,18 
Rifamnicin 
22 
40,91 
13,64 
45,45 
Polimiksip 
30 
16,67 
26,67 
56,66 
Streptomitsin 
25 
36,00 
24,00 
40,00 
Kanamitsin 
56 
46,43 
16,07 
37,50 
Gentamitsin 
Ее 
34,85 
- 
65,15 
Qi 1 
[rofloksatsin 
3 
66,67 
- 
33,33 
yiringli tayoq 
Karbenitsillin 
12 
33,33 
16,67 
50,0 
Oksatsillin 
15 
- 
- 
100,0 
Azlotsiliya 
4 
25,00 
25,00 
50,0 
Cefazolin 
4 
- 
- 
100,0 
Sefaleksin 
9 
11,11 
11,11 
77,78 
Ristamitsin 
14 
- 
- 
100,0 
Fusidiya 
5 
- 
- 
100,0 
Linkomitsin 
13 
- 
- 
100,0 
Eritromitsin 
14 
- 
- 
100,0 
Tetratsiklin 
15 
- 
13,33 
86,67 
Doksisiklin 
5 
20,00 
- 
80,00 

---

 
 
109 
 
Xloramfenikol 
10 
- 
10,00 
90,00 
Polimiksip 
14 
42,86 
14,29 
42,86 
Streptomitsin 
7 
- 
28,57 
71,43 
Kanamitsin 
И 
- 
- 
100,0 
Gentamitsin 
18 
44,44 
- 
55,56 
 
karbenitsillin  (85,71%  gacha),  vankomitsin  (80,43%  gacha), 
tseftazidin * (63,64% gacha), risgomitsin (63,57% gacha), tetratsiklin 
(57,26% gacha), eritromiya ¬tsin va azlotsillin (50,00% gacha). E. coli 
oksatsillin,  vankomitsin,  klindamitsin,  oleandomitsin,  eritromitsin 
(100% gacha), doksisiklin (94,0% gacha), ampitsillin (91,40% gacha), 
lincomitsin  (90,0%  gacha),  karbitsillin  (  75,0%  gacha),  tetratsiklin 
(60,9% gacha), kanamitsin (60,7% gacha). 
Stafilokok  aureusi  rifampitsinga  (85,71%),  sefalotinga  (83,33%), 
sefuroksimga  (82,14%),  gentamitsinga  (69,66%),  siprofloksatsinga 
(64,10%),  E.  coli  -  eng  sezgir  bo'lgan.  siprofloksatsin  (50,0%), 
sefazolin,  gentamitsin,  neomitsin  (har  biri  40,0%),  pseudomonas 
aeruginosa  -  siprofloksatsinga  (66,67%),  gentamitsinga  (35,71%), 
tseftazidin va azlotsillinga (33) , 33%). 
Kasalxonada  bir  xil  antibiotiklardan  uzoq  muddat  foydalanish 
antibiotiklarga  qarshilik  ko'rsatish  uchun  qulay  sharoit  yaratishi 
aniqlandi  (Sidorenko  SV,  1992).  Xuddi  shu  antibiotiklarning 
samaradorligi ularni qo'llashning 1-2 yillik muddati bilan cheklangan, 
chunki  bakteriyalarning  bardoshli  variantlari  soni  ko'paymoqda 
(Smolyanskaya A.Z., 1990), 
G.  Xan,  R.  Xetser  (1998)  mikroorganizmlarning  antibiotiklarga 
chidamliligini pasaytirish uchun klinikada antibiotiklar sinfini yiliga 2 
marta muntazam ravishda o'zgartirish kerak, deb hisoblashadi. 
Shuni  ham  ta'kidlash  kerakki,  kasallik  davrida  patogenning 
o'zgarishi va antibiotiklarga nisbatan sezgirlikning pasayishi kuzatiladi 
(Smolyanskaya 
A.Z., 
1990), 
shuning 
uchun 
patogenlarning 
antibakterial  preparatlarga  nisbatan  sezgirligini  muntazam  ravishda 
aniqlash  kerak.  Ko'rsatilgan  ko'rsatmalarni  e'tiborsiz  qoldirib, 
antibiotiklardan maqsadsiz foydalanishga olib keladi. 
Antibiotiklardan  foydalanish  asossiz  ravishda  ambulatoriya 
sharoitida  75  -  80%,  kasalxonada  esa  64%  gacha.  Nemis 
shifoxonalarining  jarrohlik  bo'limlarida  o'tkazilgan  tadqiqotlar 
natijalariga  ko'ra,  yiringli  asoratlarning  yuqori  tezkor  oldini  olish 

