Z. A. Nazarova, Yo. S. Karieva, G. M. Tureeva, N. S. Fayzullaeva, Sh. F. Iskandarova

Terini turlari va uning parvarishi. Odamning yoshi ulg‘aygan sari terisi ham o‘zgaradi, qariydi. Qanday o‘zgarishlar sodir bo‘ladi: ajin tushadi, terini tarangligi, rangi ham o‘zgaradi, ko‘zlar tagida shish paydo bo‘ladi, agar terini yaxshi parvarish qilmasa bu hollar tez sodir bo‘ladi. Tashqi ta’sirlar, ayniqsa oftob nurlari ta’siri yoki bir xil noo‘rin harakatlar (peshanani burishtirish, oftobda ko‘zlarini qisish, qoshlarni baland uchirish, qattiq kulish, baland yastiqqa yotish) kabi yuz va bo‘yin terilarida o‘z aksini, salbiy ta’sirini ko‘rsatadi.
Teridagi o‘zgarishlarini sekin sodir bo‘lishi uchun doimiy, muntazam ravishda terini kosmetik parvarishi bo‘lishi zarur. Ushbu tadbirlar – artish, namlash, surtish va ayniqsa tashqi yomon ta’sirlardan himoyalashdan iborat. Terini to‘g‘ri parvarishlash uchun, birinchi navbatda, uning turini aniqlash lozim.
Terining to‘rt xil turi bo‘ladi:

• 
  Normal
  
• 
  Quruq
  
• 
  Yog‘li
  
• 
  Aralash.
  

Terining turini aniqlash. Uy sharoitlarida teri turini yanoqlar, burun, peshona, iyakka papiros qog‘ozini bosib aniqlash mumkin. Buning uchun yuz terisi yuvish vositasi va iliq suvda yuviladi, so‘ng ikki soatdan keyin papiros yoki filtr qog‘ozi bilan tekkazib, teridan yog‘ ajralib chiqishi aniqlanadi Quruq teri iz qoldirmaydi; normal teri engil iz qoldiradi; yog‘li teri yog‘li izlar qoldiradi (Kobachich usuli).
Normal teri kam uchraydi. Normal teri – yumshoq, qayishqoq (elastik), tarang, silliq, ko‘rinish tekis va toza bo‘ladi va qul bilan tekkanda quruq ham, yog‘li ham emas. Unda ko‘z bilan ilg‘aydigan kengaygan teshikchalar, qora yoki qizil nuqtalar, qizil dog‘lar, yiringli yaralar bo‘lmaydi. Normal turdagi terini parvarish qilishda yumshoq va iliq suv bilan yuvish, kuniga 2 marta, yaxshilab quritib quyidagi tarkib bilan artish lozim; 1 osh qoshiq jo‘ka guliga 150 ml suv solib, damlama tayyorlanadi. Suzilgandan so‘ng 5 choy qoshiq asal qo‘shiladi. Sovitgichda 2 kun saqlanadi. YUzni mayin va tarang qiladi.
Quruq teri – tekis, tarang, nozik, mayin, baxmaldek chiroyli bo‘ladi, u sho‘ralamaydi, lekin yaltiramaydi ham (xira bo‘ladi). U tashqi faktorlarga (quyosh, sovuq, shamol) o‘ta ta’sirchan. Juda nozik bo‘lgani uchun erta ajin tushishiga moyil; u doimiy parvarishni talab etadi. Shuning uchun quruq terini yumshatilgan suv (1 l suvga 1 choy qoshiq soda) yoki qaynatilgan suv bilan yuviladi. Loson yoki spirt surib bo‘lmaydi.
Yog‘li teri – qalin, yaltiroq, ochiq teshikchalari kengaygan, limon po‘stini eslatadi. Yog‘li teri changdan tez ifloslanadi, buning natijasida teshikchalarda qora tiqinlar – komedonlar paydo bo‘ladi; bu turdagi teri ajin paydo bo‘lishiga moyil emas. Lekin bu terini yaxshi tomoni – uzoq vaqt tarang bo‘lib ajinlar kech paydo bo‘ladi. Kuniga ikki marta sovun bilan yuviladi, ayniqsa sovuq suv bilan yaxshi, tuz bilan yuzni artish (sovunlangan gubkaga tuz solinadi) qurigandan so‘ng yuviladi. Teshiklar torayadi, tonus beradi (qon yaxshi aylanadi). Tuz o‘rniga bura bilan soda teng miqdordagi sepmani ishlatish mumkin. Dalachoy, qayin bargi sharbatlari yoki damlamasi bilan artish foydali.
Loson: 20,0 g tog‘rayxon 200 ml 40% etil spirti bilan aralashtirib, 7 sutka tindiriladi, so‘ng suziladi. Tindirma 1:1 suv bilan suyultirib yog‘li teri artiladi.
Aralash turi – ko‘p uraydi. Aralash teri – yog‘li, quruq va normal teri uchastkalaridan iborat. U alohida va murakkab parvarishni talab qiladi.
Terining parvarishi quyidagi tadbirlardan iborat:

Terining parvarish qilishda quyidagilarga alohida e’tibor berish lozim: shaxsiy gigiena – muntazam dush va vanna qabul qilish, artinish; jismoniy va aqliy mehnat me’yori mutanosibligini to‘g‘ri saqlash - to‘laqonli ovqatlanish, jismoniy tarbiya, normal uyqu, faol mehnat va to‘g‘ri dam olish.