Yoshlar siyosati va sport vazirligi jismoniy tarbiya va sport

Harakatli o‘yinni ta’limiy vazifasi
O‘yin bu faoliyat degani, u bola tug‘ilgandan boshlab, shaxsni shakllantirishda katta rolga ega bo‘ladi.
O‘yinda bolalar to‘plagan tajribalarini aks ettiradi, guruhlashtiradi, hayotida voqealarni aks ettirilganligi haqidagi o‘zini tasavvurini mustahkamlaydi. Bola xuddi kattalardek dunyoni bilib oladi.
Jismoniy tarbiya o‘sib kelayotgan avlodni tayyorlashda harakatli o‘yinni qayta ta’limiy ahamiyatiga ega ekanligini ko‘rsatib o‘tiladi, modomiki bola o‘yinda rivojlanadi.
O‘yin bilan shug‘ullanish o‘yin qatnashchilarini yangidan-yangi xis qilishini, tasavvurini, tushunchalarini boyitadi.
Pedagogik o‘yinlar bolani kamida har tomonlama rivojlantirishga yordam beradi. Ular uni tasavvur qilish doirasini kengaytiradi, kuzatuvchanligini rivojlantiradi, fahm-irodani tahlil qilishni bilish, ko‘rganlarini ommalashtirish va taqqoslashtirishva o‘tkirlashda, o‘shalar asosida uni o‘rab turgan sharoitni kuzatilgan xodisalardan kerakli xulosalar chiqarish.
Shuning uchun mutaxassislarni fikricha: biz bilamiz ya’ni bolalar o‘qishda faqat o‘qiydilar, balki o‘yin jarayonida ular uyushqoqlikni o‘rganadi, hayotni bilishni, tushunishni o‘rganadilar.
O‘yinni mazmuni atrofni o‘rab turgan hayot xaqida to‘g‘ri tasavvurga ega bo‘lishi shart.
Alohida sport turlarini harakat strukturasi (tuzilishi) bo‘yicha o‘xshash yoki bir-biriga bog‘langanlik jixatidan, o‘yinlar ta’limiy axamiyatga ega bo‘ladi. (Sport o‘yinchilari, engilatletika, gimnastika, kurash, suzish va b.q.). Shunday o‘yinlar u yoki bu sport turlarini malakalarini hamda texnik va taktik uslublarini dastlabki o‘rganilganlarini mustahkamlash va takomillashtirishga yo‘naltirilgan.
Harakatli o‘yinni mazmuniga kirgan harakat murakkab bo‘lmasdan tushunarli va hammani qo‘lidan keladigan bo‘lishi shart. Yugurishda, sakrashda va uloqtirishda mashq qilib, har xil to‘siqlardan oshib o‘tib, o‘yin qatnashchilari turli tuman harakat malaka va ko‘nikmalarini takomillashtiradi va ega bo‘ladilar.
Harakatli o‘yinlarda makon va zamon munosabatlarini to‘g‘ri baholash qobiliyatini rivojlantiradi, o‘yinda tez-tez almashinib turadigan tortishishdan murakkab vaziyat ta’siriga to‘g‘ri va tez javob beradi.
Shunday ekan harakatli o‘yinda xarakatku to‘g‘ri jihatlarni tarbiyalash juda muhimdir, chunki keyinchalik uni to‘g‘irlash qiyin bo‘ladi. Yozgi va qishgi sharoitda joylarda o‘tkaziladigan o‘yinlar katta ahamiyaga ega bo‘ladi; sog‘lomlashtirish sport me’yorlarida, dam olish bazalarida, sayrlarda tabiatni ekskursiya qilganda. Joylarda o‘tqaziladigan o‘yinlar yuristlarga, sportchilarga, sport bilan shug‘ullanuvchilarga zarur bo‘lgan malakalarni vujudga kelishiga yordam beradi.
Uncha katta bo‘lmagan bolalar bilan o‘tqaziladigan harakatli o‘yinlar (toshlar, kichik koptoklar, tayoqchalar va b.q) teri-birligi va mushak harakati sezgisini oshiradi, bog‘chagacha tarbiya yoshidagi bolalarni va kichik guruxdagi bog‘cha bolalari uchun alohida zarur bo‘lgan, qo‘lva panjalarning harakat funksiyalarini takomillashtirishga yordam beradi.
Bizning ko‘p millatli davlatimizda xalq o‘yinlari bilan bolalarni tanishtirish katta ta’limiy ahamiyatga egadir. Ular bolalarni har xil xalqlarni milliy qadryatlarini, ularni urf-odatlari bilan tanishtiradi. Bularning barchasi vatanparvarlik va internasionalizm ruhida tarbiyalaydi.
Harakatli o‘yinlarda o‘yin qatnashchilari alohida rollarni bajarishga to‘g‘ri keladi. (xakamlar yordamchisi, xakamlar, o‘yin tashkilotchilari, o‘yin boshchilari va b.q.), u ularda tashkilotchilik malaka va ko‘nikmani rivojlantirishga yordam beradi.
Harakatli o‘yinlar bo‘yicha musobaqa o‘yin qatnashchilarini musobaqani tashkil etish bilan tanishtiradi. (“quvnoq startlar”, “quvnoq bolalar”, “onam, otam va men sport oilasi ”)
Bu erda agarda pedagog tarbiyachi yordami darajasida diqqat e’tiborni qaratib, barcha bolalarni o‘yinni tashkil etishga jalb qilsa, o‘yinnig ta’limiy tomoni ko‘proq bo‘ladi.