---

 
 
110 
 
uchun  antibiotiklardan  foydalanganda,  antibiotiklarni  tanlash  faqat 
49,1%  hollarda  to'g'ri  bo'lgan,  antibiotiklarning  terapiya  davomiyligi 
faqat 43,3% holatlarda maqbul bo'lgan (Daschner FD, 1991). . 
Antibiotiklarni  tez-tez  asossiz  ravishda  ishlatish  SB  Lapirova 
ma'lumotlarida ham ko'rsatilgan va boshq. (2000). 
 
Mualliflar klinik shifoxonalarda yumshoq to'qimalarning yiringli-
yallig'lanish  kasalliklari  bilan  og'rigan  bemorlarni  davolashni  tahlil 
qilishgan.  Yiringli  jarohatning  mikrobial  landshaftini  o'rganish  shuni 
ko'rsatdiki,  S.  aureus  kasalliklarning  asosiy  qo'zg'atuvchisi  bo'lib 
qolmoqda (57%), u gentamitsinga 92%, oksatsillinga 74%, sefalotinga 
64%  va  62%  ga  sezgir  edi.  lincomitsin,  5%  da  -  eritromitsin.  P. 
aeruginosa  (7%  hollarda  qo'zg'atuvchisi  bo'lgan)  faqat  gentamitsinga 
sezgir  bo'lgan  (50%  hollarda).  40  bemorda  (25,3%)  gentamitsinni 
oksatsillin  bilan  qo'llash  oqlandi.  Yiringli  infektsiyani  antibiotiklar 
bilan  mahalliy  davolashning  barcha  qoidalariga  qat'iy  rioya  qilgan 
holda 103 bemorni (65%) buyurish mumkin emas. 
Ma'lumki,  diffuz  yiringli  peritonit  qorin  bo'shlig'i  organlarining 
o'tkir jarrohlik kasalliklarining eng jiddiy asoratlaridan biridir. 
Peritonitdan 
(20-asr 
boshlari 
darajasiga 
yaqinlashganda) 
o'limning  ko'payishi,  antibiotikni  qo'llash  har  doim  ham  patogenning 
unga  qarshi  antibiotiklarga  chidamliligini  hisobga  olmasligi  bilan 
izohlanadi (Kuliev Sh.B., Axunov I.G., 1983). 
M.I.  Sorokina  va  boshqalar.  (1989)  peritonitli  bemorlarni 
davolashda  mikrobial  uyushmalarning  sezgirligini  aniqlashdan  oldin, 
etarli  jarrohlik  davolanish  bilan  birga,  odatda  aminoglikozidlar  bilan 
yarim  sintetik  penitsillinlar  yoki  sefalosporinlarning  kombinatsiyasi 
ishlatilgan. Biroq D.H. Willmann va boshq. (1991) aminoglikozidlarni 
grammusbat  jarrohlik  infektsiyasini  davolashning  birinchi  qatori 
sifatida qo'llash Pseudomonas aeruginosa tashqari, ularning yon ta'siri 
tufayli ko'rsatilmaganligini ko'rsatdi. Anaerob infektsiyasining yuqori 
ehtimolligini  hisobga  olgan  holda,  penitsillinlar  va  ayniqsa 
sefalosporinlarning 
samaradorligiga 
qaramay, 
metronidazol 
buyuriladi. 
Peritonit  bilan  og'rigan  bemorlarni  davolashda,  ampitsillin  bir 
vaqtlar  gram-manfiy  floraga  ta'siri  tufayli  keng  tarqalgan  edi. 
Ampitsillin  gram-musbat  floraga  zaif  ta'sir  ko'rsatadi,  ammo 
karbitsillinni 
hisobga 
olmaganda, 
boshqa 
yarim 
sintetik 

---

 
 
111 
 
penitsillinlardan  ustundir  (Pozdnyakova  V.P.  va  boshqalar,  1979; 
Navashin S.M., Fomina I.I., 1982; Zaitsev V.G.) va boshq., 1992). 
So'nggi  yillarda  tanada  ko'p  tarqalgan  to'qimalarga  kirib 
boradigan  va  ular  tarkibida  qon  zardobidan  past  bo'lgan  (qorin 
bo'shlig'i ekssudatida 60%) ilgari ishlatilgan kanamitsin genamitsinga 
ta'sir eta boshladi, chunki hozirgi kunda E. coli shtammlarining 50% i 
kanamitsinga chidamli; deyarli barcha shtammlar gentamitsinga sezgir 
(Zubarev P.N., Sinenchenko G.I., 1990;). 
Ta'kidlash  kerakki,  antimikrobiyal  davolanishni  darhol  qo'llash 
zarurati  (bakteriologik  ma'lumotlarni  olishdan  oldin)  preparatni 
tanlashni  nafaqat  antibiotik  va  boshqa  mikroblarga  qarshi 
vositalarning  ta'sir  doirasiga,  balki  endotoksinlarning  chiqishini 
qo'zg'atish qobiliyatiga ham asoslangan. 
Sepsisni  muvaffaqiyatli  davolash  nafaqat  bakteriyalarni  yo'q 
qilishni, balki endotoksinemiyani yo'q qilishni ham o'z ichiga oladi, bu 
esa  dorilarning  ta'siri  bilan  bog'liq  endotoksinlarning  qo'shimcha 
chiqishi  tufayli  antibiotiklar  bilan  ko'payishi  mumkin  (Xolzgeymer 
R.C., 1998). Sefepime, sefriakson, amoksiklav, tazosin (piperatsillin / 
tazobaktam),  glikopeptidlar  endotoksinlar  chiqarilishini  ko'payishiga 
olib kelmaydi, sekin bakteritsid ta'siriga ega antibiotiklar (sefotaksim, 
aztron) endotoksinlarning kuchli ajralib chiqishiga yordam beradi. 
Shuni ta'kidlash kerakki, og'ir sepsisda bakteritsid ta'siriga ega va 
yuqori dozalarda antibakterial preparatlar qo'llanilishi kerak. 
B.R.  Gelfand  va  boshq.  (2000),  so'nggi  15  yil  ichida  sepsisni 
davolash  natijalarida  sezilarli  yaxshilanish  yo'qligiga,  ko'plab  dorilar 
va  usullarning  kiritilishiga  qaramay,  antibakterial  dorilar  va  ularni 
qo'llash  usullarini  tanlash  uchun  yangi  mezonlar  joriy  etilishini  talab 
qiladi. 
Mualliflar 
r-laktamlarni, 
karbapenemlarni 
boluslar, 
ftorxinolonlar,  aminoglikozidlar,  glikopeptidlarni  qorin  sepsisini 
davolash  uchun  qisqa  muddatli  infuziya  uchun  ishlatishni  taklif 
qilishadi.  Shuni  yodda  tutish  kerakki,  p-laktamlarda  endotoksin 
neytrallashtirish faolligi yo'q va uridopenitsillinlar, monobaktamlar va 
aminoglikozidlar  singari  uchinchi  va  to'rtinchi  avlod  sefalosporinlar 
endotoksinni aniq ajralib chiqishiga olib keladi. 
Antibiotiklar  nafaqat  davolanish  uchun,  balki  yiringli-septik 
asoratlarni oldini olish uchun ham qo'llaniladi. 
Operatsiyadan  oldingi,  operatsiyadan  keyingi  (perioperativ)  va 
asoratlardan  keyingi  antibiotiklar  profilaktikasi  mavjud.  V.K. 

---

 
 
112 
 
Mehmon  (1997)  shuni  ko'rsatdiki,  ratsional  antibiotik  profilaktikasi 
operatsiyadan  keyingi  asoratlarni  40–20%  dan  5–1,5%  gacha 
kamaytiradi. 
Operatsiyadan  keyingi  yuqumli  asoratlar  xavfi  darajasiga  ko'ra, 
jarrohlik  aralashuvlarning  4  guruhi  ajratilgan  (Belousov  Yu.B., 
Shatunov  S.M.,  2001;  Keighley  M.,  1982;  Keinbaum  S.,  1983; 
Classen D.C., 1992): 
I.  "toza"  operatsiyalar  (xavf  5%  dan  kam)  -  nazofarenks,  nafas 
yo'llari,  oshqozon-ichak  trakti  yoki  genitouriya  tizimiga,  ortopedik 
operatsiyalarga,  birinchi  yopiq  jarohatlarga  ta'sir  qilmaydigan 
yallig'lanish 
belgilari 
bo'lmagan 
travmatik 
rejalashtirilgan 
operatsiyalar; 
 
"Shartli  ravishda  tozalash"  operatsiyalari  (taxminan  10%  xavf)  - 
yuqumli  asoratlar,  oshqozon  yoki  nafas  yo'llarida  rejalashtirilgan 
operatsiyalar,  ginekologik,  urologik  va  pulmonologik  aralashuvlar, 
zerikarli jarohatlarsiz; 
TTI. 
"Kontaminatsiyalangan" 
(ifloslangan) 
operatsiyalar 
(tahminan  20%)  -  kiruvchi  jarohatlar,  yiringli  yallig'lanish  belgilari 
bo'lgan  jarrohlik  yaralar,  oshqozon-ichak  traktining  yallig'lanishi, 
siydik  va  safro  infektsiyasi  bo'lgan  taqdirda,  rektal  jarrohlik, 
shuningdek  retsept  bo'yicha  shikastlangan  yaralar  uchun.  4  soatdan 
ko'p bo'lmagan vaqtni qayta ishlash; 
I.  IV.  "Nopok"  operatsiyalar  (xavf  -  30  -  40%)  -  aniq 
infektsiyalangan  to'qimalar  va  organlardagi  operatsiyalar,  yuqumli 
(yoki oldingi) infektsiya mavjudligi, orofarenks, o't yo'llari yoki nafas 
yo'llari,  oshqozon-ichak  teshilishidagi  jarohatlar,  retsept  bo'yicha 
davolangan jarohatlar. ¬ 4 soatdan ko'proq. 
"Toza"  operatsiyalarda  antibakterial  profilaktika  ko'rsatilmaydi 
(protezlar,  markaziy  asab  tizimidagi  operatsiyalar  va  sun'iy  qon 
aylanishidan tashqari). 
 
Ammo  ikki  yoki  undan  ko'p  xavf  omillari  mavjud  bo'lganda 
antibiotik  profilaktikasi  zarur;  operatsiya  davomiyligi  -  2  soatdan 
ko'proq,  uch  yoki  undan  ko'p  birga  keladigan  kasalliklar,  chekish, 
immunitetni pasaytirish, to'yib ovqatlanmaslik yoki semirish. Jarrohlik 
aralashuvining  III  va 
ayniqsa 
IV 
guruhlarida 
antibiotiklar 
profilaktikasi  talab  etiladi.  Shuni  yodda  tutish  kerakki,  antibiotikni 
operatsiyadan  bir  soat  oldin  yoki  u  tugaganidan  keyin  yuborish 
asoratlarni kamaytirishga yordam bermaydi. 

---

 
 
113 
 
D.C ko'ra. Classen va boshq. (1992), antibiotiklar kesish vaqtidan 
2  soat  oldin  yuborilganda,  jarrohlik  infektsiyasi  3,8%  holatlarda, 
antibiotiklar operatsiyadan bir soat oldin yuborilganda, 0,5% hollarda. 
Keyinchalik  antibiotiklar  profilaktikasi  operatsiya  boshlanganidan 
keyin  beriladi,  infektsiyani  rivojlanish  ehtimoli  shunchalik  yuqori 
bo'ladi. 
Kasallikning  tarqalishi  va  og'irligini  hisobga  olgan  holda,  eng 
muhimi, qorin bo'shlig'i infektsiyalarining oldini olishdir. 
Operatsiyadan 
30 
daqiqa 
oldin 
va 
jarrohlik 
paytida 
antibiotiklardan  oqilona  foydalanish  o'rtacha  terapevtik  dozada  qorin 
bo'shlig'idagi 
shoshilinch 
operatsiyalarda 
yiringli-yallig'lanish 
asoratlari  sonini  16,2  foizdan  3  foizgacha  kamaytirishi  mumkin 
(Sachek M.G. va boshqalar, 1991). 
Safro  yo'llari  jarrohlik  amaliyotida  yiringli  asoratlarning  oldini 
olish  uchun  behushlik  qilishdan  oldin  1  g  sefotaksimning  bitta 
in'ektsiyasi  (Masko-renhas  AF,  1991)  yoki  jarrohlik  amaliyotidan 
keyin  uch  kungacha  metronidazol  bilan  keng  spektrli  antibiotiklarni 
qo'llash (V. Tarasov, Dna) - Lashev, Y.K., 1991). 
Laparoskopik  xoletsistektomiya  bilan  V.P.  Yakovlev  va 
boshqalar. (1998) operatsiyadan oldin sefuroksimni 1,5 g tomir ichiga, 
jarrohlikdan  so'ng  -  mushak  ichiga  har  ikki  marta  750  mg  dan 
kiritishni tavsiya qiladi, bu yiringli asoratlarni rivojlanishiga to'sqinlik 
qiladi. 
Sefotaksimning  kiritilishi  (operatsiyadan  30  daqiqa  oldin  yoki 
tomir  ichiga  1  g  tomir  ichiga  va  birinchi  in'ektsiyadan  12  soat  keyin 
mushak  ichiga  1  g)  laparoskopik  xoletsistektomiyadan  keyingi 
operatsiyadan  keyingi  yuqumli  asoratlarni  8,6  foizdan  2,4  foizga 
kamaytiradi (G. Artemyeva B.). va boshqalar, 2000). 
Jarrohlik  operatsiyasidan  30  daqiqa  oldin  venada  2  g  seftriakson 
(rosfin)  ni  profilaktik  ishlatish  (murakkab  peptik  yara,  o'tkir  kalsiy 
xoletsistit, o'tkir buzuvchi appenditsit) operatsiyadan keyingi yiringli-
yallig'lanish  asoratlari  rivojlanishini  2,6  baravar  kamaytiradi,  hatto 
ularning xavfi yuqori bo'lgan bemorlarda ham. ro'y berishi (Turg'unov 
E.M., Byurabekova L.V., 2000). 
Dastlabki jarrohlik davolash paytida gaz gangrenasini oldini olish 
uchun penitsillin yoki karbenitsillin aminoglikozidlar bilan birgalikda 
3-5 kun davomida beriladi (Z. Urazgildeev va boshqalar, 1991). 

---

 
 
114 
 
Antibiotiklar rejali operatsiyada asoratlarning oldini olishda katta 
ahamiyatga  ega,  chunki  operatsiyadan  keyingi  yiringli  asoratlar 
darajasi  o'rtacha  4,5–4,9%  ni,  “toza”  operatsiyalar  guruhida  esa  0,8–
2% ni tashkil qiladi. "ifloslangan" operatsiyalar guruhida - 28,8 - 40% 
(Xlebnikov E.P. va boshqalar, 1990). 
D.A.  Griffits  va  boshqalar.  (1976)  qorin  bo'shlig'ini  rejali 
operatsiyasidagi  yuqumli  asoratlar  sonini  31%  dan  5%  gacha 
qisqartirdi,  tobramitsin  yoki  linkomitsinning  bitta  operatsiyasidan 
oldin. 
Qorin  bo'shlig'i  jarrohligida  operatsiyadan  0,5  soat  oldin 
metromitsinning  (metilmitsinning)  kiritilishi  sizga  4  -  4,5  soat 
davomida  jarrohlik  sohasidagi  to'qimalarda  samarali  terapevtik 
kontsentratsiyani  yaratishga  imkon  beradi  (V.  Enkulev  va  boshqalar, 
2000). 
Qorin  bo'shlig'i  infektsiyasining  tabiatiga  qarab  antibiotik 
profilaktika  usullarini  tanlash  B.R.  tomonidan  batafsil  tavsiflangan. 
Gelfand va boshq. (2000) (16-jadval). 
Jarrohlikda operatsiyadan keyingi infektsiyalarning, shu jumladan 
qorin bo'shlig'i infektsiyalarining oldini olish uchun L.S. Strachunskiy 
va  O.L.  Rosenson  (2000),  O.L.  Rosenson  (2002)  o'ziga  xos 
antibiotiklarni taklif qildi.